GIMNAZJUM NR 6 W SUWAA
KACH
Biblioteka szkolna
M I K O A
A J
najpopularniejszy święty
opracowała:
mgr Barbara Misiewicz
Suwałki 2005
S P I S T R E Ś C I
I. Historia świętego Mikołaja ............................................................. 3
II. Ojczyzna świętego Mikołaja .......................................................... 4
III. Cuda świętego Mikołaja ......................................................................... 5
IV. Święty Zachodu i Wschodu .................................................................... 6
V. Legenda o świętym Mikołaju .................................................................. 7
VI. Atrybuty świętego Mikołaja ................................................................... 8
VII. Znaczenie imienia ................................................................................. 9
VIII. Znani imiennicy ................................................................................. 9
IX. Imiona Mikołaja na świecie ................................................................ 10
X. Mikołajki ............................................................................................... 11
XI. Święty Mikołaj w krajach Unii Europejskiej .......................................... 13
XII. Wa\
ne adresy .......................................................................................... 14
 I. HISTORIA ŚWI
TEGO MIKOA
AJA
Prawdziwy święty Mikołaj był biskupem rzymskokatolickim. Urodził
się około 270 roku na terenach obecnej Turcji, jako jedyne dziecko w
zamo\
nej rodzinie. Od młodości wyró\
niał się nie tylko pobo\
nością, lecz
tak\
e pragnieniem niesienia pomocy ludziom \
yjącym w nędzy. Po śmierci
rodziców swój majątek przeznaczył na biednych. W dyskretny sposób
rozdawał prezenty. Robił to tak, \
e nikt z obdarowanych nie domyślał się
nawet, skąd pochodzą rzeczy znajdowane pod drzwiami lub wpadające
przez okno. I choć w zamian dobroczyńca nie oczekiwał nawet dobrego
słowa, wieść o jego szlachetnych uczynkach rozeszła się po świecie lotem
błyskawicy. Wybrany na biskupa Myry podbił serca wiernych nie tylko
posługą pasterską, lecz tak\
e troską o ich potrzeby materialne.
Po długich latach rządów jako biskup Myry zmarł 6 grudnia ok. 350 r.
(dokładny rok śmierci nie jest znany). Biskup Mikołaj do\
ył sędziwego jak
na owe czasy wieku. W chwili śmierci miał ponad 70 lat (większość ludzi
umierała wtedy przed 30. rokiem \
ycia). Nie wiadomo dokładnie, kiedy
zmarł: zgon nastąpił między 345 a 353 r. Tradycja dokładnie przechowała
tylko dzień i miesiąc tego zdarzenia  szósty grudnia. Podobno w chwili
śmierci Świętego ukazały się anioły i rozbrzmiały chóry anielskie.
Mikołaj został uroczyście pochowany w Myrze. Wiele lat póz
niej miasto
uległo zagładzie, gdy w 1087 r. opanowali je Turcy. Relikwie Świętego
zdołano jednak w porę wywiez
ć do włoskiego miasta Bari.
W połowie IV stulecia cesarz Justynian zbudował w Konstantynopolu
świątynię ku jego czci, a kościół w Myrze, w którym go pochowano, szybko
stał się celem pielgrzymek.
W 1087 roku włoscy kupcy i piraci, chroniąc relikwie swego patrona przed
muzułmanami, wykradli je i wywiez
li do Bari w Apulii, gdzie Mikołaj stał
się patronem miasta. Do dzisiaj co drugie dziecko w tej okolicy Włoch
dostaje imię Nicola lub Nicoletta.
Od czasu, gdy święty stąpał po ziemi, minęło szesnaście stuleci. Miasto,
w którym \
ył, nie nazywa się ju\
Myra, lecz Demre (lub Kale). Jest tam co
prawda świątynia rzymskokatolicka, stojąca w tym samym miejscu, co
pierwszy kościół zbudowany ku czci Mikołaja, ale dla miejscowych nie ma
on ju\
znaczenia, bo tereny dawnego cesarstwa rzymskiego nale\
ą dziś do
Turcji, w której dominującą religią jest islam.
II. OJCZYZNA ŚW. MIKOA
AJA
Od epoki, w której \
ył św. Mikołaj, dzieli nas siedemnaście
stuleci. To wystarczająco długi czas, by wiele wydarzeń z \
ycia
Świętego uległo zapomnieniu. Dlatego dziś wiedza o nim jest
mieszaniną faktów historycznych i legend. Trudno jednak oprzeć
się wra\
eniu, \
e nawet w fantastycznie brzmiących opowieściach
o św. Mikołaju tkwi ziarno prawdy.
