WY SZA SZKO A BIZNESU W D BROWIE GÓRNICZEJ
Laboratorium : SYSTEMY OPERACYJNE
Budowa pliku wsadowego
Plik wsadowy j est to zwyk y plik tekstowy zawieraj cy rozszerzenie .bat.
Wewn trz takiego pliku znaj duj si inst rukcj e, które s poleceniam i system u i
generalnie um o liwiaj wykonanie j akiej czynno ci. Polecenia wewn trz pliku
wsadowego m usz by um ieszczane ka da w osobnej linii. Mog to by polecenia
wewn trzne, polecenia zewn trzne (program y) lub polecenia specyficzne dla
pliku wsadowego (polecenia, które s dozwolone tylko w tym pliku) . Oto przyk ad
prostego pliku wsadowego
REM Plik Przyk ad.bat
ECHO Blablablabla
ECHO [autoexec.bat]
TYPE C:\ autoexec.bat | MORE
ECHO [config.sys]
TYPE C:\ config.sys | MORE
ECHO [Dysk twardy C:]
LABEL
ECHO Naci nij jaki klawisz...
PAUSE
Korzyst aj c z plików wsadowych, zwanych równie program am i wsadowym i lub
skryptam i, m o na upro ci rut ynowe lub wielokrotnie wykonywane zadania. Plik
wsadowy j est niesform atowanym plikiem tekst owym zawieraj cym jedno lub
wi cej polece . Gdy nazwa pliku zostanie wpisana w wierszu polecenia, program
Cmd.exe wykonuje kolejne polecenia w pliku.
Term in program wsadowy oznacza: plik ASCI I (t ekst niesform atowany) , który
zawiera j edno lub kilka polece system u operacyj nego. Nazwa pliku wsadowego
m a rozszerzenie cm d lub bat. Kiedy nazwa pliku zostaje wpisana w wierszu
polecenia lub kiedy program wsadowy zostaj e uruchom iony z innego kom putera,
polecenia program u wsadowego s przetwarzane sekwencyj nie. Program y
wsadowe s równie okre lane j ako pliki wsadowe.
Term in skrypt oznacza: t yp program u sk adaj cy si z listy rozkazów aplikacji lub
program u. Skrypt najcz ciej wyra a polecenia przy u yciu regu i sk adni
aplikacj i lub narz dzia oraz prost ych st ruktur steruj cych, takich j ak p tle i
wyra enia warunkowe typu if/ t hen.
1
WY SZA SZKO A BIZNESU W D BROWIE GÓRNICZEJ
Laboratorium : SYSTEMY OPERACYJNE
W pliku wsadowym m o na um ie ci dowolne polecenia. Okre lone polecenia,
takie j ak for, goto i if, um o liwiaj warunkowe przetwarzanie polece w pliku
wsadowym.
Pliki wsadowe urucham ia si tak j ak zwyk e pliki wykonywalne z rozszerzeniem
.exe. Mog one równie posiada argum enty przekazywane do wn trza pliku.
Argum enty te podaj em y po nazwie takiego pliku np. aby przekaza plikowi
wsadowem u argum enty arg1 i arg2 wystarczy napisa :
C:\ >przyklad.bat arg1 arg2
Zmienne
Pliki wsadowe m og zawiera zm ienne. Zm ienne definiuj em y u ywaj c polecenia
Set np.
Sk adnia
set [[/a [wyra enie]] [/p [zmienna=]] ci g]
Parametry
/a
Ustawia parametr ci g jako wyra enie numeryczne, które jest obliczane.
/p
Ustawia warto parametru zmienna jako wiersz danych wej ciowych.
zmienna
Okre la zmienn , któr nale y ustawi lub zmodyfikowa .
ci g
Okre la ci g, który nale y skojarzy z okre lon zmienn .
2
WY SZA SZKO A BIZNESU W D BROWIE GÓRNICZEJ
Laboratorium : SYSTEMY OPERACYJNE
Set zmienna=10
Polecenie set u yte bez adnych param etrów powoduj e wy wietlenie bie cych
ustawie zm iennych rodowiskowych. Odwo anie si do zm iennej nast puj e
poprzez otoczenie jej nazwy znakami % np. %zmienna%
Korzystanie z parametru /a
Poni ej podano list operatorów obs ugiwanych param etru / a uporz dkowanych
zgodnie z m alej c kolej no ci pierwsze stwa.
