PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
Ie-1 (E-1)
INSTRUKCJA
SYGNALIZACJI
Miejsce opracowania: PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Biuro Automatyki i Telekomunikacji, ul. Targowa 74, 03-734 Warszawa
tel. [phone], fax. [phone]
www.plk-sa.pl, e-mail: [e-mail]
Copyright © by 2006 PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Warszawa 2007
WSZYSTKIE PRAWA ZASTRZEśONE
Jakikolwiek przedruk, tak\
e częściowy, jest niedozwolony
1 2
 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr 229/2007
ZarzÄ…du PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
z dnia 21 czerwca 2007r.
SPIS TREÅšCI
ZarzÄ…dzenie Nr 16/2007
ZarzÄ…du PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
WPROWADZENIE ...................................................................... 6
z dnia 21 czerwca 2007r.
ż 1. PRZEZNACZENIE INSTRUKCJI ........................................ 6
w sprawie wprowadzenia Instrukcji sygnalizacji Ie-1 (E-1)
ROZDZIAA
I ........................................................................... 7
Na podstawie ż 10 pkt 23 Regulaminu Zarządu PKP Polskie Linie
Kolejowe S.A., stanowiącego załącznik do uchwały Nr 238/2006
ż 2. POSTANOWIENIA OGÓLNE............................................. 7
ZarzÄ…du PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z dnia 17 sierpnia 2006r.,
ROZDZIAA
II ........................................................................10
Zarząd PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. postanawia, co następuje:
ż 1
ż 3. SYGNAA
Y NADAWANE PRZEZ SEMAFORY.....................10
Przyjmuje do stosowania w Spółce PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
ż 4. SYGNAA
Y NADAWANE PRZEZ SYGNALIZATORY
Instrukcję sygnalizacji Ie-1 (E-1), ustaloną uchwałą Nr 280/2006
POWTARZAJ
CE .........................................................................26
Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z dnia 26 września
ż 5. SYGNAA
Y NADAWANE PRZEZ TARCZE OSTRZEGAWCZE
2006r., zatwierdzoną przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego
SEMAFOROWE ............................................................................29
decyzjÄ… Nr TTN-500-536/06 z dnia 17 listopada 2006r., stanowiÄ…cÄ…
załącznik do Zarządzenia. ż 6. SYGNAA
Y NADAWANE PRZEZ TARCZE OSTRZEGAWCZE
ż2
PRZEJAZDOWE............................................................................38
Z dniem wejścia w \
ycie niniejszego Zarządzenia w Spółce PKP
ż 7. TARCZE MANEWROWE I ROZRZ
DOWE ........................41
Polskie Linie Kolejowe S.A. nie stosuje siÄ™ ZarzÄ…dzenia Nr 157
ż 8. ZASADY UMIESZCZANIA SYGNALIZATORÓW................52
ZarzÄ…du PKP z dnia 20 lipca 1998r. w sprawie ustalenia  Instrukcji
ż 9. SYGNAA
Y ZAMKNI
CIA TORU ......................................53
sygnalizacji na PKP  E 1 (Biuletyn PKP zeszyt A, Nr 30 z 22 lipca
ż 10. SYGNAA
Y ZATRZYMANIA I ZMNIEJSZENIA PR
DKOÅšCI
1998r., poz. 158).
PODAWANE PRZENOÅšNYMI TARCZAMI........................................59
ż3
ż 11. SYGNAA
Y OGÓLNEGO STOSOWANIA DAWANE PRZEZ
Zarządzenie podlega ogłoszeniu w Biuletynie PKP Polskie Linie
UPRAWNIONE OSOBY..................................................................68
Kolejowe S.A.  zeszyt B.
ż4 ż 12. SYGNAA
Y DAWANE GWIZDAWK
LUB SYREN
POJAZDU
ZarzÄ…dzenie wchodzi w \
ycie 14 dni po ogłoszeniu.