Licja, gdzie urodził się i \
ył św. Mikołaj, to staro\
ytna
kraina w Azji Mniejszej (tak nazywano niegdyś zachodnią
część terytorium dzisiejszej Turcji), poło\
ona nad Morzem
Śródziemnym. W czasach św. Mikołaja nale\
ała do
Cesarstwa Rzymskiego. Jednym z głównych ośrodków w
regionie była Myra  wa\
ne miasto portowe. Świadectwem
jego zamo\
ności były monumentalne grobowce zbudowane
kilka wieków przed nadejściem chrześcijaństwa: niektóre
mające postać kilkupiętrowych wolno stojących budowli,
inne kute w skałach.
W pierwszych wiekach po Chrystusie wzniesiono tu
okazały amfiteatr rzymski. Ruiny Myry znajdują się dziś
w pobli\
u tureckiego miasta Demre. Wśród pozostałości
staro\
ytnego miasta zachowały się resztki bazyliki, jaką
wzniesiono nad pierwszym grobem św. Mikołaja.
III. CUDA ŚW. MIKOA
AJA
Uratowani z morskiej topieli
Biskup Mikołaj ju\
za \
ycia cieszył sławą świętego, zdolnego
czynić cuda. Kiedyś podczas morskiej nawałnicy pewien statek
znalazł się w powa\
nym niebezpieczeństwie. śeglarze zwrócili się o
pomoc właśnie do Biskupa z Myry. Póz
niej opowiadali, \
e Święty
niespodziewanie objawił im się na statku i zaczął pomagać w walce z
\
ywiołem. Sprawił te\
, \
e burza ucichła. Po szczęśliwym dobiciu do
portu cudownie ocaleni marynarze poszli podziękować biskupowi. On
zaś powiedział im, by wdzięczność okazali Bogu, bo to głęboka wiara
w Niego uratowała im \
ycie.
Pomno\
one ziarno
Lata urodzaju przeplatały się w Lacji z latami chudymi. Pewnego
roku plony były tak mizerne, \
e mieszkańcom kraju w oczy zajrzał
głód. Gdy do portu w Myrze przybiły statki wiozące pszenicę z
Aleksandrii, patrzono na nie z wielką nadzieją. Niestety, zbo\
e to nie
było przeznaczone dla mieszkańców Myry. Wieziono je do spichlerzy
cesarskich, a marynarze nie chcieli nawet słyszeć o odstąpieniu części
ziarna głodującej ludności.
Za nieszczęsnymi wstawił się biskup Mikołaj. Obiecuję wam, w imię
Bo\
e, \
e gdy dopłyniecie do celu, zbo\
a będzie tyle samo, co na
początku waszej podró\
y - zwrócił się do \
eglarzy. Poprosił ich, by
odstąpili myreńczykom bodaj 3 korce (czyli ok. 300 kg) pszenicy z
ka\
dego statku. śeglarze zawierzyli słowom biskupa. I rzeczywiście,
gdy póz
niej cesarscy poborcy odbierali zbo\
e, jego waga była
dokładnie taka sama jak w momencie załadowywania statków w
Aleksandrii.
 IV. ŚWI
TY ZACHODU I WSCHODU
Św. Mikołaj jest otaczany wielką czcią przez
wiernych zarówno Kościoła katolickiego, jak
i prawosławnego.
Biskup z Myry jest patronem Grecji i Rusi. Pod jego
opiekę oddały się Moskwa i Nowogród, ale tak\
e Antwerpia i
Berlin.
Za swego patrona wybrali go: bednarze, cukiernicy, kupcy,
młynarze, piekarze, piwowarzy, a tak\
e notariusze i
sędziowie. Jako biskup miasta portowego, jakim była Myra,
stał się te\
patronem marynarzy, rybaków i flisaków.
Wzywano św. Mikołaja na pomoc w czasie burz na morzu, jak
równie\
w czasie chorób i do obrony przed złodziejami.
Opieki u niego szukali jeńcy i więz
niowie, a szczególnie
ofiary niesprawiedliwych wyroków sądowych. Uznawano go
wreszcie za patrona dzieci, studentów, panien, pielgrzymów i
podró\
nych. Zaliczany był do grona Czternastu Świętych
Wspomo\
ycieli.
