Zwolnienia grupowe a ponowne zatrudnienie.
Zwolnienia grupowe a ponowne zatrudnienie
Pracownicy, którzy pożegnali się z zakładem pracy w wyniku zwolnienia grupowego,
mogą wrócić na łono firmy, jeżeli pracodawca zdecyduje się utworzyć nowe miejsca
pracy w tej samej grupie zawodowej. Nowe warunki zatrudnienia mogą jednak znacznie
odbiegać od poprzednich. Przyjrzyjmy się, na jakich zasadach ekspracownik może
ponownie stać się pracownikiem.
Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania
z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, zwanej
zwyczajowo ustawą o zwolnieniach grupowych, pracodawca, który po przeprowadzeniu
zwolnień grupowych podejmuje decyzję o ponownym zatrudnieniu pracowników w tej samej
grupie zawodowej, powinien przede wszystkim zatrudnić osoby zwolnione w ramach
wcześniejszej redukcji.
Należy przy tym pamiętać, że decydujące znaczenie mają tu nie potrzeby szefa, ale wola
uprzednio zwolnionego pracownika. Do powtórnego zatrudnienia może bowiem dojść, o ile
ekspracownik - w ciągu roku od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy- zgłosi chęć podjęcia
zatrudnienia w razie ponownej rekrutacji. Pracodawca ma z kolei 15 miesięcy (liczone
również od dnia ustania poprzedniego zatrudnienia) na przyjęcie z powrotem byłego
podwładnego.
Jak zgłosić zamiar powrotu?
Zdaniem SN (por. wyrok z 13 lutego 1997 r., I PKN 80/96), zgłoszenie chęci podjęcia
ponownego zatrudnienia może nastąpić przez każde zachowanie pracownika, które ujawnia
jego zamiar w sposób dostateczny. W tym miejscu warto jednak przytoczyć też stanowisko
sądu wyrażone w wyroku z 14 lutego 2001 r. (I PKN 259/00), zgodnie z którym złożenie
pozwu o przywrócenie do pracy nie jest tożsame ze zgłoszeniem zamiaru powrotu z art. 9
ustawy, o ile nie ma w nim mowy o żądaniach dotyczących powtórnego zatrudnienia (por.
uchwała SN z 22 lutego 1994 r., I PZP/94).
Najlepiej więc, aby pracownik poinformował o chęci powrotu do firmy poprzez złożenie
szefowi stosownego oświadczenia w tej kwestii. Biorąc pod uwagę postanowienia art. 66 K.c.
odpowiednią formą wydaje się tu być nawet zgłoszenie zamiaru pocztą elektroniczną, pod
warunkiem że pracodawca bez zwłoki potwierdzi jego otrzymanie.
Ta sama grupa zawodowa
W praktyce pewnych wątpliwości może przysparzać interpretacja, czym w istocie jest  ta
sama grupa zawodowa , w obrębie której szef powinien ponownie zatrudnić wcześniej
zwolniony personel. Tu z pomocą przychodzi jednak bogate orzecznictwo SN, które odnosi
się wprawdzie do brzmienia poprzedniej ustawy (Dz. U. z 2000 r., Nr 112, poz. 980 ze zm.),
ale ciągle nie traci na swojej aktualności.
I tak np., w wyroku z 4 grudnia 1998 r. (I PKN 444/98) sąd uznał, iż obowiązek zatrudnienia
w tej samej grupie zawodowej, wynikający z art. 12 ustawy z 28 grudnia 1989 r., nie
ogranicza się do zatrudnienia pracownika ani na tym samym stanowisku, które zajmował
poprzednio, ani też w tym samym wymiarze czasu pracy.
Strona 1 z 2
Z podobnego założenia SN wyszedł również w orzeczeniu z 5 lipca 2006 r. (III PK 34/06), w
którym to uznał, że nowe warunki zatrudnienia mogą różnić się od poprzednich nie tylko w
zakresie stanowiska i wymiaru czasu pracy. Odmienne niż za czasów  starego zatrudnienia
może być zarówno wynagrodzenie za pracę i jednostka organizacyjna, do której trafi
pracownik, jak również inne elementy składające się na treść umowy o pracę.
Natomiast zatrudnieniem w tej samej grupie zawodowej (w rozumieniu art. 12 ustawy) nie
jest zatrudnienie pracownika na nowym stanowisku pracy, na którym wymagane są od niego
szczególne kwalifikacje bądz
umiejętności, których pracodawca nie wymagał na
zlikwidowanym stanowisku, a pracownik co najwyżej mógłby je dopiero zdobyć (por. wyrok
SN z 7 sierpnia 2002 r., I PKN 594/2001).
Powinien, ale nie musi
Użyty w omawianym przepisie zwrot  powinien zatrudnić wskazuje, że ponowne
zatrudnienie ekspracownika nie należy do bezwzględnych obowiązków szefa, ale do jego
powinności. Wystarczające jest, aby pracodawca zaproponował byłemu podwładnemu
powrót na łono formy, a ten ostatni skorzystał z przedstawionej mu propozycji. Proces
decyzyjny w zakresie doboru personelu zależy bowiem od swobodnej decyzji pracodawcy.
Czasami można domagać się swego
Pomimo że powtórne zatrudnienie nie jest bezwzględnym obowiązkiem szefa, a jedynie jego
powinnością, pracownik nie pozostaje bez szans na wyegzekwowanie powrotu do pracy.
Zdaniem SN (por. uchwała z 22 lutego 1994 r., I PZP 2/94), może bowiem domagać się
nawiązania stosunku pracy, jeśli firma w trybie zwolnień grupowych rozwiązała z nim
stosunek pracy i następnie zdecydowała się na zatrudnienie kogoś innego w tej samej grupie
zawodowej. Co więcej, zakład pracy nie może odmówić nawiązania stosunku pracy z takim
pracownikiem z uwagi na dokonanie oceny jego kwalifikacji i przydatności do pracy, ani też
ze względu na fakt, iż na tym stanowisku znalazła już zatrudnienie inna osoba.
Trzeba jednak nadmienić, że takie powództwo przysługuje jedynie w wypadku, gdy
pracodawca nie ma prawa selekcji kandydatów na nowo tworzone miejsca pracy.
Strona 2 z 2