KOLEJOWEGO .............................................................................75
ż 13. SYGNAA
Y DAWANE PRZY WYPRAWIANIU I
Nr IAT2d-5030-1/07
PRZEPUSZCZANIU POCI
GÓW .....................................................79
PREZES ZARZ
DU
ż 14. SYGNAA
Y NA POCI
GACH I INNYCH POJAZDACH
/ - /
KOLEJOWYCH.............................................................................88
Krzysztof Celiński
ż 15. SYGNAA
Y ALARMOWE ...............................................101
3
4
Wprowadzenie
ROZD ZIAA
III ....................................................................107
WPROWADZENIE
ż 16. WSKAy
NIKI................................................................107
ż 17. SYGNAA
Y I WSKAy
NIKI STOSOWANE WYA

CZNIE NA
Instrukcja zawiera postanowienia rozporzÄ…dzenia Ministra Infra-
WYZNACZONYCH LINIACH KOLEJOWYCH I STACJACH ..............157
struktury z dnia 18 lipca 2005 r. w sprawie ogólnych warunków
ż 18. SYGNAA
Y NA SEMAFORACH ÅšWIETLNYCH, TARCZACH
prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji (Dz. U. Nr 172, poz
OSTRZEGAWCZYCH I SYGNALIZATORACH POWTARZAJ
CYCH,
1444) w zakresie sygnalizacji na liniach normalnotorowych i sze-
STOSOWANE DO ODWOA
ANIA ...................................................160
rokotorowych zarzÄ…dzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe
S.A. Dodatkowe postanowienia i uszczegółowienia w tekście in-
ZAA

CZNIK 1 ..........................................................................163
strukcji zaznaczono pismem pochyłym, uzupełnienia zawarto w
ZAA

CZNIK 2 ..........................................................................165 załącznikach nr 1 i 2.
ż 1. Przeznaczenie instrukcji
Instrukcja obowiÄ…zuje we wszystkich jednostkach organizacyjnych
PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. oraz w innych przedsiębior-
stwach kolejowych, które do jej przestrzegania zostaną zobowiąza-
ne na podstawie zawartych umów o udostępnianie infrastruktury.
6
5
Postanowienia ogólne Postanowienia ogólne
wzrokowe nale\
y stosować tak\
e w dzień, w warunkach ograni-
czonej widoczności (mgła, opady atmosferyczne itp.).
3. Wskaz
niki, o których mowa w ust. 1 pkt 2, mogą być:
ROZDZIAA
I
1) zwrotnicowe;
2) ogólnoeksploatacyjne;
3) dotyczÄ…ce zelektryfikowanych linii kolejowych.
ż 2. Postanowienia ogólne
4. Sygnały i wskaz
niki, o których mowa w niniejszym rozdziale,
stosuje się do prowadzenia ruchu kolejowego z prędkością nie
1. W sygnalizacji na liniach kolejowych stosuje siÄ™:
większą ni\
160 km/h.
1) sygnały, za pomocą których przekazuje się nakazy lub polece-
5. Na wydzielonych liniach kolejowych znaczenia miejscowego i
nia wykonania określonych czynności związanych z ruchem pocią-
bocznicach dopuszcza się stosowanie sygnałów i wskaz
ników in-
gów, manewrami taboru kolejowego, bezpieczeństwem ruchu,
nych ni\
ustalone niniejszÄ… instrukcjÄ… za ka\
dorazowÄ… zgodÄ… Pre-
mienia kolejowego i osób;
zesa ZarzÄ…du PKP Polskie Linie Kolejowe S.A..
2) wskaz
niki, za pomocą których przekazuje się nakazy lub pole-
6. Warunki sygnalizacji na liniach kolejowych wyposa\
onych w
cenia nieobjęte sygnałami oraz informacje związane z ruchem
urządzenia przeznaczone do sterowania ruchem pociągów, zbudo-
pociągów, manewrami lub bezpieczeństwem ruchu, mienia kolejo-
wane i eksploatowane w ramach Europejskiego Systemu ZarzÄ…dza-
wego i osób.
nia Ruchem Kolejowym (ERTMS/ETCS) określają odrębne prze-
2. Sygnały, o których mowa w ust. 1 pkt 1, mogą być:
pisy.
1) nadawane przez sygnalizatory przytorowe
7. Sygnał, który nie odpowiada ściśle obrazowi ustalonemu w ni-
a) semafory,
niejszej instrukcji, jest sygnałem wątpliwym.
b) tarcze ostrzegawcze semaforowe,
8. Sygnał wątpliwy na semaforze albo brak świateł na semaforze
c) tarcze manewrowe,
świetlnym oznacza sygnał  Stój", z tym zastrze\
eniem, \
e je\
eli w
d) sygnalizatory powtarzajÄ…ce,
porze nocnej semafor kształtowy wskazuje nocny sygnał Sr 1
e) sygnalizatory sygnału zastępczego,
 Stój" albo nocny sygnał jest nieoświetlony lub wątpliwy i jedno-
f) tarcze ostrzegawcze przejazdowe;
cześnie semafor ten wskazuje sygnał dzienny zezwalający na jazdę,
2) przekazywane przez stałe lub przenośne tarcze albo latarnie;
a przed tym semaforem nie ustawiono tarczy zatrzymania - sygnał
3) dawane przez osoby do tego uprawnione;
D 1, wa\
ny jest sygnał dzienny.