V. LEGENDA O ŚWI
TYM MIKOA
AJU
Św. Mikołaj urodził się około 270 r. w bogatej rodzinie zamieszkałej w
Myrze (obecnie Demre lub Kale w Turcji). Jak mówią przekazy, od
dzieciństwa wyró\
niał się chęcią niesienia pomocy ludziom biednym i
\
yjącym w nędzy. Podzielił się z nimi te\
rodzinnym majątkiem po
śmierci rodziców. Biednym pomagał w taki sposób, \
eby nikt nie
domyślił się, kto jest ich dobroczyńcą.
Na początku IV wieku został biskupem Myry. Istnieją te\
przekazy
mówiące, \
e biskup Mikołaj był uwięziony i nie wyparł się wiary
podczas prześladowań. Na soborze w Nicei potępił arianizm.
Poniewa\
podobno podczas jednej ze swych podró\
y uciszył fale
morza, uwa\
any jest te\
za patrona \
eglarzy i podró\
ników. Inna
legenda mówi o tym, \
e Mikołaj doprowadził bezpiecznie do portu u
wybrze\
y Licji marynarzy, których statek porwał sztorm.
Istnieje tak\
e przekaz mówiący o tym, jak Mikołaj pomógł
jednemu z mieszkańców Patras, który utracił swój majątek i nie mógł
zapewnić posagu swym trzem córkom. Mikołaj wrzucił po prostu
mieszek ze złotem przez okno do domu tego człowieka. Od tego czasu
jest uwa\
any równie\
za patrona panien.
Mikołaj zmarł 6 grudnia 345-352 r. (dokładna data nie jest znana),
prawdopodobnie w Myrze. Jego kult szybko rozpowszechnił się w
całym Kościele. Ku czci Mikołaja budowano świątynie. Jedną z
pierwszych była bazylika w Konstantynopolu, powstała w VI wieku.
Od IX wieku na wschodzie oraz od XI na zachodzie stał się jednym z
najpopularniejszych świętych.
Kiedy Myra dostała się w ręce Saracenów w 1087 roku, włoscy
kupcy wykradli relikwie świętego Mikołaja i przywiez
li je do Bari na
południu Włoch, gdzie do dziś się znajdują. Wybudowano tam kościół
ku czci świętego, który szybko stał się jednym z centrów
pielgrzymkowych średniowiecznej Europy.
VI. ATRYBUTY ŚWI
TEGO MIKOA
AJA
ATRYBUT -  zewnętrzna cecha danej rzeczy lub osoby
wyró\
niająca ją spośród innych; istotna cecha, właściwość,
przymiot czegoś
*szt.  określony przedmiot o charakterze symbolicznym,
ściśle związany z \
yciem, lub działalnością przedstawianej
postaci, dodawany jako znak rozpoznawczy
" anioł
" anioł z mitrą
" chleb
" troje dzieci lub młodzieńców
" trzy jabłka
" trzy złote kule na księdze lub w dłoni (posag, jaki wg
legendy podarował biednym pannom)
" pastorał
" księga
" kotwica
" sakiewka z pieniędzmi
" trzy sakiewki
" okręt
" worek prezentów
VII. ZNACZENIE IMIENIA
- greckie Nikolaos, zło\
one z nike - zwycięstwo i laos  lud,
- imię męskie oznaczające tego, który odniósł zwycięstwo dla swego
ludu, bo trudno przypuścić, aby nadawano nowo narodzonemu imię
mające oznaczać tego, któremu uda się do tego stopnia zapanować nad
własnym ludem, by poskromić jego swobody i sprawować nad nim
władzę absolutną.
Przekształcenia: Mikosz, Mikuła, Miklos, Nicz, Niklos, Niklot.
Forma \
eńska: fr. NICOLE (zdrobn. Nicolette i Colette).
Zdrobnienia: Mikołajek.
W innych językach: łac. Nicolaus, niem.  Nikolaus, Nikolai, Klaus,
Nick, Nico, ros. Nikołaj, ang.  Nicholas, Nichol, węg. Miklos, hiszp.
Nicalas, fr. Nicolas.
Z imieniem Mikołaj związane są następujące przysłowia :
Bieda w kraju, Mikołaju. Na Mikołaja porzuć wóz, a zaprzę\
sanie.
