ANTENY Anteny KF
Maszty antenowe
Czy maszt jest bezpieczny?
posłużę się konkretnym przykła-
W czasie rozmów na pasmach często poruszany jest temat budowy
dem masztu. Maszt ten został za-
masztów antenowych. Omawiane są tajniki różnych rozwiązań konstruk-
projektowany dla parametrów:
cyjnych. Często w rozmowach głównym argumentem potwierdzającym po-
maszt teleskopowy, kratownico-

prawność rozwiązania konstrukcyjnego masztu jest stwierdzenie:  maszt
wy składający się z trzech ele-
stoi bardzo długo i nie było z nim żadnych problemów . Rozmawiając mentów,
wysokość masztu wysuniętego

z niektórymi, reklamującymi się na stronach krótkofalarskich producen-
12 m
tami masztów słyszałem podobne stwierdzenia oraz informację, że nie
wysokość masztu złożonego ok.

dysponują oni żadną wiarygodną dokumentacją ani obliczeniami kon-
5 m
strukcyjnymi.
analizowane wielkości anten: po-

wierzchnie parcia wiatru 1 m2; 1,5
Można założyć, że w dużej mie- Patrząc na stwierdzenie przed- m2; 2 m2,
rze maszty wykonywane przez stawione na wstępie, można zary-
prędkości wiatru do 120 km/h
wielu kolegów są budowane na zykować odpowiedz
negatywną. ciężar całkowity masztu ok.

zasadzie tzw. nosa. Ktoś, coś widział Jeżeli konstrukcja jest nie przemy- 140 kg,
i spróbował naśladować lub lepiej ślana, może być niebezpieczna. Je-
możliwość stosowania odciągów.
lub gorzej dopasować. żeli jest na wyrost solidna, to nie Przyjęte parametry pozwalają za-
Temat ten staje się o tyle istotny, jest ekonomiczna. innstalować na nim prawie wszyst-
że z jednej strony coraz więcej ko- Jak zatem poradzić sobie z tym kie stosowane przez krótkofalowców
legów myśli o budowie masztów problemem? Niestety nie ma innej anteny (wyłączając wieloelemento-
antenowych, aby móc z lepszym drogi, jak wykonanie odpowied- we na pasmo 80 m czy 40 m).
skutkiem uprawiać sport krótkofa- nich analiz i obliczeń. Muszą one Celowo tutaj nie podaję dokład-
larski, a z drugiej mamy do czynie- dotyczyć samej konstrukcji masztu nych wymiarów, ponieważ mogą
nia ze zwiększeniem jakości pracy i jego posadowienia. one się zmieniać i dla celu tego
nadzoru budowlanego. Również Celem tego artykułu nie jest roz- opracowania nie są istotne.
można zauważyć coraz silniej wie- wiązać problem w sposób uniwer- Dodatkowe wyjaśnienie: maszt
jące wiatry. Najważniejszym jed- salny. Takie rozwiązanie  w zasa- powinien pracować bezpiecznie
nak wymogiem jest bezpieczeń- dzie  nie istnieje. W zagadnieniu w pozycji wysuniętej, bez żadnych
stwo. występuje zbyt wiele parametrów odciągów przy wiatrach do 45 km/
Można zadać pytanie, czy kon- wzajemnie na siebie oddziałują- h. Zatem większość wiejących wia-
strukcje te naprawdę są bezpieczne cych. trów w naszym kraju mieści się
lub czy są zbudowane prawidłowo Aby pokazać pewne zależności w tych granicach. Takie założenie
i ekonomicznie? związane z problem konstrukcji, pozwala na całkowite bezpieczne
zwolnienie odciągów w okresach
np. konserwacji anteny i prowadze-
nia testów na antenach.
Całe zagadnienie zostało prze-
analizowane w kilkunastu możli-
wych wariantach i kombinacji czte-
rech podstawowych parametrów
pracy masztu.
wys. masztu: prędkość wiatru

 pełna wysokość 45 km/h
 maszt złożony 90 km/h
120 km/h
powierzchnia liczba poziomów

