IMAG0049

(Considcr the rangc of TL phrasas availablc, having rcgard to thc prcscmatio of ciast, status, age, sex of thc speaker, hit relationship to the listcncrs and the eon text of their meeting in thc SL).

4.    Rozważyć znaczenie wyrażenia w jego konkretnym kontekście -tzn. potraktować je jako moment wysokiego napięcia w tekście dramatycznym.

(Considcr the signiiicance of thc phrasc in its particular context - i. c. as a moment of high cension in thc dramatic text).

5.    Zastąpić niezmienne jądro wyrażenia języka oryginału w języku docelowym, uwzględniając jego dwa systemy referencyjne (konkretny system tekstu oraz system kultury, z której tekst wypływa).

(Rcplace in the TL the invanant core of the SL phrase in its two referentiai ł', stdT-s dłe particular system of the text and che system of culture out ot which the cexz has sprusg »-

Bassnetr-McGuire poświecą też swoja uwagę problematyce prze-

\    teatralnej, zezie tekst występuję w postaci wiązanej, tzn.

z irryn; srećkami wyrazu (Bassner-NfcGuire 1978:161). Nie £t?^soqels3c    dernemi kulturowego, sztuki aktorskiej

T3Ó+CŻ    7y7r^7r jednak, żaden z tych czynników me wy

iize mi se od&ymme df^yńftgrrj roli w sprawie wyjaśnienia, dlaczego meksóre- tzzuki $pr&» s*e w tłumaczeniu, a mne nie

’vtc mmt vć ikate fusrjn tesm r. ac w be    t m Śmetmmmg whj u » tha

s.nc. psssyt ti cmUUhm ł&u ****** sr. zer '    ^ -

O v h/ksksśnśtun    oc* u icas    tź zefay tekst dawał dobre

eyóct) jók& teścst aktorski, mmst zawierać wz^f/rce tempa-rytmu, funkcjo-ruruce w sprjtob korespondujący z oryginałem

tf thafl \ssx m w be efkctnt w ac actmg fed ń mutf suppły pattema of tempo -rfc/lMBD tet wwfc ic a ■**> ter cemapond* to fheońgjnzi - ib. 163).

Nie chodzi przy tym wyłącznie o sztuki rymowane; problem jednakowym stopniu dotyczy też prozy scenicznej. Forma wiązana pozostaje tu w bezpośrednim związku z rodzajem tekstu (dramat), którego nieodłączną cechę stanow i zdaniem Bassnett-McGuire rytm podtekstowy (undertext rhytbm). Rytm podtekstowy wyznacza dra-

maturgię tekstu, jego tonacją, napięcie i równowagą Ge,i_e. terminowany przez język, gestykulacja i slcrwa muszą hyc ze. sobą nierozerwalnie splecione, aby powstał najlepszy z mxjźltwych efektów. Znaczące momenty zwrotne w teatrze zależą od delikatnie wy-ważonego napięcia pomiędzy słowami a czynnościami, gdzie tempo -rytmy mowy i ruchu muszą być zharmonizowane

(gcuturc and words musi be inextńcably intermeshed for iTiaxirr,<im etfect ! of great crisis in the iheatre hinge on e dchcately balanced lension bctweea words and actions w herc thc ternpo-rhythms of speech and roovcracm musi be harmonraed -ib. 171).

Zadaniem tłumacza jest odtworzenie tego rodzaju jedności ire-create that kind of unity — ib. 171). Trudność tego zadania polega na wiązanej formie języka i gestu, aby przekład był udany, prze-kładowca musi być św iadomy istnienia ty ch rytmów, a jeśli nie da się ich przełożyć, zaadaptow ać je w postaci ekwiwalentów

(for a translataon to socceed, ibe translator musi be awans, of these rhytńrr^ snd, : they canoot be tnmslaicd, adapt ihem ano eqKvakna - Ife. 165).

Na wybranych przykładach sztuk Radne'a. Nerudy i Camusa autorka pokazuje całkowity zanik w tłumaczeniu na język angielski istotnych elementów dramaturgii oryginału.

w Fedrze,

—    brutalności i okrucieństwa gwałtu w Męczeństwie l śmierci achima Muriety,

-    atmosfery zaciskającej się pętli w scenie mordu w KaligtdiL

W koncepcji Bassnett-McGuire pńurzmśewa inierpcetaoino-

od twórcze spojrzenie na zadanie tłumacza, które cechuje też teonę Pounda. Nieprzekładalność lingwisty czna przez ekwiwalent nie w tu tożsama z trudnością przekładów czą w rozumieniu Wiksa »por roz. 11.9), lecz stanowi dopiero właściwe wyzwanie dla tłumacza który broni przez proponowane rozwiązania sw ojego statusu amstv słowa. Na tym polega sygnalizowany w tytule nhne szego rozdziału optymizm, wynikający z konfrontacji tłumacza z nieprzetłumaczal-nością tekstu, która jest w gruncie rzeczy zaproszeniem do tworczei wariacji, opartej na interpretacji tekstu.