Święty Mikołaj rządzi wilkami.
VIII. ZNANI IMIENNICY:
Św. Mikołaj - biskup Miry
Mikołaj Gomółka - muzyk i kompozytor
Mikołaj Kopernik - wybitny uczony, astronom i matematyk
Niccolo Paganini - skrzypek i kompozytor
Mikołaj Rej - poeta i prozaik
Nikołaj Rimski-Korsakow - kompozytor
Mikołaj Sęp-Szarzyński - poeta
IX. IMIONA MIKOA
AJA NA ŚWIECIE
Anglia - Father Christmas
Austria - Chriskind
Belgia - Chriskind, Noel, Saint Nicholas
Brazylia - Papai Noel
Chiny - Che Dun Lao Ren
Chorwacja - Bozic Bata. Sveti Nickola
Dania - Julemanden
Finlandia - Joulupukki
Francja - Pere Noel
Holandia - Christkind, Noel, Saint Nicholas,
- Sinterklaas
Islandia - Jolasveinn
Japonia - Santa Kurousu
Litwa - Kaledu Senu
Meksyk - San Nicolas, Santa
Niemcy - Kris Kringle, Christkind, Saint
Nicholas
Norwegia - Julenissen
Rosja - Died Moroz, Dieduszka Moroz
Szwajcaria - Saint Nicholas, Chriskind
Szwecja - Jultomten
Włochy - Babbo Natale
Jakkolwiek Święty Mikołaj miałby na imię, zawsze pozostanie
najwspanialszym staruszkiem na świecie.
 X. M I K O A
A J K I
Święty Mikołaj to postać znana na wszystkich kontynentach.
Wszyscy wiedzą, \
e ten dobroduszny staruszek saniami zaprzę\
onymi
w renifery obje\
d\
a cały świat i rozdaje dzieciom prezenty. Kim jednak
w rzeczywistości był św. Mikołaj?. Przekazy mówią, \
e
najprawdopodobniej urodził się w IV wieku w Patarze, mieście, które
le\
ało na terenie dzisiejszej Turcji. Jako prosty duchowny, a póz
niej
biskup szybko zasłynął swą świętością i licznymi cudami. Przez całe
\
ycie pomagał biednym, opiekował się te\
nowo\
eńcami. Zaledwie kilka
lat po śmierci Mikołaja cesarz Justynian zbudował w Konstantynopolu
świątynię ku jego czci, która szybko stała się celem pielgrzymek.
Współczesny święty Mikołaj niewiele ma wspólnego ze świętym
sprzed szesnastu wieków. Mieszka nawet w ośnie\
onej Laponii w
miasteczku ROVANIEMI. To w to miejsce dzieci z całego świata
adresują swoje listy, pełne najskrytszych pragnień i marzeń.
Współczesny święty Mikołaj powstał z wymieszania kilku elementów
zaczerpniętych z ró\
nych kultur : długą, purpurową szatę i pastorał wziął
od  prawdziwego Mikołaja IV wieku ; siwą brodę, sanie i renifery od
germańskiego boga Thora, który uto\
samiany był z zimą i jez
dził na
saniach zaprzęgniętych w kozy. Zwyczaj obdarowywania dzieci
prezentami w dniu imienin Mikołaja zapo\
yczony został z kultury
holenderskiej i wymieszany z wyobra\
eniem bajkowego czarodzieja,
który nagradza grzeczne dzieci, a karze krnąbrne.
Tradycję dawania prezentów w wigilię, czyli przed dzień św. Mikołaja,
rozpowszechnił w naszym kraju ksiądz Piotr Skarga.
W Krakowie zało\
ył Skrzynkę Świętego Mikołaja, do której wierni przez
cały rok wrzucali datki. 6 grudnia skrzynka była opró\
niana, a pieniądze
rozdawano najbiedniejszym. Na wsiach w wigilię św. Mikołaja
gospodarze zachowywali ścisły post, który miał zapobiegać atakom
wilków na owce i krowy. Przed napaścią tych drapie\
ników chroniła te\

specjalna modlitwa do św. Mikołaja.