4) na taborze kolejowym;
9. Sygnał wątpliwy lub brak świateł na ka\
dym innym sygnalizato-
5) ostrzegawcze i alarmowe.
rze ni\
semafor nale\
y rozumieć w taki sposób, który zapewnia
Stosuje się sygnały wzrokowe: kształtowe i świetlne, dzienne i
zachowanie większego stopnia bezpieczeństwa ruchu.
nocne oraz sygnały słuchowe. Sygnały świetlne mają te same
obrazy sygnałowe zarówno w dzień, jak i w nocy. Nocne sygnały
7 8
Postanowienia ogólne Postanowienia ogólne
10. W przypadku spostrze\
enia lub usłyszenia dwóch ró\
nych
sprzecznych sygnałów nale\
y stosować się do tego sygnału, który
zapewnia zachowanie większego stopnia bezpieczeństwa ruchu.
ROZDZIAA
II
11. Nieczynne, to znaczy nieoddane do u\
ytku lub uniewa\
nione,
sygnalizatory świetlne oznaczone są wskaz
nikiem kasowania W 31
ż 3. Sygnały nadawane przez semafory
zawieszonym pod latarniÄ… sygnalizatora.
12. Nieczynne sygnalizatory kształtowe oznaczone są wskaz
nikiem
1. Semafor kształtowy nadaje sygnały odpowiednim poło\
eniem
kasowania W 31 umieszczonym na ramieniu, na tarczy lub latarni
ramion w dzień i dodatkowo światłami w nocy.
albo przez opuszczenie pionowo ramion semafora lub zdjęcie tar-
2. Wyró\
nia się dwa rodzaje semaforów kształtowych: semafory
czy sygnalizatora kształtowego.
jednoramienne i dwuramienne. RamiÄ™ semafora z przodu jest kolo-
13. Sygnalizatorów nieczynnych nie oświetla się.
ru białego z czerwoną obwódką, natomiast z tyłu jest koloru białe-
14. Pracownicy kolejowi powinni znać sygnały  Stój",  Alarm" i
go z czarną obwódką. W uzasadnionych przypadkach, w celu za-
 Po\
ar" i umieć je podawać w przypadku wystąpienia zagro\
enia
pewnienia lepszej widzialności, kolory ramienia i obwódki mogą
bezpieczeństwa ruchu, \
ycia ludzkiego lub mienia.
być odwrócone.
15. Wszystkie postanowienia niniejszej instrukcji dotyczÄ…ce maszy-
3. Semafor kształtowy oznacza się umieszczoną na maszcie, wi-
nisty dotyczą prowadzącego pojazd kolejowy z napędem.
doczną z przodu listwą w biało-czerwone pasy. Część środkowa
listwy ma kolor czerwony.
4. Na semaforach kształtowych stosowane są światła wsteczne
sygnałów nocnych. Gdy semafor nadaje sygnał:
- Sr 1  Stój", górna latarnia pokazuje wstecz du\
e światło mato-
wobiałe, a na semaforze dwuramiennym - oprócz tego - dolna
latarnia małe światło matowobiałe,
- Sr 2, górna latarnia pokazuje wstecz du\
e światło białe, a na
semaforze dwuramiennym oprócz tego - dolna latarnia małe
światło matowobiałe,
- Sr 3 - obie latarnie pokazujÄ… wstecz du\
e światła białe.
Światła wsteczne nale\
y stosować na wszystkich semaforach kształ-
towych, jeśli zachodzi tego potrzeba.
5. Semafory kształtowe nadają następujące sygnały:
10
9
Sygnały nadawane przez semafory Sygnały nadawane przez semafory
2) Sygnał Sr 2  Wolna droga
1) Sygnał Sr 1  Stój Dzienny Nocny
Dzienny Nocny Ramię semafora ustawione pod Zielone światło na semaforze
kÄ…tem 45º do poziomu na prawo
Ramię semafora ustawione po- Czerwone światło na semaforze
od masztu semafora
ziomo, na prawo od słupa sema-
forowego
Sygnał Sr 2 zezwala na jazdę z największą dozwoloną prędkością
Sygnał Sr 1 nakazuje zatrzymanie pociągu przed semaforem.
dla danego pociÄ…gu na danym odcinku linii kolejowej.
