2010-12-06
Drewno
Drewno
Korona  powstaje w wyniku rozgałęzienia
Budowa drzewa
pnia, obejmuje gałęzie i konary
Pień  wyrasta z szyi korzeniowej i
może przybierać dwie formy
strzałka  pień przebiega w linii prostej do
wierzchołka, drzewa iglaste (świerk, sosna,
modrzew, jodła ...), długość do 50 m
kłoda  pień rozdzielający się na konary,
drzewa liściaste, długość do 30 m
Odziomek  dolna część grubizny pnia
Karpina  korzeń wraz z przyziemną
częścią pnia
System korzeniowy  mechaniczne
związanie drzewa z podłożem oraz
pobieranie z gleby soli mineralnych
Zalecany wiek:
drzewa iglaste 60-80 lat , drzewa liściaste 100-120 lat
1
2010-12-06
Makroskopowa budowa drewna
6) rdzeń  charakterystyczny
dla gatunku drzewa Ć 0,1-1 cm
dąb  gwiez
dzisty, jesion 
czworokąt, olcha - trójkąt
5) twardziel  twarda,
wewnętrzna strefa drewna
otaczająca rdzeń, nie zawiera
żywych komórek, nie spełnia
funkcji fizjologicznych, mała
wilgotność
4) biel  miękkie, otacza
twardziel, zawiera żywe komórki,
spełnia funkcje fizjologiczne,
duża wilgotność
Makroskopowa budowa drewna
3) miazga  warstwa grubości
jednej komórki, tkanka twórcza
która przez podział komórek
wytwarza nowe słoje bielu do
wewnątrz oraz nowe warstwy
łyka na zewnątrz pnia
2) łyko  powstaje w wyniku
podziału miazgi, łyko obumiera i
przekształca się w włókna
łykowe, przewodzi w dół związki
organiczne
1) kora  wytwarzana przez
miazgę, składa się z łyka i tkanki
korowej
2
2010-12-06
Drewno  jako materiał anizotropowy
Anizotropia (an- 'nie'; gr.
isos 'równy, jednakowy'; gr.
trópos 'zwrot, obrót')
wykazywanie odmiennych
właściwości fizycznych(
rozszerzalność termiczna,
przewodnictwo elektryczne,
skurcz) w zależności od
kierunku prowadzenia
obserwacji. "
Mikroskopowa budowa drewna
Budowa mikroskopowa to zespół
cech i elementów anatomicznych
drewna rozróżnialnych i dających
się badać za pomocą mikroskopu.
Komórki, miękiszowe włókna
drzewne, naczynia, cewki,
promienie rdzeniowe oraz
przewody żywiczne.
3
2010-12-06
Przyrosty roczne
słoje  pierścienie ułożone współśrodkowo względem rdzenia, powstają
przez podział komórek miazgi tworzącej
okres wegetacji  wiosna, lato okres spoczynku  jesień, zima
szerokość do kilku
centymetrów
przyrost póz
ny
przyrost wczesny
Drewno:
wąskosłojowe - > 4 słoje/cm
szerokosłojowe - < 4 słoje/cm
Mikroskopowa budowa drewna
drewno
związki chemiczne
iglaste liściaste
celuloza (błonnik)  C6H10O5 H" 55% H" 45%
lignina (drzewnik) H" 30% H" 20%
hemicelulozy (poliozy drzewne) H" 20% H" 25%
żywice H" 3-4% H" 0,5%
inne  głównie związki mineralne H" 4% H" 11%
4
2010-12-06
Właściwości fizyczne drewna
Barwa  drewno po ścięciu zazwyczaj ciemnieje, np. olcha ciemnieje
bardzo szybko a świerk utrzymuje barwę pierwotną przez długi czas
biała  jodła, świerk żółta  brzoza
czerwonawa  modrzew, śliwa czarna - orzech
Gęstość � = 1,52  1,56 kg/dm3
Gęstość pozorna �0 = 0,45  0,83 kg/dm3
Przewodność cieplna  jest zależna od gęstości pozornej, wilgotności i
kierunku przewodzania (przewodność cieplna wzdłuż włókien jest 2x
większa niż w poprzek)
dla sosny:  = 0,14 [W/mK]  = 0,30 [W/mK]
4% Q%
dla dębu:  = 0,20 [W/mK]  = 0,40 [W/mK]
4% Q%
Wilgotność  jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na
właściwości techniczne drewna
Właściwości mechaniczne drewna
Wytrzymałość na ściskanie  największa wzdłuż włókien
Grab: fc Q%= 66 [MPa]
Dąb, buk: fc Q%= 53 [MPa]
Wytrzymałość na rozciąganie  największa wzdłuż włókien
(kilkanaście do 25 razy większa niż w poprzek), generalnie około 2x
większa od wytrzymałości na ściskanie
Grab: ft Q%= 107 [MPa]
Buk: ft Q%= 135 [MPa]
Sosna: ft Q%= 104 [MPa]
Wytrzymałość na zginanie  około 2x większa od wytrzymałości na
ściskanie
Dąb: ff 4%= 78 [MPa]
Buk: ff 4%= 105 [MPa]
Twardość  największą twardość wykazuje drewno wzdłuż włókien
Grab: 8,9 [kN] Buk: 7,8 [kN] Dąb: 6,7 [kN]
5
2010-12-06
Wilgotność drewna
W praktyce rozróżnia się wilgotność (w) drewna:
� w stanie świeżo ściętym w = 35  120 %,
� mokrego w = 240 % (np. drewno spławiane)
� powietrzno-suchego w = 12  20 %,
� pokojowo-suchego w = 8  12 %,
� absolutnie suchego w = 0 %.