< > Grupowanie
* / % + - Arytmetyka
<< >> Przesuni cie logiczne
& Bitowa operacja iloczynu (AND)
^ Bitowa operacja LUB wykluczaj cego (exclusive OR)
| Bitowa operacja LUB (OR)
= *= /= %= += - = &= ^= |= <<= >>= Przypisanie
, Separator wyra e
Je eli u ywane s operatory logiczne (& & | | ) lub m odu owe ( % ) , nale y wpisa
ci g wyra enia w cudzys owach. Wszyst kie ci gi inne ni ci gi num eryczne w
wyra eniu s trakt owane j ako nazwy zm iennych rodowiskowych, których
warto ci s konwert owane na liczby przed przet warzaniem . Je eli okre lono
nazw zm iennej rodowiskowej , które nie j est zdefiniowana w bie cym
rodowisku, przydzielana j est warto równa zero, która um o liwia wykonywanie
operacj i arytm etycznych przy u yciu warto ci zm iennych rodowiskowych bez
u ywania sym bolu % do pobierania wart o ci.
Je eli polecenie set /a j est wykonywane z wiersza polecenia poza skryptem
polece , wy wietlana j est ko cowa warto wyra enia.
W arto ci num eryczne s liczbam i dziesi tnym i, j e eli nie s poprzedzone
prefiksem 0× w przypadku liczb szesnastkowych lub 0 w przypadku liczb
ósemkowych. Warto 0× 12 j est wi c równa warto ci 18 i 022. Zapis ósem kowy
m o e by niej ednoznaczny. Na przyk ad 08 i 09 nie s prawid owym i liczbam i,
poniewa 8 i 9 nie s prawid owym i cyfram i ósem kowym i.
C:\ Set z = 10
C:\ Set /A z = %z% + 1 // zwi kszenie z o 1
3
WY SZA SZKO A BIZNESU W D BROWIE GÓRNICZEJ
Laboratorium : SYSTEMY OPERACYJNE
Polecenia Setlocal i Endlocal s u ywane do ograniczenia zasi gu lokalnych
zmiennych w skryptach.
Polecenie Setlocal w cza lokalizacj zm iennych rodowiskowych w pliku
wsadowym . Lokalizacj a trwa a do chwili, kiedy w pliku wsadowym zostanie
wykonane odpowiednie polecenie endlocal lub zostanie osi gni ty koniec pliku
wsadowego.
Sk adnia
setlocal {enableextension | disableextensions} {enabledelayedexpansion |
disabledelayedexpansion}
Argumenty
enableextension
W cza rozszerzenia polece a do chwili, kiedy zostanie wykonane odpowiednie
polecenie endlocal, niezale nie od ustawienia obowi zuj cego przed wykonaniem
polecenia setlocal.
disableextensions
Wy cza rozszerzenia polece a do chwili, kiedy zostanie wykonane odpowiednie
polecenie endlocal, niezale nie od ustawienia obowi zuj cego przed wykonaniem
polecenia setlocal.
enabledelayedexpansion
W cza opó nione rozszerzanie zmiennych rodowiskowych a do chwili, kiedy
zostanie wykonane odpowiednie polecenie endlocal, niezale nie od ustawienia
obowi zuj cego przed wykonaniem polecenia setlocal.
disabledelayedexpansion
Wy cza opó nione rozszerzanie zmiennych rodowiskowych a do chwili, kiedy
zostanie wykonane odpowiednie polecenie endlocal, niezale nie od ustawienia
obowi zuj cego przed wykonaniem polecenia setlocal.
Polecenie endlocal ko czy lokalizacj zm ian rodowiska w pliku wsadowym ,
przywracaj c warto ci zm iennych rodowiskowych ustawione przed wykonaniem
odpowiedniego polecenia setlocal.