11 12
Sygnały nadawane przez semafory Sygnały nadawane przez semafory
3) Sygnał Sr 3  Wolna droga ze zmniejszoną prędkością" 6. Sygnały na semaforach świetlnych nadawane są za pomocą jed-
nego światła lub dwóch świateł w linii pionowej. Dolne światło
Dzienny Nocny
mo\
e być uzupełnione poziomym pasem świetlnym.
7. Pas świetlny na semaforze świetlnym tworzy sygnał tylko łącz-
Dwa ramiona semafora wznie- Dwa światła na semaforze w
nie z dolnym światłem pomarańczowym semafora.
sione pod kÄ…tem 45° do pozio- pionie: górne Å›wiatÅ‚o zielone,
8. Je\
eli sygnał na semaforze zezwala na jazdę z prędkością 40, 60
mu, na prawo od masztu sema- dolne pomarańczowe
lub 100 km/h, to jazda z tą prędkością obowiązuje począwszy od
fora
semafora do końca okręgu zwrotnicowego osłanianego tym sema-
forem, a w przypadku semafora wjazdowego lub drogowskazowe-
go - na całej drodze przebiegu.
9. Latarnia sygnałowa semafora świetlnego mo\
e być zamontowa-
na na maszcie lub bezpośrednio na podstawie (semafor karzełko-
wy) albo zawieszona obok toru lub nad torem.
10. Maszty semaforów odstępowych samoczynnych, na szlakach
wyposa\
onych w blokadę samoczynną, są koloru białego. Je\
eli
latarnia sygnałowa takiego semafora zawieszona jest obok toru lub
nad torem, to dla oznaczenia rodzaju semafora nad lub pod latarniÄ…
sygnałową albo obok niej znajduje się listwa biała. Ostatni semafor
samoczynny, usytuowany na szlaku przed semaforem wjazdowym
posterunku ruchu, oznakowany jest wskaz
nikiem W 18.
11. Maszty semaforów półsamoczynnych, tzn. innych ni\
wymie-
nione w ust. 10, pomalowane są w poziome pasy czerwono-białe, z
tym \
e pierwszy pas od góry masztu jest czerwony. Je\
eli latarnia
sygnałowa zawieszona jest obok toru lub nad torem, to dla ozna-
czenia rodzaju semafora, nad lub pod latarnią sygnałową albo obok
niej, znajduje się listwa pomalowana w pasy czerwono-białe.
12. Latarnie sygnałowe semaforów świetlnych karzełkowych, z
przodu i z boków pomalowane są w poziome pasy, na przemian
białe i czerwone tak, \
e pas czerwony jest pomiędzy białymi.
Sygnał Sr 3 zezwala na jazdę z prędkością nie większą ni\
40 km/h,
13. Semafory świetlne nadają następujące sygnały:
począwszy od semafora do końca okręgu zwrotnicowego osłania-
nego tym semaforem. W przypadku semafora wjazdowego lub
drogowskazowego prędkość ograniczona do 40 km/h obowiązuje
na całej drodze przebiegu.
13 14
Sygnały nadawane przez semafory Sygnały nadawane przez semafory
3) Sygnał S 3  Jazda z największą dozwoloną prędkością nie
1) Sygnał S 1  Stój" 2) Sygnał S 2  Jazda z naj-
większą ni\
160 km/h  w przodzie są dwa odstępy blokowe wol-
większą dozwoloną prędko-
ne  a przy następnym semaforze z prędkością nie większą ni\

ścią"
100 km/h"
Jedno czerwone światło ciągłe Jedno zielone światło ciągłe na
Jedno zielone światło migające na semaforze
na semaforze semaforze
Sygnał S 3 zezwala na jazdę z największą prędkością dozwoloną
dla danego pociągu i danego odcinka linii kolejowej. Sygnał S 3
nadawany przez:
Sygnał S 1 nakazuje zatrzyma- Sygnał S 2 zezwala na jazdę z
a) semafor półsamoczynny lub ostatni semafor samoczynny bloka-
nie pociągu przed semaforem. największą prędkością dozwo-
dy liniowej informuje, \
e następny semafor nadaje sygnał ze-
lonÄ… dla danego pociÄ…gu na
zwalający na jazdę z prędkością nie większą ni\
100 km/h,
danym odcinku linii kolejowej i
b) semafor samoczynny blokady liniowej lub semafor wyjazdowy
informuje, \
e na następnym
na szlak wyposa\
ony w samoczynnÄ… blokadÄ™ liniowÄ… informuje,
semaforze, je\
eli semafor nada-
\
e dwa kolejne odstępy blokowe za tym semaforem są wolne,
jący sygnał S 2 jest z nim uza-
maszynista powinien tak regulować prędkość jazdy, aby mógł
le\
niony, nadawany jest sygnał
zatrzymać pociąg przed semaforem wskazującym sygnał  Stój ;
zezwalający na jazdę z najwięk-
dotyczy to tak\
e semafora wjazdowego posterunku odgałęz
nego
szą dozwoloną prędkością.
bez semafora wyjazdowego.
