Scan011520103813

Scan011520103813



r>

224


MATERIAŁY INŻYNIERSKIE




Uzwojenie pieca


Nie występuje naprężenie ścinania w granicach ziarn (nie ma poślizgu). Brak naprężenia rozciągającego w kierunkach prostopadłych do granic (brak szczelin)



• . - •ę*

rj,


w -V.-m *    rj


Powolne wyprowadzanie formy z pieca


.

v<    •

f    \    \    V •    #*>*2

x \


Rys. 20.5. Krystalizacja kierunkowa materiału łopatki turbiny. W procesie tym uzyskuje się materiał o wydłużonych ziarnach lub nawet monokry sta liczny - pozbawiony granic ziarn


1000


T3

O

CL

Cn|

TO '

u ^

4* ZL0__,

C 2

~ JC <L» O

Q- lo o

o

ro o

E C-sj

D CU

OL)


900


800


03 C

(U

a> -m CL oy

E o

O) _Q

h- O


t/)

03

M

U


O

CL


700


1950



Stopy niklu (metoda traconego wosku)


; : V *X’    - 1

• V-«& K'


^ ' 'V. -VL,v;

*K>*’ i»--\ ■ h \    ■v'. V

' u.


: i/*


• VłJ>'


'V;*:

■ ' *> r»5*;vt Ł.P-.


1960


1970


1980


Rok


y v‘    -v

•    .‘1 rv* k v

•    :• 'Sy.Jv5. ' t- * .


cn

03

o\o

I950

I960 ,    I970

Rok


rt.*w?5 . ..ł»V \

f1    ./'Y.


- \f* 7* '


•v . >V(

. S7 t • -


Zawartość dodatkowych pierwiastków w stopach na osnowie niklu


I980


Rys. 20.6. Rozwój nadstopów


*- •

•    r

•    • v : . v

■H?*’* Ł\ U\y * V • ?•

, ^ y • ^* w ^ .    V.***-

• ■ • ■ ■

*,•    >vv    w - >*

- ***:.....

•V:"

v,:^r'- -

•    .?• ^-C .    :

's.

   i''*.-


ŁOPATKA 'PURB INY - PROJEKTOWANIE Z UWZGLĘDNIENIEM PEŁZANIA


225



Jak wynaleziono ten rodzaj stopu? Znajomość teoretycznych podstaw projektowania materiałów odpornych na pełzanie, o których już mówiliśmy, pozwala łatwo wybrać najbardziej obiecujące składy stopów i wyeliminować stosunkowo łatwo nieprzydatne. Dalsze postępowanie ma już charakter doświadczalny. Wiele stopów wykonuje się i bada w laboratoriach dla ustalenia ich odporności na pełzanie, utlenianie, wiązkość, zmęczenie cieplne i stabilność struktury w podwyższonych temperaturach. W wyniku eliminacji mniej korzystnych materiałów wybór zawęża się ostatecznie do kilku stopów, które podlegają coraz bardziej restrykcyjnym badaniom, mającym sprzężenie zwrotne ze zmianami w składzie stopu. Wszystko to wykonuje się półintuicyjnie, wykorzystując zebrane doświadczenie, znajomość podstawowych zasad projektowania materiałów - przy pewnej dozie wyczucia i szczęścia. Ciągle dokonywane są drobne modyfikacje składu chemicznego i ulepszenia technologii łopatek, co pozwala na wyciągnięcie analogii do teorii Darwina - lepsze (w sensie danych z tabl. 20.1) przetrwają.

Na rysunku 20.6 pokazano jak ten ewolucyjny proces zaowocował ciągłym pojawianiem się stopów niklu odporniejszych na pełzanie w ciągu ostatnich 30 lat i jak manipulowano dodatkami stopowymi, aby osiągnąć poprawę właściwości, mając na uwadze również inne, niezbędne parametry. Na rysunku tym pokazano również jak doskonalenie technologii (w tym wypadku zastosowanie krystalizacji kierunkowej - DS) umożliwiło podwyższenie temperatury pracy stopów. Jednakże z rysunku wynika również, że obecnie wprowadzanie ulepszeń w stopach niklu daje coraz mniejszą poprawę właściwości.

Ulepszenie konstrukcji — chłodzenie łopatek

Na rysunku 20.7 pokazano, że w konstrukcjach silników do 1960 r. stosowano takie same temperatury na wlocie turbiny i materiału łopatek. Po 1960 r. zaznaczyło się wyraźne zróżnicowanie: temperatura wlotu była już znacznie wyższa niż samej łopatki. Możliwość eksploatacji silnika w temperaturze znacznie wyższej niż ta, jaka wynikałaby z właściwości stopu, polega na zastosowaniu chłodzenia łopatek powietrzem. We wcześniejszych rozwiązaniach chłodzące powietrze, ze sprężarki silnika, było wprowadzone przez szczeliny przechodzące wzdłuż całej długości łopatki i wyrzucane do strumienia gazu na jej końcu (rys. 20.8). To wewnętrzne chłodzenie łopatki umożliwiło podwyższenie temperatury na wlocie turbiny o 100°C, bez konieczności poprawy właściwości stopu. Dalszą poprawę stanowiło wprowadzenie chłodzenia warstwą powietrza nadmuchiwaną na powierzchnię łopatki, rozgraniczającą łopatkę od gorących gazów. Realizacja programu stałej poprawy wydajności odprowadzania ciepła przez doskonalenie tego typu rozwiązania, umożliwiła pracę współczesnych silników turbinowych w temperaturach, które nie są już ograniczane właściwościami materiału.

*

i



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Scan011520102008 1 94    MATERIAŁY INŻYNIERSKIE • * . • * * • : • . i Lód topi
Scan011520102927 • •     * •» v<. - : 208 MATERIAŁY INŻYNIERSKIE Ooo oO^oo o
Scan011520103721 % I 4 ■ M H mm*: i »/.. 4 ■*. t. . .>4 I I I MATERIAŁY INŻYNIERSKIE M h I 1 I M
Scan011520103917 228 MATERIAŁY INŻYNIERSKIE , ’    *    łf •
Scan011520104256 236 MATERIAŁY INŻYNIERSKIE O O O o o o Rys. 21.2. Pomiar szybkości utleniania ----
Scan011520104427 236 MATERIAŁY INŻYNIER SICIE O O O o o o Si Rys. 21.2. Pomiar szybkości utleniania
Scan011520105127 252 MATERIAŁY INŻYNIERSKIE W tym miejscu trzeba zwrócić uwagę na konieczność ostro
Scan011520105859 268 MATERIAŁY INŻYNIERSKIE 9 Jf• * j(    VH**, v ■*•   &n
Scan011520100229 276 MATERIAŁY INŻYNIERSKIE wicie oddzielić współpracujące ze sobą powierzchnie. W
Scan011520102831 10 MATERIAŁY INŻYNIERSKIE W jaki sposób zachodzi uwolnienie dyslokacji? Rozważmy p
Scan011520103154 212 MATERIAŁY INŻYNIERSKIE wmmM gdzie C i C są stałymi. Dla mniejszych wartości T
Scan011520103551 220 MATERIAŁY INŻYNIERSKIE TABLICA 20.1 Wymagania stawiane stopom J a)
Scan011520104011 i HI MATERIAŁY INŻYNIERSKIE :W- 1 1 " 1 1

więcej podobnych podstron