Bardziej przydatna do celów sanitarno-higienicznych jest klasyfikacja oparta na biologicznych właściwościach pyłu przemysłowego, tj. na sposobie oddziaływania na żywy organizm ludzki czy zwierzęcy.
Z tego punktu widzenia rozróżnia się:
• Pyły o działaniu drażniącym, a więc takie substancje, jak: węgiel, żelazo, karborund, szkło, aluminium, związki boru itp. W zasadzie nie powodują one rozrostu tkanki łącznej włóknistej w płucach, a jedynie niekiedy, podczas długotrwałego narażenia, mogą być przyczyną słabego odczynu fibroblas-tycznego. Nie zwiększają predyspozycji do zachorowania na gruźlicę płuc i inne choroby o charakterze infekcyjnym, a także nie powodują uszkodzenia czynnościowego płuc
• Pyły o działaniu pylicotwórczym: krystaliczne formy dwutlenku krzemu (SiĆb), takie jak kwarc, krystobolit. tredymit oraz niektóre krzemiany, jak: talk, kaolin, szpat polny, pył z kopalni węgla lub rudy żelaza itp. — zostały omówione w rozdziale 2.
• Pyły o działaniu alergicznym mogą być pochodzenia organicznego, jak: bawełna, wełna, konopie, len. pyły sierści, jedwab itp., lub pochodzenia chemicznego, np leki. pyły niektórych metali, jak: arsenu, miedzi, chromu itp.. a także inne. jak masa perłowa, surowe owoce, sporysz, puder ryżowy, kalafonia itp
Pyły te w czystej postaci nie wywołują reakcji ze strony tkanki łącznej i nie prowadza do rozwoju zmian włóknistych w płucach. Mogą jednak wywołać reakcje uczuleniowe, zwiększają predyspozycje ustroju do chorób pochodzenia infekcyjnego, są przyczyną anatomicznego i czynnościowego uszkodzenia narządu oddechowego i układu krążenia.
Pyły o działaniu toksycznym (trującym) na ogół wyłącza się z omawianej problematyki, ponieważ pozostają długo w płucach w formie cząsteczek stałych. Większość z nich jest dobrze rozpuszczalna w wydzielinach błony śluzowej dróg oddechowych.