Instrukcje
Instrukcja ECHO
Jest to j edna z podstawowych instrukcj i. S u y do wypisywania tekstu na ekranie
np. plik wsadowy, który zawiera tak intrukcj :
4
WY SZA SZKO A BIZNESU W D BROWIE GÓRNICZEJ
Laboratorium : SYSTEMY OPERACYJNE
Echo BlaBlaBla
po uruchom ieniu wypisze na ekran t ekst BlaBlaBla. Je li gdzie zostanie u yta
instrukcja Echo on to od tego momentu na ekranie zaczn si poj awia wszystkie
instrukcj e zawarte w pliku wsadowym oraz wynik ich dzia ania. Anulowanie tego
nast puj e poprzez wydanie polecenia Echo off. Drugim sposobem wyelm inowania
wypisywania wszystkich inst rukcj i na ekran j est um ieszczenie znaku @ na
pocz tku linii. Linie kt óre go zawieraj nie zostan wy wiet lone np.
Echo on
Rem to jest test z echo on
Echo Tralala
@Echo Test z malpa
Echo off
Rem to jest test z echo off
Echo To ju koniec testów
Po uruchomieniu takiego pliku wsadowego na ekranie poj awi si
C:\ >Echo on
C:\ > Rem to jest test z echo on
C:\ >Echo Tralala
Tralala
Test z malpa
C:\ >Echo off
To ju koniec testów
Dom y lnie instrukcj a Echo j est ustawiona na on.
Instrukcja SHIFT
I nstrukcj a ta s u y do przesuwania kolej no ci argum entów przekazywanych do
wn trza pliku wsadowego. Je eli shift zostanie u yta bez adnych opcj i t o
wszyst kie argum ent y zost an przesuni te o j edn pozycj w lewo tj . drugiem u
argum entowi b dzie odpowiada o % 1, trzeciem u % 2 itd. Niestety po wywo aniu
instrukcji shift pierwszy argum ent j est bezpowrotnie tracony i nie m a j u
m o liwo ci jego wywo ania.Je eli zastosowano poleceni shift / 7 to przesuwanie
argum entów rozpocznie si dopiero od argum entu siódm ego, pozostawiaj c
wcze niej sze bez zm ian np. m aj c plik wsadowy przyklad.bat o tre ci
5
WY SZA SZKO A BIZNESU W D BROWIE GÓRNICZEJ
Laboratorium : SYSTEMY OPERACYJNE
@Echo off
Echo %1 %2 %3 %4 %5 %6 %7
Shift
Echo %1 %2 %3 %4 %5 %6 %7
Shift /3
Echo %1 %2 %3 %4 %5 %6 %7
Urucham iaj c ten plik z argum entam i przyk ad.bat 1 2 3 4 5 6 7 8 9 na ekranie
poj awi si :
1 2 3 4 5 6 7
2 3 4 5 6 7 8
2 3 5 6 7 8 9
Argum ent y m og zosta poddane m odyfikacj i poprzez um ieszczenie stosownego
m odyfikat ora pom i dzy znakiem % , a num erem argum entu np. % ~ f6
Lista modyfikatorów :
%~f Pe na cie ka
%~d Tylko litera dysku
%~p Tylko katalog
%~n Tylko nazwa pliku
%~x Tylko rozszerzenie pliku
%~s Nazwy w formacie 8.3 zamiast d ugich nazw cie ek
% ~$PATH:n Sprawdzanie cie ki poszukiwa w zmiennej rodowiskowej PATH i
zwracanie pe nej cie ki dla pasuj cego polecenia podanego jako argument n
oraz zwracanie pustego ci gu znaków, je eli element nie zostanie znaleziony.
Po uruchom ieniu poni szego skryptu o nazwie f.bat
@echo off
echo %~f0
echo %~d0
echo %~p0
echo %~n0
echo %~x0
echo %~s0
6
WY SZA SZKO A BIZNESU W D BROWIE GÓRNICZEJ
Laboratorium : SYSTEMY OPERACYJNE
Na ekranie poj awi si :
C:\ Documents and Settings\ mmn\ f.bat
C:
\ Documents and Settings\ mmn\
f
.bat
C:\ DOCUME~1\ mmn\ f.bat
Instrukcja skoku GOTO
I nstrukcj a ta powoduj e przeskok wykonywania pliku do t ej linii która zawiera
etykiet podan po instrukcj i goto np.
