HPIM6069

- 8 -

W oparciu o drugą zasadę tormodynamlki wyprowadza się skalę temperatur niezależną od właśolwośoi olał termometryoznych (w prseolwledstwie do wyżej podanych) - Jest to tzw. bezwzględna termodynamiozria skala temperatur lub - lnaozej zwana skalą Kelwina. Temperaturę w skali termodynamicznej liozy się od ze* ra bezwzględnego t = - 273,15°C i nazywa temperaturą bezwzględna. Podstawowym punktem wzoroowym skali Kelwina Jest temperatura punktu potrójnego wody równa 273,16°K. Związek między wartościami temperatury w skali Kelwina, w skali Celsjusza i Fahrenheita ma postać:

T°K - t°C ♦ 273,15

(2)

T°K - l-t⁰F + 255,36

Należy podkreślić, że bezwzględna skala temperatur ma stopnie tej samej wielkośol oo skala Celsjusza.

Termodynamiczny sposób określania temperatury T°K jakiegoś olała polega na obliozenlu sprawności oleplnej odwracalnego silnika Carnota. Z określenia tego wynika, że osiągnlęole temperatury 0°K Jest niemożliwe - perpetuum mobile drugiego rd-dzaju. Praktycznie termodynamiozną skalę temperatur można realizować przy pomooy termometru gazowego.    '

W badaniaoh dotyoząoych bardzo niskioh temperatur, blls-kloh 0°K, wygodnie Jest posługiwać się tzw. logarytmiczną skalą temperatur.

Przyjmuje się, że między temperaturą bezwzględną T°K 1 temperaturą 6 na skali logarytmicznej Istnieje zależność

6 - 273,15 ln

(3)

273,15

Z równania tego wynika:

fl - - oo dla T ■ 0°K, ożyli t ■ - 273,15°C{ « - O    dla T a 273,15°K, ożyli t - 0°C

Podstawowymi skalami temperatur w układzie 81 są: Bezwzględna termodynamiczna skala temperatury T°K i stustopnlowa skala Oslsjusza temperatury t°C.

1.2. Rodzaje termometrów

Wahania temperatury powodują zmiany takloh wlelkośoi fizycznych olała Jak: objętośó, ciśnienie, oporność elektryczna, natężenie promieniowania 1 Inne. Każda z tyeh wlelkośoi może być wybrana za podstawę do pomiaru temperatury Jako wielkość termometryozna. W zależnośoi od zastosowanej wlelkośoi termo-metryoznej rozróżniamy następująoe rodzaje termometrów: Termometry rozszerzalnościowe: a) termometry oleozowe, b) termometry oparte na rozszerzalności olał stałych;

Termometry olśnieniowe: a) termometry gazowe, b) termometry oleozowe, o) termometry parowe;

Termometry elektryozne: a) termometry oporowe, b) termo-pary;

Termometry optyozne: a) pirometry optyozne oałkowltego promieniowania, b) pirometry optyozne monochromatyczne; Termometry speojalne.

1.2.1.    Termometry rozszerzalnościowe

1.2.1.1.    Termometry oleozowe. Zasada termometra oleozowego

polega na wykorzystaniu różnyoh współczynników rozszerzalnośol objętościowej oleozy termometryoznej 1 zbiorniczka zawlerają-oego tę oleoz.

Tabela 1

Najczęściej używane oleoze termometryozna

Cleez termometryozna	Zakres gtosowanla	Współozynnlk >8*10~^5w szkle
Rtęć	od -30 do +300	16
alkohol etylowy	od -110 do +70	104
Toluen	od -80 do +100	104
Pentan	od -200 do +30	80