KONSTRUKCJE STALOWE STR026

zwiększa się w trakcie odpuszczania. Niezależnie od obróbki cieplnej są to stale z dodatkami stopowymi (niob, wanad, tytan), wpływającymi na właściwości wytrzymałościowe.

Tablica 3.5. Minimalne wartości pracy łamania na próbkach wzdłużnych dla stali ulepszonych cieplnie według normy [40]

Oznaczenie	Minimalne wartości pracy łamania [J] w temperaturze badania [°C]
	0	-20	-40	-60
Q	40	30	-	-
QL	50	40	30	-
QL1	60	50	40	30

F.    Stale do kształtowników zamkniętych (rur) walcowanych na gorąco według PN-EN

10210-1[45]

Walcowane na gorąco kształtowniki zamknięte (rury o przekroju okrągłym, kwadratowym, prostokątnym i eliptycznym) wykonuje się ze stali konstrukcyjnych niestopowych oraz ze stali konstrukcyjnych drobnoziarnistych po normalizowaniu (lub walcowaniu normalizującym). Gatunki, grupy jakościowe i symbolika oznaczania tych stali są zbliżone do stali opisywanych normami PN-EN 10025-2 [36] i PN-EN 10024-3 [37]. Jedynie w oznaczeniach jest umieszczana na końcu litera H, wskazująca ich zastosowanie na rury (od angielskiego określenia „hollow sections”). Skład chemiczny tych stali jest nieco zmieniony w porównaniu ze stalami niestopowymi i drobnoziarnistymi według PN-EN 10025-2 [36] i PN-EN 10024-3 [37], co wpływa na niewielkie różnice we właściwościach mechanicznych. Z tego powodu w normie [51] znajduje się osobna tablica podająca ich parametry mechaniczne. Tolerancje wykonania rur walcowanych na gorąco podaje norma PN-EN 10210-2 [46],

G.    Stale do kształtowników zamkniętych (rur) giętych na zimno według PN-EN 10219-1 [47]

Kształtowniki zamknięte wykonywane w procesie gięcia na zimno, ze szwem, wykonywane są (podobnie jak rury walcowane na gorąco) ze stali konstrukcyjnych niestopowych, stali konstrukcyjnych drobnoziarnistych po normalizowaniu i ze stali drobnoziarnistych po walcowaniu termomechanicznym. Gatunki, grupy jakościowe i symbolika oznaczania tych stali są zbliżone do stali opisywanych normami PN-EN 10025-2 [36] i PN-EN 10025-3 [37] oraz PN-EN 10025-4 [38], W ich oznaczeniach umieszczana jest na końcu litera H, oznaczająca zastosowanie na rury. Kształtowniki zamknięte, gięte na zimno, mają grubości ścianek do 30 mm. Tolerancje wykonania tych kształtowników określa norma PN-EN 10219-2 [48].

Wszystkie stale konstrukcyjne powinny spełniać warunki minimalnej ciągliwości:

•    wydłużenie stali przy zniszczeniu, określane na próbce o długości 5,65 A₀ (gdzie A₀ jest pierwotnym polem przekroju), powinno być nie mniejsze niż 15%,

•    stosunek odkształceń granicznych £_u do odkształceń przy osiągnięciu granicy plastyczności s_y powinien być nie mniejszy niż 15,

•    stosunek granicy wytrzymałości do granicy plastyczności f_v,/f_y powinien być nie mniejszy niż 1,10.

W wypadku stali wymienionych w tabl. 3.1 normy PN-EN 1993-1-1 [51] i scharakteryzowanych w punktach A-hG warunek ich ciągliwości jest zachowany i nie ma potrzeby dodatkowo go sprawdzać.