Echo Przyk adowy tekst
Goto etykieta
Echo Przykladowy tekst 2
:etykieta
Echo Przyk adowy tekst 3
Po wykonaniu tego pliku przyk adowy tekst 2 si nie wy wietli
Instrukcja CALL
W pliku wsadowym m o na u ywa dowolnych polece system u oraz wywo ywa
pliki wykonywalne np. exe. Nie da si j ednak bezpo rednio wywo a innego pliku
wsadowego ( tzn. e nazwa pliku wsadowego nie m o e by u ywana j ak polecenie
wewn trz takiego pliku). Uruchom ienie innego pliku wsadowego nast puj e
poprzez wydanie polecenia CALL plik_wsadowy [ argum ent y] . Po wykonaniu
wywo anego pliku sterowanie wraca do m acierzystego pliku.
Sk adnia
call [[dysk:][ cie ka] nazwa_pliku [parametry_wsadowe]] [:etykieta
[argumenty]]
Parametry
7
WY SZA SZKO A BIZNESU W D BROWIE GÓRNICZEJ
Laboratorium : SYSTEMY OPERACYJNE
[dysk:][ cie ka] nazwa_pliku
Okre la lokalizacj i nazw wywo ywanego programu wsadowego. Parametr
nazwa_pliku musi mie rozszerzenie nazwy bat lub cmd.
[parametry_wsadowe]
Okre la wszystkie informacje w wierszu polecenia wymagane przez program
wsadowy, w cznie z opcjami wiersza polecenia, nazwami plików, parametrami
wsadowymi (tzn. od %0 do %9) lub zmiennymi (na przyk ad %baud%).
:etykieta
Okre la etykiet , do której nale y przekaza sterowanie w programie wsadowym.
Korzystaj c z polecenia call z tym parametrem, mo na utworzy nowy kontekst
pliku wsadowego i przekaza sterowanie do instrukcji znajduj cej si po
okre lonej etykiecie. Gdy koniec pliku zostanie osi gni ty pierwszy raz (tzn. po
skoku do etykiety), sterowanie jest ponownie przekazywane do instrukcji
znajduj cej si po instrukcji call. Gdy koniec pliku wsadowego zostanie
osi gni ty po raz drugi, wykonywanie skryptu wsadowego zostanie zako czone.
argumenty
Okre la informacje w wierszu polecenia przekazywane do nowego wyst pienia
programu wsadowego rozpoczynaj cego si od punktu oznaczonego jako
:etykieta, w cznie z opcjami wiersza polecenia, nazwami plików, parametrami
wsadowymi (tzn. od %1 do %9) lub zmiennymi (na przyk ad %baud%).
Instrukcja warunkowa IF
Plik wsadowy, tak j ak ka dy "porz dny" program m o e zost a zaopatrzony w
co , co pozwala m u w pewnych warunkach podej m owa pewne decyzj e. To co
to oczywi cie instrukcj a warunkowa if. Sprawia ona, e plik wsadowy m o e
reagowa na warunki w j akich pracuj e. Mo e np. zdecydowa co m a teraz
wy wietli na ekranie, czy zako czy swoj e dzia anie, czy zareagowa na
wci ni cie klawisza na klawiaturze itd. Je li warunek po inst rukcj i if j est
prawdziwy, zost anie on wykonany, j e li nie zostanie zignorowany. I nstrukcj a
warunkowa m o e wyst powa w kilku postaciach.
If (not) Errorlevel poziom komenda
Kiedy program ko czy swoj e dzia anie, m a on m o liwo poinform owania
system u operacyj nego o stanie swoj ego dzia ania. To znaczy, m o e powiedzie
m u czy podczas wykonywania nie powsta y adne b dy. Przekazana inform acj a
m o e m ie posta ca kowitej liczby dodatniej . Ta liczba t o tzw. kod wynikowy
program u. Je eli ca a operacj a przebieg a sprawnie to kod wynikowy powinien
by równy zero. Program ista m o e zdefiniowa poziom kodu wynikowego, po
8
WY SZA SZKO A BIZNESU W D BROWIE GÓRNICZEJ
Laboratorium : SYSTEMY OPERACYJNE
przekroczeniu którego(lub zrównaniu si ) warunek stanie prawdziwy i zostanie
wykonana komenda. Kod b du jest przechowywany w zmiennej %Errorlevel%.
