HPIM5160

z wirującą osłoną 2 (rys. 1.150). W wirniku pompowym energia mechaniczna dostarczana przez silnik zostaje zamieniona na energię kinetyczną cieczy roboczej. Energia ta zostaje przekazana przez ciecz roboczą wirnikowi turbinowemu 3, gdzie jest z powrotem zamieniana na energię mechaniczną. Wimik turbinowy, połączony sztywno z wałem przekładni lub maszyny roboczej, przekazuje jej moment obrotowy. Część energii w wyniku strat hydraulicznych zostaje w sprzęgle tracona i zamieniona na ciepło. Ciepło to częściowo wpływa na podwyższenie temperatury cieczy roboczej i całej masy sprzęgła, a częściowo zostaje odprowadzone do otoczenia. W wyniku tych strat wimik turbinowy ma mniejszą prędkość kątową niż wimik pompowy.

Przy obciążeniu zbliżonym do znamionowego poślizg waha się w granicach 2-r5%, natomiast przy dużych obciążeniach może osiągnąć wartość 100% i wtedy wimik turbinowy wraz z maszyną roboczą zatrzymuje się, a cała energia mechaniczna dostarczona przez silnik jest zamieniana w sprzęgle na ciepło. Dla zabezpieczenia przed nadmiernym przegrzaniem sprzęgło jest wyposażone w dwa bezpieczniki z wkładem topikowym 4, wykonanym ze stopu o temperaturze topliwości około I40°C. W razie przegrzania oleju powyżej tej temperatury, wkład ulega stopieniu, uwalniając ze sprzęgła gorący olej, w wyniku czego następuje cal-kowite rozsprzęglenie. Przed ponownym uruchomieniem napędu należy wkręcić nowe bezpieczniki i napełnić sprzęgło olejem.

Sprzęgła hydrokinetyczne typu SH cechują charakterystyki z silnymi przegięciami. Na rysunku 1.151 przedstawiono przykładową charakterystykę sprzęgła SH-100/75 przy dwóch wartościach napełnienia cieczą roboczą. Krzywą taką można podzielić na trzy charakterystyczne odcinki:

RYS. 1.151. Charakterystyka pracy sprzęgła hydrokinetycznegoSH-100/75

1.    Od momentu M = 0 do momentu nieco poniżej M_max - jest to zakres charakterystyki, w którym sprzęgło może pracować dowolnie długo, bez obawy przegrzania oleju, przy poślizgach od s = 0 do s ss 74-10%.

2.    Od Mmax do Mnun - jest to zakres pracy niestabilnej sprzęgła. W tym obszarze sprzęgło nie może pracować trwale.

3.    Od M_min do momentu rozruchowego Mr - jest to drugi zakres pracy stabilnej. W tym obszarze w miarę rosnącego poślizgu, coraz więcej energii mechanicznej zamienia się w ciepło. Praca sprzęgła w tym zakresie jest możliwa tylko przez okres 304-100 s, po czym na skutek wzrostu temperatury do ok. 140°C zadziała zabezpieczenie cieplne (zostaną wytopione bezpieczniki topikowe).

Na rysunku 1.151 przedstawiono po dwie charakterystyki: „wyższą” i „niższą". Krzywe o większej wartości momentów dotyczą pracy sprzęgła z rosnącym obciążeniem, krzywe natomiast o mniejszej wartości momentów pracy sprzęgła z obciążeniem malejącym od wartości Mr (po rozruchu przeciążonej maszyny) do wartości obciążenia ustalonego.

W napędach wielu maszyn roboczych, zwłaszcza o trudnym rozruchu, znalazły zastosowanie sprzęgła typu TV z komorą opóźniającą rozruch 7 (rys. 1.152). Zasadniczymi elementami takiego sprzęgła są: wimik zewnętrzny (turbinowy) I, wewnętrzny (pompowy) 2, obudowa i piasta sprzęgła 3. Przestrzeń wewnętrzna jest uszczelniona za pomocą pierścieni uszczelniających wał 4 (rzadziej uszczelnieniami za pomocą pierścieni ślizgowych). Przeważnie stosuje się łożyska toczne 5, rzadziej ślizgowe. Części wirujące wykonuje się ze stopu aluminium, rzadziej

175