MIKOA
AJKI
Wesoła zabawa polegająca na dawaniu sobie w d n i u 6
gru dn ia drobnych, w miarę dowcipnych prezentów
Zwyczaj ten przyszedł do nas z Zachodniej Europy, gdzie praktyko-
wany był od dawien dawna. U schyłku X V I I I w. upowszechniła się forma
bajeczna, widowiskowa Mikołajek. Święty Mikołaj ubrany w czerwony
płaszcz, czapę, w towarzystwie anioła i diabła odwiedzał domy i egzamino-
w a ł dzieci ze znajomości katechizmu oraz z umiejętności godnego
zachowania się w obecności starszych. Grzeczne dzieci nagradzał
prezentami, inne karcił i dawał ich rodzicom rózgę mówiąc :
 Nie kocha ten dziateczek, kto rózgi oszczędza".
Obdarowywanie się w szkole dowcipnymi prezencikami w dniu 6 grudnia
jest stosunkowo nową formą, bo rozpowszechnioną dopiero w I połowie XX
wieku. Pomó\
Mikołajowi - w jego worku brakuje prezentów dla mamy i
babci. Proponujemy dla nich zrobić zabawne poduszeczki na igły i
szpilki. Przydadzą się w ka\
dym domu. Wykorzystujemy gruby materiał
lub filc. Wycinamy dwa serca i zszywamy je ze sobą, pozostawiając
niewielki odcinek, przez który przewracamy poduszeczkę na prawą stronę.
Napełniamy watą i zszywamy.
XI. Święty Mikołaj w krajach Unii Europejskiej
ANGLIA
Święty Mikołaj to staruszek z siwą długą brodą w długim czerwonym płaszczu.
Dzieci piszą do niego listy, aby przypomnieć, jakie są ich \
yczenia. Listy
wrzuca się do kominków, aby z dymem poleciały do nieba. Na kominkach i
przy łó\
kach wiszą ozdobne skarpety czekające na prezenty.
AUSTRIA
Święta w Austrii są porą bardzo muzykalną. Wiele najpiękniejszych świtowych
kolęd pochodzi właśnie stąd. Szósty grudnia jest dniem, kiedy święty Mikołaj
mo\
e zło\
yć nam wizytę. Prezenty przynosi jednak Dzieciątko Jezus w Wigilię
Bo\
ego Narodzenia.
BELGIA
W Belgii święty Mikołaj odwiedza ka\
dy dom dwa razy. Czwartego grudnia, by
sprawdzić zachowanie dzieci, a szóstego grudnia z prezentami za dobre
zachowanie lub z rózgami za złe. Mikołaj zostawia prezenty w bucikach, dzieci,
aby przypodobać się Mikołajowi przygotowują marchewkę lub siano dla jego
osiołków.
DANIA
Święty przynoszący prezenty znany jako Julemanden, przyje\
d\
a w
towarzystwie elfów, saniami zaprzę\
onymi w renifery. Dzieci pozostawiają la
elfów mleko i pudding i są bardzo szczęśliwe, gdy rano jedzenia nie ma.
FRANCJA
Prezenty przynosi Pere Noel z przyjacielem Pre Fouettard, który wie, jak
zachowywało się ka\
de dziecko i doradza jaki prezent powinno dostać. Dorośli
wymieniają prezenty między sobą dopiero podczas Nocy Sylwestrowej.
GRECJA
Święty Mikołaj w Grecji jest bardzo wa\
ny, poniewa\
jest patronem marynarzy.
Jednym z jego zadań jest ratowanie statków przed sztormami. W świąteczny
wieczór dzieci chodzą od domu do domu i zbierają słodycze w zamian za
śpiewanie kolęd.
HOLANDIA
Święty Mikołaj jest znany jako Sinterklass. Przybywa on statkiem w ostatnią sobotę listopada.
Na swoim białym koniu paraduje przez miasto, odwiedza pałac królewski , gdzie ksią\
ę i
księ\
niczka muszą się przyznać czy byli grzeczni. Piaty grudnia jest dniem szukania
prezentów, które mogą być ukryte w najrozmaitszych miejscach.
XII. WAśNE ADRESY
Adres domu świętego Mikołaj
Santa Claus Office, FIN-96930 Napapiiri
Rovaniemi, Finland
Ambasada świętego Mikołaja w Polsce
Fundacja Charytatywna
00-178 Warszawa, ul. Stawki 14
e-mail: [e-mail]
 MIKOA
AJKI Z MIKOA
AJEM
Szkolny konkurs mikołajkowy
Instrukcja:
Masz przed sobą 26 pytań i 45 minut na podanie odpowiedzi. Pytania czytaj uwa\
nie i
udzielaj dokładnych odpowiedzi.
