IMAG0666

swych, ny sąl podca zęby st o 2-3 n mi jest padkut wystarc Prze dty wssy zapasów* 5.22). Us rai pomię ro norma matołogs pokojona \ swojego <Ł Piękne zęfcr ^:?ky Steca

Uśmiech dz jak zęb Zmiany ^c,nku pnredi

U dziecka, u którego zaobserwowano wczesny wzrost żuchwy, zęby trzonowe mleczne mogą kontaktować się z wytworzeniem stopnia mezjalnego, który przekształci się we wczesnym wieku w pełną klasę l. Ostatecznie, przy ciągłe rosnącej żuchwie może po-wscać niepełna, a następnie pełna klasa III. Z drugiej jednak strony, jeżeli wzrost żuchwy ulegnie w pewnym etapie zahamowaniu, obserwowany początkowo stopień mezjalny może pozostać pełną klasą I.

Zakładając, że wzrost żuchwy będzie przebiegać prawidłowo, w chwili gdy utracony zostanie drugi ząb trzonowy mleczny powinno nastąpić przemieszczenie zęba trzonowego dolnego o połowę guzka. Należy przyjąć, że jest to scenariusz najbardziej prawdopodobny, lec: nie jedyny. Prawdopodobieństwo, że stopień dotylny przekształci się w klasę II, a prosta linia końcowa stanie się w przyszłości kontaktem brzeg do brzegu, jest bardzo duże. Klasa III jest zdecydowanie rzadziej spotykana niż klasa II, ale dziecko, którego zęby we wczesnym wieku zwierają się z wytworzeniem stopnia doprzedniego, znaj -duje się w grupie pacjentów narażonych na wykształcenie się z biegiem czasu klasy III.

Ocena wieku kostnego i innych mierników rozwoju

Jak zaznaczono wcześniej, rozwój zębowy jest skorelowany z wiekiem kalendarzowym, ale nie jest z nim równoznaczny. Wszystkie wyznaczniki wieku rozwojowego, wieku zębowego są związane z pewnymi etapami rozwoju. Rozwój fizyczny nie jest jednoznaczny z wiekiem kalendarzowym, ale w dużym stopniu zależy od wieku kostnego, który jest określony stopniem dojrzałości poszczególnych części układu kostnego. W planowaniu leczenia ortodontycznego niezwykle ważne jest ustalenie, jaką cześć potencjału wzrostowego można u pacjenta wykorzystać i dlatego ocena wieku kostnego jest często pożądana. Ocena ta powinna brać pod uwagę stopień dojrzałości poszczególnych punktów szkieletu. Jakkolwiek nie ber znaczenia pozostają kości całego układu szkieletowego. to w ocenie wieku kostnego brana jest pod uwagę przede wszystkim okolica dłoni i nadgarstka (ryc. 3.46).

Na zdjęciu dłoni i nadgarstka zobaczyć można 30 małych kości, ; których wszystkie mają przewidywalną kolejność kostnienia. O ile spojrzenie na pojedynczą kość szkieletu nie zapewni wiarygodnej oceny wieku kostnego, o tyle ocena stopnia rozwoju kości nadgarstka, śródręcra i palców daje możliwość określenia stadium kostnienia u danego pacjenta. Aby to uczynić, należy radiogramy nadgarstka pacjenta porównać z przykładami zdjęć umieszczonych w atłasie.²⁵ Opis poszczególnych stadiów’ jest identyczny jak w przypadku wieku zębowego: np. wiek kostny 10 lat odpowiada wiekowi kalendarzowemu 12 łat.