anteny dla odciągów:
parcia wiatru:
 1 m2 bez odciągów
 1,5 m2 jeden poziom
 2 m2 dwa poziomy
trzy poziomy
Na rysynku 2 przedstawiam
analizowane warianty mocowania
masztu. Każdy z wariantów został
oznaczony symbolem literowym.
Wyniki analiz i obliczeń zesta-
wione zostały w tabeli 1.
Fot. SQ5OF Maszt pracuje w pełni popraw-
nie przy zaznaczonych za pomocą
Świat Radio Czerwiec 2007
28
Tab. 1.
Pełna wysokość
Powierzchnia anteny W 1 m2 1,5 m2 2 m2
Prędkość wiatru 45 90 120 45 90 120 45 90 120
A. Wersja bez odciągów
Bez odciągów A X N N X N N X N N
1 poziom odciągów B X X X X X X X X X
C X X X X X X X X N
B. Wersja
D X X N X N N X N N
z jednym
2 poziomy odciągów E X X X X X X X X X
poziomem
odciągów F X X X X X X X X N
 model 1
3 poziomy odciągów G X X X X X X X X X
Maszt złożony
Powierzchnia anteny W 1 m2 1,5 m2 2 m2
C. Wersja
Prędkość wiatru 45 90 120 45 90 120 45 90 120
z jednym
Bez odciągów H X X X X X N X X N
poziomem
odciągów 1 poziom odciągów J X X X X X X X X X
 model 2
znaku  X kombinacjach parame- stwierdzić, że każda konstrukcja
trów. Warianty kombinacji oznaczo- powinna być przemyślana i zbudo-
ne znakiem  N nie są dozwolone. wana w sposób spełniający wszyst-
D. Wersja Użycie ich może grozić wypadkiem kie założone parametry bez niepo-
z jednym z powodu przekroczenia dopusz- trzebnych znaczących rezerw.
poziomem czalnych naprężeń w elementach Zatem warto odpowiedzieć so-
odciągów konstrukcji lub elementach moco- bie na kilka podstawowych pytań,
 model 3 wania masztu. zanim zaczniemy budować maszt
Analiza przedstawionej tabeli i ponosić koszty:
jednoznacznie wskazuje, jak istotne czy będzie to maszt zabudowany

znaczenie dla bezpiecznej pracy na budynku lub na ziemi?
E. Wersja konstrukcji ma wielkość anteny jaki będzie wysoki?

z dwoma i sposób zamocowania masztu.
z jakiego materiału ma zostać

poziomami Zatem stwierdzenie, że maszt zbudowany?
odciągów już stał, bez dokonania odpowied-
czy będzie to maszt teleskopowy
 model 1 niej oceny jego konstrukcji jest czy jednosegmentowy?
w pełni błędne i również bardzo czy będzie to maszt rurowy lub

ryzykowne z punktu widzenia kratownicowy?
bezpieczeństwa. Błędne jest rów-
czy będzie to maszt wolno stojący
nież stwierdzenie, że jeżeli np. lub z odciągami?
F. Wersja ten maszt waży 140 kg i pracuje jakie anteny będą instalowana na

z dwoma pozio- poprawnie z daną anteną, to inny, nim teraz i w przyszłości?
mami odciągów który waży 500 kg też na pewno jakie są warunki lokalizacyjne dla

 model 2 jest dobry. W takim przypadku masztu?
można stwierdzić tylko jedno, że Myślę, że można zadać jeszcze
na pewno ten drugi maszt nie jest kilka pytań. Pozostawiam zatem
G. Wersja ekonomiczny. Czy pracuje popraw- temat do przemyślenia. Ewentualne
z trzema nie  niekoniecznie! pytania proszę kierować na mój ad-
poziomami Pragnę zwrócić uwagę, że przed- res e-mailowy: [e-mail].
odciągów stawiona analiza pokazuje pewien Życzę zadowolenia z postawio-
mechanizm pozwalający ocenić nych konstrukcji i wielu DX-ów.
konstrukcję i została wykonana dla Dionizy Studziński SP6IEQ
konkretnego rozwiązania konstruk- [e-mail]
cyjnego masztu. Nie może ona być
H. Wersja bez odciągów przeniesiona na inną konstrukcję bez Maszty pokazane na okładce
(maszt złożony) wykonania odpowiednich obliczeń. oraz na poprzedniej stronie są po-
Celem jej było wyłącznie poka- zostałością kompleksu radiowego
zanie problemu, a nie rozwiązanie znajdującego w okolicach Otwoc-
wszystkich konstrukcji. Jeszcze raz ka, prawdopodobnie służyły do
należy stwierdzić, że nie istnieje pro- zakłócania radia Wolna Europa.
sta metoda budowy masztu bezpiecz- Kompleks ten był ściśle powiąza-
nego i ekonomicznego bez obliczeń. ny z drugim podobnym obiektem
Niezależnie od konstrukcji masz- w okolicach Stanisławowa gdzie
tu należy dokonać odpowiedniej obecnie znajduje się centrum po-
oceny jego posadowienia w gruncie. miarowe UKE. Obecnie maszty i an-
J. Wersja z jednym poziomem odciągów Włączając do analizy konstrukcji teny rozpadają się z roku na rok i są
(maszt złożony) masztu elementy ekonomii, trzeba rozkradane.
Świat Radio Czerwiec 2007
29