15 16
Sygnały nadawane przez semafory Sygnały nadawane przez semafory
6) Sygnał S 6  Jazda z prędko- 7) Sygnał S 7  Jazda z prędko-
4) Sygnał S 4  Następny sema- 5) Sygnał S 5  Następny sema-
ścią nieprzekraczającą 100 ścią nieprzekraczającą 100
for wskazuje sygnał zezwala- for wskazuje sygnał Stój"
km/h, a potem z największą km/h przy tym i następnym
jący na jazdę z prędkością
dozwoloną prędkością" semaforze"
zmniejszonÄ… do 40 lub 60
Dwa światła na semaforze w Dwa światła na semaforze w
km/h"
jednym pionie: dolne światło jednym pionie: dolne światło
pomarańczowe ciągłe, a pod nim pomarańczowe ciągłe, a pod nim
Jedno pomarańczowe światło Jedno pomarańczowe światło
świetlny pas zielony poziomy, świetlny pas zielony poziomy,
migające na semaforze ciągłe na semaforze
górne światło  zielone ciągłe górne światło  zielone migające
Sygnał S 6 zezwala na jazdę z Sygnał S 7 zezwala na jazdę z
prędkością nie większą ni\
100 prędkością nie większą ni\
100
km/h i informuje, \
e na następ- km/h i informuje, \
e następny
Sygnał S 4 zezwala na jazdę z Sygnał S 5 informuje, \
e na-
nym semaforze, je\
eli semafor semafor nadaje sygnał zezwala-
największą prędkością dozwo- stępny semafor nadaje sygnał
nadający sygnał S 6 jest z nim jący na jazdę z prędkością nie
loną dla danego pociągu na  Stój , maszynista powinien tak
uzale\
niony, nadawany jest większą ni\
100 km/h.
danym odcinku linii kolejowej, regulować prędkość jazdy, aby
sygnał zezwalający na jazdę z
wskazaną w wewnętrznym roz- mógł zatrzymać pociąg przed
największą dozwoloną prędko-
kładzie jazdy pociągów i infor- następnym semaforem wskazu-
ścią. Je\
eli nie ma takiego uza-
muje, \
e następny semafor nada- jącym sygnał  Stój .
le\
nienia to o sygnale na na-
je sygnał zezwalający na jazdę z
stępnym semaforze informuje
prędkością nieprzekraczającą 40
tarcza ostrzegawcza.
lub 60 km/h.
17 18
Sygnały nadawane przez semafory Sygnały nadawane przez semafory
10) Sygnał S 10  Jazda z 11) Sygnał S 10a  Jazda z
8) Sygnał S 8  Jazda z prędko- 9) Sygnał S 9  Jazda z prędko-
prędkością nieprzekraczającą prędkością nieprzekraczającą
ścią nieprzekraczającą 100 ścią nieprzekraczającą 100
40 km/h, a potem z największą 60 km/h, a potem z największą
km/h, a przy następnym sema- km/h, a przy następnym sema-
dozwoloną prędkością" dozwoloną prędkością"
forze z prędkością zmniejszo- forze  Stój"
Dwa światła na semaforze w Dwa światła na semaforze w
nÄ… do 40 lub 60 km/h"
jednym pionie: dolne światło jednym pionie - dolne światło
pomarańczowe ciągłe, a górne  pomarańczowe ciągłe, a pod nim
Dwa światła na semaforze w Dwa światła na semaforze w
zielone ciągłe świetlny pas pomarańczowy
jednym pionie: dolne światło jednym pionie- dolne światło
poziomy, górne światło  zielo-
pomarańczowe ciągłe, a pod nim pomarańczowe ciągłe, a pod nim
ne ciągłe
świetlny pas zielony poziomy, świetlny pas zielony poziomy,
górne światło  pomarańczowe górne światło  pomarańczowe
migające ciągłe
Sygnał S 10 zezwala na jazdę z Sygnał S 10a zezwala na jazdę z
prędkością nie większą ni\
prędkością nie większą ni\

40 km/h i informuje, \
e na na- 60 km/h i informuje, \
e na na-
stępnym semaforze, je\
eli sema- stępnym semaforze, je\
eli sema-
Sygnał S 8 zezwala na jazdę z Sygnał S 9 zezwala na jazdę z
for nadający sygnał S 10 jest z for nadający sygnał S10a jest z
prędkością nie większą ni\
100 prędkością nie większą ni\
100
nim uzale\
niony, nadawany jest nim uzale\
niony, nadawany jest
km/h i informuje, \
e następny km/h i informuje, \
e następny
sygnał zezwalający na jazdę z sygnał zezwalający na jazdę z
semafor nadaje sygnał zezwala- semafor nadaje sygnał  Stój".