Odprę\
się!
Powodzenia!
1. Kiedy Mikołaj obchodzi imieniny?
2. Kim był prawdziwy św. Mikołaj?
3. W jakim kraju urodził się św. Mikołaj?
4. Czym zasłynął św. Mikołaj za \
ycia?
5. W jakim mieście został biskupem?
6. Podaj datę śmierci św. Mikołaja.
7. Ile lat miał biskup Mikołaj w chwili śmierci?
8. W jakim mieście został pochowany św. Mikołaj?
9. Gdzie znajdują się relikwie św. Mikołaja?
10. Patronem jakich państw jest biskup Mikołaj?
11. Jakie miasta oddały się pod jego opiekę?
12. Jakim zawodom patronuje św. Mikołaj?
13. Jakie znasz cuda św. Mikołaja?
14. Jaka religia panuje obecnie w mieście, z którego pochodzi św. Mikołaj?
15. W jakim mieście cesarz Justynian zbudował świątynię ku czci biskupa
Mikołaja?
16. W jakim mieście mieszka obecnie św. Mikołaj?
17. Podaj 7 atrybutów św. Mikołaja.
18. Kto rozpowszechnił w naszym kraju tradycję dawania prezentów w wieczór
wigilijny?
19. Podaj adres e-mail św. Mikołaja?
20. Przy jakiej ulicy znajduje się w Warszawie ambasada św. Mikołaja? Podaj
ulicę i numer.
21. Jak brzmi imię św. Mikołaja w języku rosyjskim?
22. Podaj pięciu znanych imienników św. Mikołaja?
23. Jakie znasz ksią\
ki, kojarzące się z Mikołajem i Bo\
ym Narodzeniem?
24. W jaki sposób św. Mikołaj najczęściej dostaje się do domów i gdzie
zostawia prezenty?
25. Jakim środkiem lokomocji porusza się św. Mikołaj?
26. Jakie zwierzęta towarzyszą Mikołajowi?
Opracowała : Barbara Misiewicz
Gimnazjum nr 6 w Suwałkach
 MIKOA
AJKI Z MIKOA
AJEM
KLUCZ ODPOWIEDZI
Nr pyt.
Punktacja
Odpowiedz

6 grudnia
1
0-1
biskup
2
0-1
Turcja (Licja)
3
0-1
-rozdał swój majątek ubogim
4
0-3
-anonimowo rozdawał prezenty
-troszczył się o biednych
Myra
5
0-1
-6 grudnia ok. 350
6
0-1
-345-352/353
-dokładna data nie jest znana
70 lat
7
0-1
Myra
8
0-1
Bari (Włochy)
9
0-1
-Rosja
10
0-2
-Grecja
-Moskwa -Nowogród
11
0-4
-Antwerpia -Berlin
bednarze, piekarze, kupcy, cukiernicy,młynarze,sędziowie,
12
0-11
piwowarzy,marynarze,rybacy,flisacy,notariusze,
uratowani z morskiej topieli, pomno\
one ziarno,
13
0-2
islam
14
0-1
Konstantynopol
15
0-1
Rovaniemi (Finlandia, Laponia)
16
0-1
anioł, chleb, troje dzieci, trzy jabłka, trzy złote kule, pastorał,
17
0-7
księga, kotwica, sakiewka, okręt, worek prezentów, trzy sakiewki
Piotr Skarga
18
0-1
19 [e-mail]
0-1
ulica Stawki 14
20
0-2
Died Moroz (Dieduszka Moroz)
21
0-1
Mikołaj Kopernik, Mikołaj Rej, Mikołaj Sęp-Szarzyński, Mikołaj
22
0-5
Gomółka, Mikołaj Rimski-Korsakow, Niccolo Paganini
Mikołajek i inne chłopaki, Rekreacje Mikołajka, Mikołajek na wakacjach,
23
0-10
Joachim ma kłopoty, Opowieść wigilijna, Biblia, Mikołaja Doświadczyńskiego
przypadki, Najpiękniejsze polskie kolędy i pieśni , Noelka, Kwiat kalafiora
-przez komin
24
0-2
-pod choinką
sanie (zaprzęg) z reniferami
25
0-1
renifery
26
0-1
SUMA: 64
Opracowała : Barbara Misiewicz
Gimnazjum nr 6 w Suwałkach