Wiek rozwojowy' może być oceniony na podstawie różnych kryteriów, o ile istnieje jakaś skala, według której można ocenić postępy. Na przykład, można ocenić rozwój driecka, porównując Jego zachowanie z zachowaniem typowym dla dziecka w wieku lat 5 lub 7. W zasa-

Ryc. 3*46. Radiogram nadgarstka i dłoni może być użyty w celu oceny wieku kostnego, prze: porównanie stopnia uwapnienia nadgarstka, dłoni, palców i nasad kostnych z przykładami zamieszczonymi w atlasie rozwoju dłoni i nadgarstka

dzie pomiar tego wieku nie jest be: znaczenia, jeżeli chodzi o leczenie stomatologiczne, ponieważ niemożliwe jest uzyskanie satysfakcjonujących efektów leczenia, jeśli brak odpowiedniej współpracy ze strony dziecka. Ocena wieku behawioralnego opisana została dokładnie w rozdziale 2.

Współzależność pomiędzy ocenianym w różny sposób wiekiem rozwojowym a wiekiem kalendarzowym jest zachowana w momencie, gdy prawidłowo przebiega rozwój biologiczny (ryc. 3 47)." Dla większości pomiarów współczynnik zbieżności pomiędzy wiekiem rozwojowym a wiekiem kalendarzowym wynosi 0,8. Możliwość charakterystyki pacjenta na podstawie danych wieku kalendarzowego jest wobec tego równa kwadratowi tej wartości; prawdopodobieństwo postawienia słusznej diagnozy wynosi więc (0,8)“ = 0,64. Zgodność wieku zębowego z wiekiem kalendarzowym nie jest już tak duża (około 0,7), co oznacza, że istnieje 50% szans na przewidzenie etapu rozwoju na podstawie wieku kalendarzowego.

Interesujące jest, że istnieje większa korelacja mię-dry wiekiem kostnym a wiekiem zębowym niż współzależność rozwoju fizycznego l wieku kalendarzowego.*⁶

Wiek kalendarzowy (miesiące)

Ryc. 3*47. Zmiany różnych parametrów rozwojowych dla prawidłowo rozwijającego się dziecka. Charakterystyczne jest. że wszystkie parametry rozwojowe wyprzedzają wiek kalendarzowy i są ze sobą skorelowane. Dla tej osoby, tak jak dla wielu dzieci, wiek zębowy najmniej ze wszystkich zgadza się z pozostałymi parametrami rozwoju (z: Lowery G. H.: Growch and development óf childrcn. wyd. 6. Chicago. Mosby. 1973)

Pomimo popularnego ostatnio stwierdzenia na temat nadrozwoju intelektualnego i niedorozwoju fizycznego oraz społecznego dzieci, zauważa się ogólną tendencję, że u dziecka, u którego określono zaawansowany wiek szkieletowy, inne mierniki rozwoju są podobne. Na przykład, dojrzale wyglądający i zachowujący się chłopiec powinien mieć bardziej zaawansowany wiek zębowy. Tak więc oczywiste staje się, że do zaplanowania i rozpoczęcia leczenia ortodontycznego niezbędne jest przeanalizowanie więcej niż jednego kryterium rozwoju ora: ustalenie zależności pomiędzy nimi.

PIŚMIENNICTWO

1.    Johnston M. C.: Deveiupmencai biology ol the moutli. palate and pharynx. (w:) TewfikT. L.. Derkaloussian V. M. (red.): Congenital anomailes of the ears, nosc and throat. New York, Oxford Universicy Press, 1997.

2.    Johnston M. C., Bronsky P. T.*. Abnormal craniolncial development: an overview, Crit Rev Orał Biol Med 6:368-422,1995.

3.    Jackson I. T., Hussain K.: Craniofacial and orał manile-scatlons of terał alcohol syndrome, Piast Recomtr Surg 85:505-512. 1990.

4.    Webster W. S., Johnston M. C., Lammer C, J., Sulik K. K.i liotretlnoln embtyopethy ind th« cranlal niunl

crest: an m vm« and in vicro srwJr. j Osniebic Genec Dev Biol 6:211-22.2. 1936.

5.    Tessier P.: Anatomical cl:<sśil»ci'.rk’:v -.9

ciał and lacero-lacul cłefb. J i łasili-,-fec żuts 4.c- 92. 1976.