największą dozwoloną prędko- największą dozwoloną prędko-
jący na jazdę z prędkością nie
ścią. Je\
eli nie ma takiego uza- ścią. Je\
eli nie ma takiego uza-
większą ni\
40 lub 60 km/h.
le\
nienia to o sygnale na na- le\
nienia to o sygnale na na-
stępnym semaforze informuje stępnym semaforze informuje
tarcza ostrzegawcza. tarcza ostrzegawcza.
19 20
Sygnały nadawane przez semafory Sygnały nadawane przez semafory
12) Sygnał S 11  Jazda z 13) Sygnał S 11a  Jazda z 14) Sygnał S 12  Jazda z 15) Sygnał S 12a  Jazda z
prędkością nieprzekraczającą prędkością nieprzekraczającą prędkością nieprzekraczającą prędkością nieprzekraczającą
40 km/h, a przy następnym 60 km/h, a przy następnym 40 km/h, a przy następnym 60 km/h, a przy następnym
semaforze  z prędkością nie semaforze  z prędkością nie semaforze  z prędkością nie semaforze  z prędkością
przekraczajÄ…cÄ… 100 km/h" przekraczajÄ…cÄ… 100 km/h" przekraczajÄ…cÄ… 40 lub 60 km/h zmniejszonÄ… do 40 lub 60
km/h"
Dwa światła na semaforze w Dwa światła na semaforze w
pionie - dolne światło pomarań- pionie - dolne światło pomarań- Dwa światła na semaforze w Dwa światła na semaforze w
czowe ciągłe, górne zielone czowe ciągłe, a pod nim świetl- jednym pionie - dolne światło jednym pionie - dolne światło
migające ny pas pomarańczowy poziomy, pomarańczowe ciągłe, górne pomarańczowe ciągłe, a pod nim
górne światło  zielone migające światło pomarańczowe migające świetlny pas pomarańczowy
poziomy, górne światło poma-
rańczowe migające
Sygnał S 11 zezwala na jazdę z Sygnał S 11a zezwala na jazdę z
prędkością nie większą ni\
40 prędkością nie większą ni\
60
Sygnał S 12 zezwala na jazdę z Sygnał S 12a zezwala na jazdę z
km/h i informuje, \
e następny km/h i informuje, \
e następny
prędkością nie większą ni\
40 prędkością nie większą ni\
60
semafor nadaje sygnał zezwala- semafor nadaje sygnał zezwala-
km/h i informuje, \
e następny km/h i informuje, \
e następny
jący na jazdę z prędkością nie jący na jazdę z prędkością nie
semafor nadaje sygnał zezwala- semafor nadaje sygnał zezwala-
większą ni\
100 km/h. większą ni\
100 km/h.
jący na jazdę z prędkością nie jący na jazdę z prędkością nie
większą ni\
40 lub 60 km/h. większą ni\
40 lub 60 km/h.
21 22
Sygnały nadawane przez semafory Sygnały nadawane przez semafory
16) Sygnał S 13  Jazda z 17) Sygnał S 13a  Jazda z
prędkością nieprzekraczającą prędkością nieprzekraczającą 18) Sygnał zastępczy Sz "Mo\
na przejechać obok semafora
40 km/h, a przy następnym 60 km/h, a przy następnym wskazującego sygnał Sr 1 lub S 1 "Stój" albo sygnał wątpliwy,
semaforze  Stój" semaforze  Stój": albo te\
semafora nieoświetlonego lub przejechać obok sygnali-
zatora sygnału zastępczego, mającego wyłącznie latarnię ze
Dwa światła pomarańczowe Dwa światła pomarańczowe
światłem białym - bez rozkazu pisemnego"
ciągłe na semaforze w jednym ciągłe na semaforze w jednym
pionie pionie, a pod nimi świetlny pas Jedno światło matowobiałe migające na semaforze lub maszcie
pomarańczowy poziomy semafora, albo na maszcie semafora nieoświetlonego, albo umiesz-
czone na osobnej podstawie
Sygnał S 13 zezwala na jazdę z Sygnał S 13a zezwala na jazdę z
prędkością nie większą ni\
40 prędkością nie większą ni\
60
km/h i informuje, \
e następny km/h i informuje, \
e następny
semafor nadaje sygnał  Stój". semafor nadaje sygnał  Stój".
