IMAG0597

iV\^V

V

ft¹

mm

S/i

w ii

WJrJ I rjflj J i

przekładem jedynego utworu tego autora opublikowała polska afiy-kanistka E. Siwierska²². Niewiele wiadomo o samym poecie, najwięcej zresztą można wywnioskować z jego ciekawego poematu. Pochodził z Sokoto, a związany był m.in. z dworem w Kano, które w tym czasie było ważnym centrum kultury muzułmańskiej w Czarnej Afryce. Muhammadu znany jest przede wszystkim jako autor najobszerniejszego poematu homiletycznego w języku hausa (gatunek literacki zwany wakokin mm ’azi) pt. Wakar Muhammadu Bako [„Pieśń Muhammadu Bako”[| . Autor koncentruje się przede wszystkim na oznakach zbliżającego się końca świata i zapowiada m.in. nadejście Mahdiego. W poemacie nie brak erudycyjnych nawiązań do Koranu i tradycji, pojawiają się także wątki mistyczne, wskazujące albo na związki, albo przynajmniej na sympatię Muhammadu do bractwa kadirijja, oraz wątki o Proroku jako najdoskonalszym l ludzi, co łączy ten utwór z hausańską literaturą pochwalną (wa-kokin madahu).

Bractwa sufickie w Afryce Zackodniej

Wielokrotnie była już mowa o bractwach mistycznych w Afryce Zachodniej. Mistycyzm muzułmański odgrywał niezwykle istotną rolę w upowszechnianiu idei muzułmańskich na wielu obszarach poza „heartlandem” islamu, choć i tam odgrywał rolę niepoślednią, np. w Iranie i Anatolii. Tam jednak nie był tak istotny, jak w Azji Centralnej, Azji Południowo-Wschodniej i oczywiście w Czarnej Afryce.

W zachodnim Sudanie największą popularność zyskały bractwa kadirijja i tidżanijja. Nie będę tu powracał do ogólnej ich charakterystyki, której dokonałem wyżej, podobnie jak do ogólnych mechanizmów, które ułatwiały sufim kontakt z ludnością niemuzuł-mańską; tu zajmę się jedynie zachodnioafiykańskim aspektem ich działalności.

³² E. Siwierska, Hausańska poezja homiletyczna, Warszawa 2000.

331