6.    Wyszyński D. F„ Duth D. L. Beaty T. H-. Materna! garette smoking and orał cleits: » nw> anj-v«u. Cert Fc-late Craniolacial J 34:206-210, 1997.

7- Snów M. D., Daruelson B. R. G., Walsh D A_ Edward;

M. J.: Facial clefting. ceratogentc agenta and lu poxifc Tera tology, (w drukuj.

S. Cohen M. M. Jr. Crankiaywstosis: Jiagao>is, eealuanun and management. New York. Raven Press. 1986.

9.    Eli J.. Samar H.. Tahiti L Ełłect ot the Nrth proco; -.1 the neonatal linę in prinsary tiw<th enamel. Pedtatr Den?

11:220-223. 1959.

10.    Brandt l.; Crowth Jinanucs oł Iow -btith-u «eht udane, (w:) Falkner F..Tanner |. M. (reJ). Humań ąrowth. hen I, wyj. 2, New York. Plenum Pubłishing. l°S6.

11 • Salzer H. R., Haschke F.. Wimme? M t wsp.: Gcowth .md nutritional intake ot intants with congenkal heart du<-ase. Pediatr CanJiol 10:17-23. 1959.

12.    Herman-GidJens M. E.. Slora E. Wasseeman R. C. 1 wsp.: Secondaiy sexual chanie tensnes mi men?* m young girls seen in ottke ptactice, Pediatrio 99-505-512. 1997.

13.    Larsson E. F- Dahhn K. C-. Tire preealence < •! linąer a ...! Jummy-sucking habtes in Europę an and ptimime p.-pu-lacion groups. Am J Ort lwi 57 432-4 '5. 1955.

14.    Gross A. M.. Kellum G- D.. Hale S T. t wsp . Myohmc-tional and dentolacial relatkwuhips in seconJ arade chil dren. Angle Orthod 60:247-233. 1990.

15.    LunJeen H- C, Gibbs C. H.. Adv ,mees in occlusion. Boston, John Wright-FSG. 1982

16.    Jensen B. L, Kreiborg S-: Developmeut ot the Jentinmt in cleidocranial dysplasia, J Orał Pathol Med |9:§9-9j, 1990.

17.    Marks S. C Jr. The basie and applied biolog) >•( unuh eruption, Connęctiee Tissue Rei 32:149-i57. 1995.

1S. Marks S. C. Jr. Schroeder H. E.. Touth eruption: theorie? and focts. Anat Rec 245:374-393, 1996.

19.    Risinger R. K.. Prollu W. R: Cuntinuous oiernigtu ob servation of human premolar eruption. Arch Orał Biol 41:779-789.1996.

20.    Trentini C. J.. Pmllh W. R._; High tesolution obserwi-tlons ol human premolar eruption. Arch Orni Biol 41:6) 68, 1996.

21.    Gron A.: Ptediction of tooth cmergcnce. J Dent Res 41 573-585.1962.

22.    Anderson D. L, Thompson G. W., Poy,wieli F : Interre-httionship of dental maturity. skeletal mammy, hciglu and weiglu Irom age 4 to 14 yenrs, Growch 39 451 462. 1975.

23.    Moorrees C. F. A., Chodlw J. M ; Arailable spocę tor the inciiors during dental development - .1 gron th «udy b,i-sed on physiołogic oge, Angle Orthod 35.12-22. 1965

24 EJwards J. G.: The diouema. the frenum. the frenecto my. Am J Orthod 71:489-508, 1977.

25.    Gruelich W. W., Pyle S. I.: RaJiographic atlas nl skeirral development of the hand and wist, Pało AJto. Cdii. Stanford (ilniycrsity Press, 1959.

26.    Tinner J. M.: Une and abuac of growch standard*. w. Falkner F„ Tannar J. M. (rad.)t Human growch, tom V wyd. 2, Naw York, Plenum PubłUhmg, 1986.