S7303096

456 BRAK SENSU

Wob*c czego zaczął szukać ulgi w cierpieniu, próbując naśladować chłopa, by odkryć jego sekretną wiedzę.

Mieszkańcy świata przedindustrialnego mieli inne dostarczające sensu zajęcia w swoim codziennym życiu. Żyli blisko ziemi, czuli się częścią natury, wypełniali cel natury, orząc, siejąc, zbierając plony, gotując i w sposób naturalny, bez zastanowienia rzucali się w przyszłość, rodząc i wychowując dzieci. Ich codzienna praca była twórcza, w tworzeniu życia bowiem uczestniczyli wespół z domowymi zwierzętami, polem, sadem i ogrodem. Midi silne poczucie przynależności do większej jedności; byli integralną częścią rodziny i społeczności i w tym kontekście znali swoje scenariusze i role. Ponadto ich praca była wartościowa z samej swej natury, Któż mógłby zakwestionować zadanie produkowania żywności, pytając „Po co?". Wytwarzanie żywności jest przedsięwzięciem, którego wartość nie podlega kwestii, Wszystkie te sensy wszakże znikły. Obywatel dzisiejszego, zurbanizowane go, świeckiego świata musi stawiać czoło życiu pozbawiony opartego na religli kosmicznego systemu sensu i więzi ze światem natury oraz podstawowym naturalnym łańcuchem życia. Mamy czas - za dużo czasu - na zadawanie kłopotliwych pytań. Wisi nad nami cztero- i trzydniowy tydzień pracy I musimy się przygotować na coraz częstsze kryzysy sensu. Czas „wolny" stanowi problem, ponieważ

narzuca nam wolność.

Praca - ile jej jeszcze zostało - nie dostarcza już sensu, Nawet nadzwyczaj płodna wyobraźnia nie potrafiłaby przepoić potencjałem twórczym wielu współczesnych form pracy. Robotnik pracujący przy taśmie na przykład nie tylko nic nic- tworzy, lecz zaczyna myśleć o sobie jako o bezrozumnym trybie fabrycznej maszynerii. Ponadto większość zawodowych zajęć pozbawiona jest immanenlnej wartości. Jak członkowie urzędniczej armii, wykonujący „ciężką" pracę w potężnym, marnotrawnym systemie biurokratycznym, mają uwierzyć, że ich działał' ność jest wartościowa? Jak wobec eksplozji populacyjnej i ciągłegO trąbienia o niej w mediach można nadal sądzić, że rodząc i wychowując dzieci, wyświadcza się przysługę komukolwiek, a w szczególności planet. w lub rodzajowi ludzkiemu?

Objawy kliniczne

Jak terapeuta Styka się zm zjawiskiem braku sensu w swojej codziennej praktyce Prawie nikt not wątpi, że jest to powszechna skarga: wcześniej w tyrn J^JJ*** cytowałem komenłarze Junga, f rank ta, Maddiego, WoImana I Hobbsi, T?™ (t rym, jak często brak poezucu    pojawia się wśród skarg klinie*-

^y"    ^pw,wl4s!ww n^-tycznych badań klinicznych na ten

* w!ZtXl'T^ ********'

7 są pewnym pop*// fem dla fwięfdźęnla, ż>-

pncjanct czysto nic akariłin nn brak sensu¹¹⁸. Pod»tawow» problemy rau»rd«t»4etnr ua kolejnych pnojtmlów, kldrzy sly KgłOHlli clffl prłyehodnl psychiatryczne), z.usUily ocenione nn Ir/.y sposoby; nn podstawie pisemne) relacji pacjenta, na podstawie relndl terapeuty I un podstawie wniosków, (alcie lm|e praktyków wytlajptyln /. nny;mó vldeo wywiadu kllnlczncjr.o z, pacjentem SpnŚrOd te) czterdziestki tlzle wlycloro wymieniło jnldii problem (wlckszi n'ti¹ pftćljt? Iliów a^ias/.itlś listy Irzei b do szeAclu próbie mb w) /.wlĄ/.any z brakiem sensu (laki )ak „brak iulti", „potrzeba sensu w tyciu", „nie wtem, dlac/.cjpr mbly In, en robly^H, „diylownnle bez ie|ii",

„brak kierunku W ż.yclu"), Terapeuta I niezależni syd zlowle plyile z tych pa rjenlrtw oeeulll jako lyeh, którzy mieli najwlyka/e problemy /wiaziine / sensem, winc/.yll wsznkż.e do te) yjrupy również. dodatkowa trO|ky (osoby, Idore mówiły

0    „braku sensu w ftyclu", „braku celu" I „nte)asnyeh celach tyc lowyclt") !Ipodrtllll czterdziestu pmjenlów żulem dzlewlydu (30%) i u lalo jioważiiy problem zwla zany z sensem (unbilony na podstawie meny własne), leiajieutilw om/ nle/ależ nych scdzlów),

)III (Sardnor przebadała Uf) pacjentów, klrtr/y sly zy.lonili na Icrsjily >|o |nży rhodnl"’. Poproszono leli, by uporządkowali wedle ważundi i s/esnaS> t» rożny* b |>owodów pod)yela terapii * hH% badanyi li oeeullo „dążenie do wlyks/ejju sensu JM W tyciu" Jnkn powiel „ifadnło" albo „baul/o" ważny. * '/ynnlk len znalazł sly jgM nn dziewiątym miejscu I znae/nle wyf>r/‘'il/itl powody takie )ak ,,/mlana n l,o|i^^H z, ludami" czy „•■moŁnośd".

Hrak sensu rzadko by wa wspominany Jaku (ydfmstka kliniczna, jruws/ecIwB Mle bowiem u w atu sly y,o za przejaw Innej/o, pierwotnego l lepiej znanej{o syndromu, Istotnie, 1'reod ul wlerd/ll utejpiyA: „( ,dy tylko < zlrrwlek pyta o »ens ty ot Z,

Znaczy to, Ze jest chory,, Zadajm to pytanie, człowiek jar joosin jozyznaje, t*

InknC, . />,■!,(' Jej/,o libido jt«sl nie/.isjrokojr/na I że musi sly z u la dzla*' »/«! irmejpr, laku rr,dznj ferumul n<jl j»owadza< y do srnulkii i    /jtndni*, z tym joze

oriarileut brak sensu liwa/a sly za ol/Jaw jiuws/rileJs/ejpr s< borZenla, które sly ("“I /iim kryje: ilironlr/.iwjyi a|k//liolizmn, n.elu/ywanla Innyi h rodzajów sub *an/J| '/(/ilenlnji), y, fi rtwiadurrmkcl, niskiej/,u poczucia własnej wartość), dejr/nsj)

¹    kryzysu loZsamotr j,

/ItsdAjniy J/rd/iak, 01 /aol»*e/wirwaiu> w odniesieniu du )■ lin)’ znyi h jnzwj*

1‘uolku t'y_l/,y#l<triejaitW I n»rwim    I ranki wyr/,/ml rly/,r el«i/y

IMhli S/mŁj. .. , (........, . .. J

Ow braku sensu I'i# plarWMf, je/ws/e,lino',/ Mwlerd/a/o, /" joaklyi żule każ y pacje/rl, z kl/rrym j/i.e owalem, zIIni miii z s|eł/|e wyrażał Irosky s l/r.rk so/rsir ^y< lu, albo Zywu rssiytwal, jyJy jyi u In j/yla|em

runku I jar dwa,« c/ 7 (tary/r/////'* na jncstky 1 njrzj**,*