Bóle głowy (cephalea, cephalgia)
" Jeden z najczęściej występujących objawów
chorobowych
" Pochodzenie bólu: -
Bóle głowy u dzieci
tkanki pokrywające czaszkę -
okostna czaszki -
struktury wewnątrzczaszkowe
Anna Krenska, Agnieszka Jatczak - Gaca
" Struktury wrażliwe na ból: -
nerwy czaszkowe:V, IX, X; korzenie nerwów
Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii CM w Bydgoszczy
rdzeniowych: C1, C2, C3 -
naczynia, zatoki żylne, częśd opony twardej
podstawy mózgu
Bóle głowy jako objaw choroby
Bóle głowy  podział
zagrażającej życiu
" Patogeneza:
" samoistny: napięciowe bóle głowy; migrena
" Cechy charakterystyczne:
" objawowy: spowodowany procesem chorobowym
- stan pacjenta średnio ciężki lub ciężki
toczącym się w obrębie głowy lub innych układach i
narządach
- ból silnie wyrażony
" Kliniczny:
- objawy wzmożonego ciśnienia
" bóle głowy jako objaw choroby zagrażającej życiu
śródczaszkowego: wymioty, zaburzenia
" bóle głowy jako objaw choroby nie zagrażającej życiu
świadomości, bradykardia
Bóle głowy jako objaw choroby Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
zagrażającej życiu i mózgu
" Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu
" silny ból głowy, gorączka, wymioty
" Krwawienia śródczaszkowe
" dodatnie objawy oponowe
" Zakrzep mózgu
" rozpoznanie na podstawie badania płynu
" Zator mózgu
mózgowo-rdzeniowego, ewentualnie badao
" Guz mózgu
obrazowych oun
" Urazy głowy
" leczenie w zależności od etiologii
" Przełom nadciśnieniowy
1
Zakrzep mózgu (thrombosis
Krwawienie śródczaszkowe
cerebri)
" bardzo silny, ostry, nagły ból
" bóle głowy, ogniskowe objawy neurologiczne, porażenie
" zaburzenia świadomości, objawy ogniskowe,
połowicze
porażenie połowicze, zaburzenia mowy, widzenia
" czynniki sprzyjające:
" obraz kliniczny uzależniony od lokalizacji i
- urazy
masywności krwawienia
- infekcje np. zapalenie ucha środkowego
" pęknięcie tętniaka mózgu (rozgałęzienia t.szyjnej, t.
- wady serca
przedniej i tylnej mózgu)
- policytemia
" brak ścisłego związku u dzieci z nadciśnieniem lub - układowe choroby tkanki łącznej
wysiłkiem fizycznym - choroby metaboliczne (cukrzyca, homocystynuria)
Zator mózgu (embolia cerebri) Guzy mózgu
" ostre objawy mózgowe: bóle głowy, porażenie
" guzy podnamiotowe 60% " guzy nadnamiotowe 40%
połowicze, objawy ogniskowe
- najczęściej u dzieci - rzadziej u dzieci
" czynniki sprzyjające:
- objawy wzmożonego - objawy ogniskowe, padaczka,
- wady serca,
ciśnienia śródczaszkowego: bóle
- zmiana osobowości,
głowy, wymioty, bradykardia,
charakteropatie, regresja
- zaburzenia rytmu - migotanie przedsionków
zmiany na dnie oka
rozwoju umysłowego
- bakteryjne zapalenie wsierdzia
- zaburzenia ruchomości gałek
- lokalizacja: półkule mózgu,
ocznych
siodło tureckie, skrzyżowanie
- gorączka reumatyczna
- lokalizacja: robak i półkule nn. wzrokowego
" udar mózgu: objawy mózgowe powstałe w wyniku
móżdzku, pieo mózgu
- guzy pierwotne: glejaki; guzy
zakrzepu, zatoru, krwotoku
- glejaki, medulloblastoma przerzutowe, wznowy
Urazy głowy Przełom nadciśnieniowy
" bóle głowy, nudności, wymioty, objawy
" silny ból głowy, zaburzenia widzenia, zawroty
wstrząsu mózgu: splątanie lub krótkotrwała
głowy, nudności, wymioty, zaburzenia
utrata przytomności,
świadomości, drgawki, niewydolnośd
" utrata przytomności, zaburzenia krążenia i
lewokomorowa
oddychania w przypadku krwawienia
" czynniki sprzyjające: guz chromochłonny
śródczaszkowego
nadnerczy, nadciśnienie w przebiegu
" rozszerzenie z
renicy po stronie krwiaka i
kłębkowego zapalenia nerek
porażenie połowicze po stronie przeciwnej
2
Bóle głowy jako objaw choroby
Migrena
nie zagrażającej życiu
" bóle głowy o różnym stopniu nasilenia, najczęściej
" napadowy ból głowy, oddzielony okresami