If (not) napis1==napis2 komenda
Sprawdza czy dwa napisy s sobie równe. Je eli zawieraj spacj e lub s nazwam i
zm iennych m usz by ot oczone cudzys owem .
If (not) exist nazwapliku komenda
Sprawdza czy istniej e podany plik. Mo na zam iast nazwy pliku poda pe n
cie k lub wzorzec nazw.
I f ( / I ) warto 1 operator wart o 2 kom enda
Porównuj e napisy albo liczby. Dost pne operatory:
EQU - równo
NEQ -negacja
LSS - pierwszy ci g znaków jest leksykalnie mniejszy od drugiego
LEQ -pierwszy ci g znaków jest leksykalnie mniejszy lub równy drugiemu
GTR - pierwszy ci g znaków jest leksykalnie wi kszy od drugiego
GEQ -pierwszy ci g znaków jest leksykalnie wi kszy lub równy drugiemu
/I - oznacza e wielko liter nie jest uwzgl dniana
Instrukcja iteracyjna FOR
I nstrukcj a ta s u y do wielokrotnego powtarzania j ednej czynno ci. Jej sk adnia
m o e m ie wiele ró nych postaci np.
FOR %%X IN (lista) DO komenda
gdzie x j est j est j ak zm ienn kt óra b dzie przybiera a kolej no warto ci z
listy. Dla ka dego takiego przyporz dkowania nast pi wykonanie kom endy
np.
for %f in (*.doc *.txt) do type %f
Wy wietli zawarto wszyst kich plików z rozszerzeniam i nazwy .doc lub .txt w
bie cym katalogu przy u yciu zm iennej % f.
W tym przyk adzie ka dy plik w bie cym katalogu, który m a rozszerzenie nazwy
.doc lub .txt, j est podstawiany za zm ienn % f a do chwili, gdy zostanie
9
WY SZA SZKO A BIZNESU W D BROWIE GÓRNICZEJ
Laboratorium : SYSTEMY OPERACYJNE
wy wietlona zawarto wszyst kich plików. Aby u y t ego polecenia w pliku
wsadowym , nale y zam ieni ka de wyst pienie zm iennej % f na zm ienn % % f. W
przeciwnym przypadku zm ienna j est ignorowana i wy wietlany j est kom unikat o
b dzie.
FOR %%X IN (1 2 3) DO Echo BlaBla
W tym przypadku na ekranie zostanie trzykrot nie wy wietlony napis
BlaBla.
I nn postaci p tli for j est
FOR /L %%X IN (start,skok,koniec) DO komenda
Która dzia a podobnie do wersj i znanej z j zyka C. Zm ienna X j est
inicj owana przez param etr start, który j est zwi kszany o skok. P tla
ko czy dzia anie gdy zm ienna X przekroczy param etr koniec np.
Echo off
FOR /L %%1 IN (1,2,100) DO Echo Windows 2000
Na ekranie 50 razy poj awi si napis Windows 2000
Polecenie PATH
PATH dysk:\ cie ka dost pu
Wy wietla lub ustawia cie k dla plików wykonywalnych. Aby wyczy ci
ustawienie cie ki przeszukiwania i wybra do przeszukiwania j edynie bie cy
katalog, wpisz PATH: , Aby wy wietli bie c cie k , trzeba wpisa
PATH SET [zmienna = [ci g]]
Wy wietla, ustawia lub usuwa zm ienne rodowiskowe syst em u MS- DOS (zmienna
- okre la nazw zm iennej rodowiskowej; ci g - okre la seri znaków, które
m aj by przypisane do zm iennej ) .
Polecenie PROMPT
PROMPT [tekst]
Zm ienia znak zg oszenia system u MS- DOS. Tekst okre la nowy znak zg oszenia,
który m o na zbudowa z norm alnych znaków oraz nast puj cych znaków
specjalnych:
10
WY SZA SZKO A BIZNESU W D BROWIE GÓRNICZEJ
Laboratorium : SYSTEMY OPERACYJNE
$Q = (znak równo ci)
$$ $ (symbol dolara)
$T Bie ca godzina
$D Bie ca data
$P Bie cy dysk i cie ka
$V Numer wersji systemu Windows
$N Bie cy dysk
$G > (znak wi kszo ci)
$L < (znak mniejszo ci)
$B | (potok)
$H Cofacz (usuwa poprzedni znak)
$E Kod escape (kod ASCII 27)
$_ Powrót karetki i znak wysuwu wiersza
Po wpisaniu s owa 'test' i powy szych m odyfikatorów na ekranie wyswieli sie
odpowiednio:
test=
test$
test23:26:10,24
test2003-05-13
testC:\ windows
testMicrosoft Windows XP [Wersja 5.1.2600]
testC
test>
test<
test|
tes
test
test
Aby przywróci dom y lne ustawienie znaku zg oszenia, wpisz PROMPT.