Wilgotność drewna
Wilgotność równowagowa  warunki normalne,
osłonięte przed działaniem opadów  wilgotność drewna
około 12-15%
Wilgotność maksymalna (PNW)  stan pełnego
nasycenia włókien w skutek pochłaniania pary wodnej z
powietrza  wilgotność drewna około 30%
6
2010-12-06
Pęcznienie i skurcz drewna
Pęcznienie  wzrost wilgotności
Skurcz  spadek wilgotności
PNW
1) � = 0,1  1,0 %
1)
1)
1)
wzdłuż włókien
2) � = 3  6 %
2)
2)
2)
promieniowy
3) � = 6  12 %
3)
3)
3)
styczny
Paczenie się drewna
Paczenie  zjawisko
deformacji, spowodowane
jest anizotropią skurczu w
kierunku promieniowym i
stycznym
� = 0,1  1,0 %
wzdłuż włókien
� = 3  6 %
promieniowy
� = 6  12 %
styczny
drewno klejone = ograniczenie zjawiska
� paczenia się
7
2010-12-06
Wilgotność a wytrzymałość
wzór Bauchingera
R15 = Rw � [1+ ą (w - 12)]
gdzie:
ą -współczynnik zmiany
wytrzymałości drewna przy zmianie
jego wilgotności o 1%
w  wilgotność drewna
Rw - wytrzymałość
Właściwość ą
Ściskanie wzdłuż włókien 0,05
Rozciąganie wzdłuż włókien 0,015
Zginanie 0,04
Ścinanie wzdłuż włókien 0,03
Moduł sprężystości podłużnej 0,02
1)  rozciąganie wzdłuż włókien
2)  zginanie
3)  ściskanie wzdłuż włókien
4)  ścinanie wzdłuż włókien
Zalety drewna
" Duża wytrzymałość właściwa,
" Wysoki moduł sprężystości,
Zalety
" Dostępność i odnawialność surowca drzewnego,
" A
atwość obróbki,
" A
atwość klejenia,
" A
atwość wykonywania połączeń,
" Możliwość prefabrykacji elementów
wielkowymiarowych,
" Walory estetyczne elementów drewnianych.