Sygnał zastępczy Sz zezwala na:
a) jazdę do następnego semafora, tarczy zaporowej, miejsca
ustawienia tarczy zatrzymania D 1,
23 24
Sygnały nadawane przez semafory Sygnały nadawane przez semafory
b) jazdę, która mo\
e odbywać się z prędkością nie większą ni\
40 Prędkość pociągu nale\
y tak regulować, aby mo\
na było w ka\
dej
km/h i nie wymaga zatrzymania się przed nim; maszynista powi- chwili zatrzymać pociąg w przypadku zauwa\
enia przeszkody.
nien jednak tak regulować prędkość jazdy, aby mógł w ka\
dej Jazda pociÄ…gu z ostro\
nością obowiązuje do czasu minięcia przez
chwili zatrzymać pociąg w razie nagłego zauwa\
enia przeszkody; czoło pociągu semafora wskazującego sygnał zezwalający na jazdę.
przy wyjez
dzie na szlak bez blokady samoczynnej jazda z prędko- 17. Sygnał Sr 1 lub S 1  Stój" na semaforze odnosi się zarówno do
ścią do 40 km/h obowiązuje w granicach posterunku ruchu. pociągów, jak i do manewrów, i oznacza zakaz przejechania obok
semafora wskazującego taki sygnał.
Wyjazd pociÄ…gu na szlak z blokadÄ… samoczynnÄ… na podstawie sy-
18. ManewrujÄ…cy tabor kolejowy mo\
e minąć sygnał Sr 1 lub S 1
gnału zastępczego, rozkazu pisemnego doręczonego dru\
ynie po-
 Stój" na semaforze wówczas, gdy uprawniony pracownik wyda
ciągowej lub przekazanego za pomocą urządzeń łączności powi-
pozwolenie na minięcie tego sygnału i poda sygnał Rm 1  Do
nien odbywać się ze szczególną ostro\
nością, tak aby maszynista
mnie" lub Rm 2  Ode mnie".
mógł w ka\
dej chwili zatrzymać pociąg w razie nagłego zauwa\
e-
19. Sygnał zezwalający na semaforze oznacza zakaz manewrowa-
nia przeszkody, przy tym prędkość jazdy nie mo\
e przekraczać 20
nia na drodze przebiegu pociągu, równie\
sygnał zastępczy oznacza
km/h; jazda pociÄ…gu z ostro\
nością obowiązuje do czasu minięcia
zakaz manewrowania na drodze przebiegu pociÄ…gu.
przez czoło pociągu semafora wskazującego sygnał zezwalający na
jazdę, o ile maszynista nie otrzymał rozkazu pisemnego z informa-
ż 4. Sygnały nadawane przez sygnalizatory powtarzające
cjÄ…, \
e samoczynne semafory odstępowe są niewa\
ne.
14. Pociąg zatrzymany przed semaforem wskazującym sygnał Sr 1
1. Sygnalizator powtarzający nadaje sygnały światłami latarni sy-
lub S 1  Stój", nieoświetlonym lub wskazującym białe światło bądz

gnałowej umieszczonej na maszcie koloru szarego lub zawieszonej
sygnał wątpliwy, z wyjątkiem semafora odstępowego samoczynne-
obok toru.
go, mo\
e jechać dalej, je\
eli na semaforze uka\
e się sygnał zezwa-
2. Zabrania się stosowania sygnalizatorów powtarzających na szla-
lający lub sygnał zastępczy, albo na rozkaz pisemny, doręczony
kach z blokadÄ… samoczynnÄ….
dru\
ynie pociągowej lub przekazany za pomocą urządzeń łączno-
3. W razie konieczności mo\
na stosować więcej ni\
jeden, ale nie
ści.
więcej ni\
trzy sygnalizatory powtarzajÄ…ce.
