ALFABET TYBETAŃSKI

Alfabet tybetański powstał w VII wieku, na samym początku wprowadzania
buddyzmu do Tybetu. Miał on umożliwić tłumaczenie tekstów kanonicznych z
sanskrytu. Utworzył go Tunmi Sambota na polecenie króla Srongtsen Gampo,
korzystając z alfabetu używanego
w sanskrycie. Składa się on z 30 podstawowych spółgłosek i 4 samogłosek.


SPÓŁGŁOSKI

Przedstawionym poniżej tybetańskim literom odpowiadają łacińskie (angielskie)
odpowiedniki, według systemu transkrypcji Wyliełgo. Pokazuje ona jak
tybetańskie słowo jest zapisywane, a nie jak się go wymawia. Dlatego jest to
właściwie transliteracja, a nie transkrypcja.
W skład każdej spółgłoski, jako jej integralna część wchodzi samogłoska "a".
Może ona jednak zostać zmieniona na inną samogłoskę poprzez umieszczenie nad
nią lub pod nią odpowiedniego znaku samogłoskowego.
Po każdej literze występuje kropka oznaczająca jej koniec.





SAMOGŁOSKI

Każda litera w powyższej tabelce zawiera w sobie samogłoskę "a". Po to ażeby
zmienić tę samogłoskę umieszcza się odpowiedni znak samogłoskowy, powyżej lub
poniżej spółgłoski.
W tabelce poniżej pokazano jak w ten sposób zmienia się "A".




ZŁĄCZENIA SPÓŁGŁOSEK
Kombinacje literowe

Niektóre spółgłoski mogą być złączone ze sobą tworząc litery złożone. Można w
ten sposób łączyć ze sobą dwie lub trzy spółgłoski, przy czym są one
podpisywane lub nadpisywane.
Poniżej pokazano "ka" w połączeniu z innymi literami.







1 - ga, 2 - gwa, 3 - gya, 4 - gra, 5 - gha, 6 - gla, 7 - rga, 8 - lga, 9 - sga,
10 - grwa, 11 - rgwa,
12 - rgya, 13
sgya, 14
sgra. Trzeba jednak pamiętać, że te dziwne
połączenia dźwięków nie odzwierciedlają wymowy. Na przykład "gra" czyta się
jako "tha".


LITERY SANSKRYCKIE

Litery te umożliwiają transkrybowanie wyrazów sanskryckich i odpowiadają tym
literom
z alfabetu sanskryckiego, które nie istnieją w tybetańskim. Są to T, Th, D, N
oraz SH. "H" to visarga, którą wymawia się jak "h" z przydechem. "M" jest
anusvarą, reprezentującą nazalizację. Pozostałe litery odpowiadają długim
samogłoskom sanskrytu.




CYFRY




MANTRA




OM MANI PADME MUM