MG!39

Długość pomiarową L_u mierzy się między skrajnymi ryskami naniesionymi przy pomiarze L₀, jeżeli rozerwanie znajduje się:

a)    w środkowej 1/3 długości pomiarowej L₀ dla wskaźnika wielokrotności

||| p

b)    w odległości od skrajnej ryski, nie mniejszej niż 1/4 długości pomiarowej dla wskaźnika wielokrotności p > 5.

Jeżeli rozerwanie nastąpiło poza tymi granicami, wprowadza się umowną długość L_u, określoną w następujący sposób (rys. 2.6).

Rys. 2.6

Po złożeniu zerwanej próbki mierzy się długość od skrajnego znaku A na krótszym odcinku próbki do znaku B na dłuższym odcinku próbki. Liczba działek od kreski A do miejsca rozerwania powinna być równa liczbie działek od miejsca rozerwania do kreski B. Liczba działek na długości pomiarowej wynosi N, a liczba działek od A do B równa jest n. Mogą mieć miejsce dwa przypadki:

a)    liczba N - n jest liczbą parzystą; wówczas długość pomiarową L_m określa się na podstawie zależności (rys. 2.6a)

*. = /;♦ 2/;,    (2.i2)

gdzie:

/,'    - długość odcinka AB,

l" — długość odcinka BC zawierającego (A/ - n)/2 działek;

b)    liczba N - n jest liczbą nieparzystą; wówczas długość pomiarową oblicza się ze wzoru (rys. 2.6b)

(2.13)

k^mK+h'+h^m’

gdzie:

l" — długość odcinka BC¹ zawierającego {N-n-1)/2 działek,

— długość odcinka BC" zawierającego (N-n * iyi działek.

Powyższy sposób pomiaru wynika z faktu, że największe wydłużenia trwałe powstają w okolicach szyjki. Wyjaśniono to za pomocą wykresu (rys. 2.7) rozkładu wydłużeń poszczególnych działek próbki. Ich długość przed próbą wynosiła l_Q, po próbie jest różna i wynosi l_r Zatem względny przyrost wydłużenia poszczególnych działek

e

lmm] ‘ V '^lo

0

0

2365    67    89    10

1 działki]

(2.14)

■o-

Rys. 2.7

Z wykresu wynika, że największe wydłużenia działek występują w obszarze szyjki. Na podstawie wielokrotnych badań stwierdzono ponadto, że wydłużenia w tym obszarze zależą tylko od rodzaju materiału i pola przekroju próbki, a nie zależą od długości pomiarowej. Długość szyjki dla różnej długości próbek wykonanych z tego samego materiału oraz o tych samych przekrojach poprzecznych będzie w przybliżeniu niezmienna. Jej udział w wielkości sumarycznych wydłużeń będzie tym większy, im mniejsza jest długość pomiarowa próbki. Jeżeli przez A/_s = const oznaczyć wydłużenie próbki w obszarze szyjki (jest to wielkość stała dla próbek różnej długości), przez A /₀ wydłużenie pozostałej części, zaś przez A L wydłużenie całkowite, to wydłużenie względne całkowite wyrazi się wzorem

(2.15)

Al _ H _t H ^Lo " ^Lo V

przy czym A/q można określić jako e₀I₀ (jest proporcjonalne do długości pomiarowej L₀). Stąd

39