8
2010-12-06
Wady Środki zaradcze
Niejednorodność właściwości Kontrola jakości drewna, eliminacja
mechanicznych i odkształceniowych ze odcinków tarcicy nie spełniających
względu na wady naturalne drewna, wymagań w drewnie klejonym,
Ograniczone wymiary drewna Klejenie wielkowymiarowych
naturalnego, elementów konstrukcyjnych z desek,
Budowa anizotropowa, Możliwość kształtowania przekroju w
sposób ograniczający wpływ
niejednorodności drewna,
A
atwopalność, Stosowanie przekrojów większych niż
1000 cm2 i impregnatów
opóz
niających zapłon,
Wpływ wilgotności i temperatury na Impregnacja wgłębna ograniczająca
zmiany wytrzymałości i wymiarów, wpływ wilgotności na wytrzymałość,
Podatność na korozję biologiczną. Stosowanie impregnatów grzybo- i
owadobójczych,
MATERIAA
Y DREWNIANE I
DREWNOPOCHODNE
9
2010-12-06
Materiały drzewne
1. Drewno okrągłe
2. Tarcica
3. Drewno klejone
4. Materiały płytowe
5. Materiały podłogowe
6. Materiały do pokryć dachowych
1. Drewno okrągłe
sortyment: kłody, żerdzie, dłużyce
zastosowania: słupy, stemple, pale, tarcica
10
2010-12-06
2. Tarcica
długa 2,4 - 6,3 m
średnia 0,9 - 2,3 m
2. Tarcica - sortyment
nazwa szerokość wysokość
[mm] [mm]
belka 20�300 200�300
krawędziak 100�175 100�175
bal 100�250 50�100
deska 75�250 19�32
łata 63�125 38�63
listwa 25�32 19�25
11
2010-12-06
3. Drewno klejone
stolarka budowlana (drzwi i skrzydła
drzwiowe, okna drewniane, ościeżnice)
4. Materiały płytowe okleiny - gr. 0,6 do 4 mm
forniry (obłogi) - gr.1 do 1,5 mm
nóż ścinający
12
2010-12-06
4. Materiały płytowe
Sklejka  płyta warstwowa sklejona z co najmniej trzech warstw
fornirów i prasowana w wysokiej temperaturze
Krzyżowy układ włókien
sklejki suchotrwałe - na bazie żywicy mocznikowo -
formaldehydowej
sklejki wodoodporne - na bazie żywice fenolowo -
formaldehydowej
4. Materiały płytowe - inne
" Płyta klejona
" Płyta stolarska gr.: 16, 18, 20, 22 mm
" Płyty pilśniowe
- płyty pilśniowe twarde T
gęstość > 800kg/m3, gr : 2 do 6 mm
- płyty pilśniowe porowate P,
gęstość < 350kg/m3 gr: 6 do 19 mm
" Płyty wiórowe - surowe, melaminowane,fornirowane
LDF (low density fibreboard) gęstość < 550kg/m3
MDF (medium-density fibreboard) gęstość 650-850kg/m3
HDF (high-density fibreboard) gęstość > 850kg/m3
" Płyty wiórowo-cementowe (suprema)
" Płyty OSB
13
2010-12-06
4. Materiały płytowe inne
Płyty OSB
Oriented Strand Boards - płyta o ukierunkowanych wiórach płaskich
(dł. - 100 mm, gr. - 0,6 mm i różna szerokość)
wodoodporna żywica formaldehydowo - fenolowo - mocznikowo - melaminowej
Zastosowania:
pokrycia dachowe, ściany zewnętrzne i wewnętrzne, podłogi,
stropów, el. konstrukcyjne: dz
wigary, belki i kratownice
4. Materiały płytowe
Lignofol
Materiał warstwowy prasowany z forniru drzewnego
(buk lub brzoza) o grubości do 0,8 mm, klejony żywicą
fenolową. Materiał ten różni się od sklejki tym że cienki
warstwy są przesycone żywicą.
Lignostone
Drewno zagęszczone, otrzymane przez sprasowanie
drewna litego w ciśnieniu 25 MPa + Temp 160 C
14
2010-12-06
5. Materiały podłogowe
- tarcica podłogowa (deski, bale)
- parkiet (deszczułki podłogowe)
POA

CZENIE
na zakład
na pióro-wpust
(na własne pióro)
na obce pióro
- mozaika podłogowa
- kostka brukowa drewniana
5. Materiały podłogowe
I klasa: brak sęków, jednolita barwa, równomierne,
prostoliniowe usłojenie;
II klasa: różnice barwy elementów, słoje
zakrzywione, pofalowane;
III klasa: dopuszczalne sęki, a barwa i usłojenie
na każdym elemencie mogą być odmienne.
15
2010-12-06
5. Materiały podłogowe drewnopochodne 
panele podłogowe
Laminat
Warstwa licowa z drewna
liściastego
Warstwa z twardej płyty pilśniowej
Obłóg drewniany iglasty
5. Materiały podłogowe drewnopochodne - tzw.
deska barlinecka
1. Dwie warstwy akrylowego lakieru
2. Trzy warstwy akrylowego lakieru podkładowego
3. Szpachla akrylowa
4. Warstwa gruntująca
5. Warstwa licowa (3.5 mm) buk, dąb, jesion, brzoza, klon& .
6. Warstwa środkowa poprzeczna ( 8 mm) drewno iglaste
7. Warstwa dolna (3.5 mm) drewno iglaste
16
2010-12-06
6. Materiały do pokryć dachowych
Dąb
Osika
gonty
Świerk Modrzew
Materiały drzewne
1. Drewno okrągłe
2. Tarcica
3. Drewno klejone
4. Materiały płytowe
5. Materiały podłogowe
6. Materiały do pokryć dachowych
17