Polecenie PAUSE
W strzym uj e wykonywanie program u wsadowego w oczekiwaniu naci ni cia przez
u yt kownika dowolnego klawisza. Je li w poleceniu podano kom unikat, to j est on
wypisywany przed wypisanie, zach t y do naci ni cia klawisza. Zwykle polecenie
to j est um ieszczane w program ie wsadowym w m iej scu, gdzie powinna nast pi
pewna akcj a u ytkownika (wym iana dyskietki, uruchom ienie drukarki, zm iana
11
WY SZA SZKO A BIZNESU W D BROWIE GÓRNICZEJ
Laboratorium : SYSTEMY OPERACYJNE
papieru itp.). Jest ona ponadto poprzedzona kilkom a poleceniam i echo,
wypisuj cym i dodat kowe instrukcj e.
PAUSE {komunikat}
PAUSE Naci nij dowolny klawisz, gdy bedziesz gotowy:
Polecenie wstrzym uj e program czekaj c zg oszenie gotowo ci przez u yt kownika.
Polecenie REM
Polecenie REM s u y do um ieszczania kom entarzy wewn trz pliku wsadowego.
Tekst znaj duj cy si po s owie REM j est ignorowany przez interpretat or polece .
Sk adnia:
REM [komentarz]
komentarz - dowolny tekst (zazwyczaj opis dzia ania danych komend)
Polecenie LOADHIGH
Aby za dowa program do obszaru pam i ci wy szej korzystam y z polecenia:
LOADHIGH dysk:\ cie ka_dost pu\ nazwa_pliku parametry
Je eli natom iast wpiszem y sam cie k dost pu np. C: \ dos\ m ouse.com to plik
wsadowy podczas dzia ania uruchom i program mouse.com z podanego katalogu.
LOADHIGH [dysk:][ cie ka]nazwapliku [parametry]
LOADHIGH [/L:obszar1[,rozmin1][;obszar2[,rozmin2]...] [/S]]
[dysk:][ cie ka]nazwapliku [parametry]
/L:obszar1[,rozmin1][;obszar2[,rozmin2]]... - okre la obszar(y) pami ci, do
których ma by adowany program;
obszar1 - okre la numer pierwszego obszaru pami ci;
rozmin1 - okre la obszar minimalny, je eli jest, dla obszaru1;
obszar2 i rozmin2 - okre la numer i minimalny rozmiar drugiego obszaru (mo na
poda dowoln liczb obszarów);
/S - zmniejsza pami UMB do rozmiaru minimalnego podczas adowania
programu; [dysk:][ cie ka]nazwapliku - okre la lokalizacj i nazw programu.
12
WY SZA SZKO A BIZNESU W D BROWIE GÓRNICZEJ
Laboratorium : SYSTEMY OPERACYJNE
W plikach wsadowych wykorzystywanych w Windows 2000 j este m y oczywi cie
w stanie korzysta z j ego polece sieciowych czyli rodziny polece net ,
polecenia at , polecenia start a tak e m o liwe j est korzystanie z zasad
w arunkow ego przetw arzania polece :
|| - warunkowe wykonanie polecenia drugie polecenie wykona si tylko wtedy
gdy pierwsze si nie uda
Znak ^ - oznacza przeniesienie polecenia. Mo e by stosowany w skryptach do
polece zajmuj cych wi cej, ni jeden wiersz.
& - czy wiele polece , logiczna operacja AND
&& warunkowe wykonanie polecenia - drugie polecenie jest wykonywane tylko
wtedy gdy pierwsze zako czy si poprawnie
( ) grupuje kilka polece
; lub , - oddziela parametry, dostarczaj c je poleceniu pojedynczo
13