Podstawy Prawa Administracyjnego
Konsultacje Indywidualne
Hierarchia Aktów Prawnych
Zgodnie z art. 87 Konstytucji RP z 1997r. z
ródłami powszechnie obowiązującego prawa
Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe,
rozporządzenia oraz na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.
W hierarchii z
ródeł prawa administracyjnego Konstytucja RP zajmuje najwyższe miejsce.
Konstytucja stanowi najwyższe prawo w Rzeczpospolitej Polskiej będące bezpośrednią lub pośred-
nią podstawą funkcjonowania wszelkich struktur państwa. Posiada ona szczególną moc prawną.
Wszystkie inne akty prawne muszą pozostawać z nią w zgodzie i na niej opierać swoją moc.
Ustawy w hierarchii z
ródeł prawa administracyjnego zajmują miejsce bezpośrednio po
Konstytucji RP. Konstytucja przewiduje, że pewne stosunki społeczne mogą podlegać wyłącznie
regulacjom ustawowym. Do materii ustawowej należą m.in.: ograniczenia konstytucyjnych praw i
wolności, wprowadzenie ciężarów i świadczeń publicznych w tym podatki,
Związanie Rzeczpospolitej Polskiej umową międzynarodową wymaga zgody wyrażonej w
ustawie w drodze ratyfikacji (duża ratyfikacja) albo zatwierdzenia dokonanego przez Radę
Ministrów (mała ratyfikacja). Ratyfikacji podlegają umowy międzynarodowe o których mowa w
art. 89 ust. 1 Konstytucji  dotyczące np. sojuszy, pokoju, układów politycznych bądz

wojskowych, wolności praw lub obowiązków obywatelskich.
Zgodnie z art. 91 Konstytucji ratyfikowana umowa międzynarodowa po jej ogłoszeniu w Dz.U. RP
stanowi część krajowego porządku prawnego, chyba że jej stanowienie jest uzależnione od
wydania ustawy.
Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma
pierwszeństwo przed ustawą jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.
Zgodnie z art. 234 Konstytucji RP jeżeli w czasie stanu wojennego Sejm nie może zebrać
się na posiedzeniu, Prezydent RP na wniosek RM wydaje podlegające zatwierdzeniu przez Sejm na
najbliższym posiedzeniu rozporządzenia z mocą ustawy. Moc takich aktów odpowiada mocy
prawnej ustaw.
1
Rozporządzenia wykonawcze -akty te należą do tradycyjnych przejawów udziału władzy
wykonawczej w stosowaniu prawa. Posiadają charakter wykonawczy i uzupełniający stanowiąc
rozwiniecie regulacji ustawowych. Wydawane są na podstawie szczegółowych upoważnień
zawartych w ustawach określających m.in. właściwe do wydania rozporządzeń organy oraz zakres
spraw do uregulowania (delegacje ustawowe). Wydawane są w zakresie w jakim nie jest możliwe
dostatecznie kompletne uregulowanie określonych stosunków w ustawie. Rozporządzenie nie
może ani rozszerzać ani zawężać zakresu delegacji. Organami uprawnionymi do wydawania
rozporządzeń są Prezydent RP; Prezes Rady Ministrów, Rada Ministrów; Ministrowie kierujący
określonymi działami administracji rządowej; Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji,
Przewodniczący określonych w ustawach komitetów.
Zgodnie z art. 87 Konstytucji RP z
ródłami powszechnie obowiązującego prawa RP są na
obszarze działania organów, które je ustanowiły akty prawa miejscowego. Do stanowienia tego
typu aktów upoważnione są organy administracji publicznej, organy jednostek samorządu
terytorialnego, terenowe organy administracji rządowej
Niezależnie od Konstytucji RP, podstawy prawne do stanowienia aktów prawa miejscowego
odnalez
ć można w ustawach ustrojowych min. w ustawie gminnej, powiatowej, samorządu
województwa.
Oprócz z
ródeł prawa powszechnie obowiązujących, Konstytucja RP wyróżnia również z
ródła
prawa obowiązujące wewnętrznie.
Zgodnie z art. 93 Konstytucji aktami prawa wewnętrznego są uchwały RM oraz
zarządzania Prezesa RM i Ministrów. Akty te pozwalają organom nadrzędnym w układzie
hierarchicznego podporządkowania administracji publicznej ingerować w działalność podmiotów
podporządkowanych.
Uchwały Rady Ministrów- nie muszą mieć odrębnej podstawy ustawowej, dla ich wydania
wystarczy generalne upoważnienia zawarte art. 93 ust. 1 Konstytucji. Wiele uchwał RM posiada
jednak dodatkowo swą szczególną, odrębną podstawę wydania. Pozwala to na wyodrębnienie
dwóch kategorii uchwał RM:
1. uchwały wydane na podstawie Konstytucji RP oraz delegacji ustawowej
2. tzw. uchwały samoistne- wydawane wyłącznie w oparciu o podstawę konstytucyjną.
Zarządzenia o których mowa w Konstytucji RP wydawane mogą być wyłącznie na podstawie
upoważnienia ustawowego. Poza organami wskazanymi w art. 93 Konstytucji, Konstytucja RP
upoważnia do wydawania zarządzeń również Prezydenta RP oraz Przewodniczących określonych
2
w ustawach Komitetów. Nazwa zarządzenie odnosi się również do aktów terenowych organów
administracji publicznej.
Reasumując, hierarchia aktów prawnych będzie się kształtowała następująco:
Konstytucja
Umowy międzynarodowe ratyfikowane
za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie
Ustawy
Pozostałe ratyfikowane umowy międzynarodowe
Rozporządzenia z mocą ustaw
Rozporządzenia
Akty prawa miejscowego.
3