bez towarzyszących odchyleo w badaniu
bezobjawowymi, któremu towarzyszą co
neurologicznym i okulistycznym
najmniej dwa z czterech czynników:
" ból głowy typu napięciowego
jednostronny ból głowy, nudności, aura oczna,
" infekcje
wywiad rodzinny
" wady wzroku, jaskra
" częstośd występowania u dzieci 2-5%
" neurastenia pourazowa
" < 10 rż przeważają chłopcy
" depresja
" > 10 rż przeważają dziewczynki
" klasterowy ból głowy (Hortona)
" migrena
Migrena Migrena  postacie kliniczne
" Migrena zwykła
" etiologia: nadmierna labilnośd naczyo tętniczych
wewnątrz- i zewnątrzczaszkowych, co powoduje ich " Migrena klasyczna
skurcz i rozkurcz pod wpływem różnych czynników
" Migrena powikłana:
" czynniki wywołujące: stres i wydzielane substancje: - migrena podstawy mózgu
aminy katecholowe, serotonina, czynniki
- migrena okoporaz
na
atmosferyczne, pokarmy (ser żółty, czekolada, mleko,
- migrena z niedowładem połowiczym
środki konserwujące), brak snu
" Inne postacie
- cykliczne wymioty
- ostre stany splątania
Migrena zwykła Migrena klasyczna
" występowanie aury:
" najczęściej występująca u dzieci
- wzrokowa: zamazane widzenie, mroczki, fotopsja,
" nie jest poprzedzona aurą
wzmocnienie widma, widzenie zniekształconych
" w 90% dodatni wywiad rodzinny
przedmiotów
" pulsujący charakter bólu głowy bez lateralizacji
- czuciowa: parestezje wokół ust, drętwienie rąk i nóg
" towarzyszą mu nudności i wymioty, czasami bóle
- zespół Alicji w krainie czarów: nadpobudliwośd,
brzucha, gorączka, światłowstręt, parestezje w
splatanie, zaburzenia w postrzeganiu proporcji ciała
obrębie rak i nóg
" objawy bólowe jak w postaci zwykłej
3
Migrena powikłana Migrena powikłana
" migrena podstawy mózgu " Migrena okoporaz
na
- skurcz tętnic podstawy mózgu i t.tylnej - rzadko występuje u dzieci
mózgowej
- porażenie nerwu III po stronie bólu
- zawroty głowy, szum w uszach, mroczki,
" Migrena z niedowładem połowiczym
ataksja, ból głowy w okolicy potylicznej
- jednostronne objawy ruchowe i czuciowe
- szerokie z
renice, drgawki
- drętwienie twarzy, ramienia, nogi, osłabienie
siły mięśniowej, afazja
Dystrofia mięśniowa typu
Postępowanie
Duchenne a
" zapobieganie napadom migreny " uwarunkowana genetycznie  mutacja genowa Xp21,
przenoszona przez kobiety, chorują wyłącznie mężczyz
ni
- unikanie czynników wywołujących napady
" początek objawów około 3-4 rż
- leki: karbamazepina, kwas walproinowy  Depakine
" postępujący, symetryczny zanik mięśni, od pasa miedniczego
" leczenie ostrego napadu migreny
" kaczkowaty chód, trudności ze wstawaniem z pozycji leżącej,
- NLPZ;
chodzeniu po schodach
- kwas acetylosalicylowy + metoklopramid (Migpriv)
" zanik odruchów głębokich, rzekomy przerost mięsni,
- preparaty ergotaminy
przykurcze,
- leki nowej generacji powodujące selektywny skurcz naczyo
" unieruchomienie około 10 rż i zgon z powodu powikłao lub
wewnątrzczaszkowych: agoniści receptora 5HT1(Imigran,
wtórnych chrób kilka lat póz
niej
Zomig)
Rdzeniowy zanik mięśni  choroba
Miastenia
Werdniga - Hoffmanna
" uwarunkowana genetycznie  dziedziczenie AR
" choroba autoimmunologiczna,
" objawy od okresu niemowlęcego: hipotonia mięśniowa,
" obecnosd przeciwciał przeciwko receptorom
dosiebny zanik mięsni, drżenia pęczkowe (język, palce rąk)
acetylocholinowym mm. szkieletowych
" ułożenie w pozycji  żabiej
" zanik odruchów głębokich " częściej u kobiet
" brak kontroli ułożenia głowy, posadzone zgina się
" męczliwośd mięsni: opadanie powiek, cicha nosowa
scyzorykowato
mowa, trudności w połykaniu, opadanie głowy,
" prawidłowy rozwój umysłowy
trudności w chodzeniu
" zgon następuje najczęściej z powodu niewydolności
oddechowej w następstwie zaniku mm. międzyżebrowych i " przejściowa miastenia noworodków
ciężkich zakażeo
4