15. Pociąg zatrzymany wskutek braku semafora kształtowego lub
4. Sygnalizatory powtarzajÄ…ce zaopatruje siÄ™ w tablice wskazujÄ…ce
świetlnego na miejscu, na którym poprzednio się znajdował, jak
czarnymi pasami pionowymi na białym tle kolejność tych sygnali-
równie\
pociąg zatrzymany przed sygnałem D 1  Stój" na przeno-
zatorów, licząc od semafora, do którego się odnoszą.
śnej tarczy zatrzymania ustawionej w miejscu brakującego semafo-
ra mo\
e jechać dalej na rozkaz pisemny, doręczony dru\
ynie po-
ciągowej lub przekazany za pomocą urządzeń łączności.
16. Pociąg zatrzymany przed semaforem odstępowym samoczyn-
nym wskazującym sygnał S 1  Stój", je\
eli nie uka\
e się sygnał
zezwalający na jazdę, powinien jechać dalej z prędkością nieprze-
kraczajÄ…cÄ… 20 km/h, o ile nie ma widocznej przeszkody do jazdy.
25 26
Sygnały nadawane przez sygnalizatory powtarzające Sygnały nadawane przez sygnalizatory powtarzające
5. Na sygnalizatorach powtarzających stosuje się następujące sy-
gnały:
3) Sygnał Sp 3 "Semafor 4) Sygnał Sp 4 "Semafor
1) Sygnał Sp 1  Semafor 2) Sygnał Sp 2  Semafor wskazuje sygnał zezwalający wskazuje sygnał zezwalający
wskazuje sygnał Sr 1 lub S 1 wskazuje sygnał zezwalający na jazdę z prędkością nieprze- na jazdę z prędkością
Stój" na jazdę z największą dozwo- kraczającą 100 km/h" zmniejszoną do 40 lub 60
loną prędkością" km/h"
Dwa światła w pionie: dolne - Dwa światła w pionie: dolne -
Dwa światła w pionie: dolne - Dwa światła w pionie: dolne - białe, górne - zielone migające białe, górne - pomarańczowe
białe, górne - pomarańczowe białe, górne - zielone migające
27 28
Sygnały nadawane przez tarcze ostrzegawcze Sygnały nadawane przez tarcze ostrzegawcze
- Od 2, latarnia pokazuje wstecz du\
e światło białe,
ż 5. Sygnały nadawane przez tarcze ostrzegawcze semaforowe
- Ot 1, Ot 2, Ot 3, latarnia pokazuje wstecz małe światło matowo-
białe.
1. Wyró\
nia się następujące rodzaje tarczy ostrzegawczej semafo-
Latarnia nieruchomej tarczy ostrzegawczej pokazuje wstecz światło
rowej kształtowej:
białe.
1) tarcza ostrzegawcza dwustawna, na której mo\
na nastawić dwa
8. Tarcza ostrzegawcza kształtowa dwustawna nadaje następujące
sygnały;
sygnały:
2) tarcza ostrzegawcza trójstawna, na której mo\
na nastawić trzy
sygnały;
1) Sygnał Od 1  Semafor wskazuje sygnał Sr 1 Stój"
3) tarcza ostrzegawcza nieruchoma.
Dzienny Nocny
2. Tarcza ostrzegawcza dwustawna nadaje sygnały za pomocą
dysku koloru pomarańczowego z czarnym pierścieniem i białą
Dysk pomarańczowy z czarnym Pomarańczowe światło poni\
ej
obwódkÄ…, obracajÄ…cego siÄ™ o kÄ…t okoÅ‚o 90° wzglÄ™dem poziomej osi
pierścieniem i białą obwódką dysku
oraz latarni sygnałowej przesłanianej pomarańczowym lub zielo-
ustawiony pionowo
nym szkłem.
3. Tarcza ostrzegawcza trójstawna nadaje sygnały za pomocą dysku
koloru pomarańczowego z czarnym pierścieniem i białą obwódką,
obracajÄ…cego siÄ™ o kÄ…t okoÅ‚o 90° wzglÄ™dem poziomej osi, latarni
sygnałowej przesłanianej pomarańczowym lub zielonym szkłem
oraz białej strzały z czerwoną obwódką, umieszczonej na maszcie
pod tarczÄ….
4. Sygnał tarczy ostrzegawczej nieruchomej stanowi dysk koloru
pomarańczowego z czarnym pierścieniem i białą obwódką oraz
latarnią z pomarańczowym szkłem na tarczy.
5. Tarcze ostrzegawcze semaforowe kształtowe stosuje się przed
semaforami kształtowymi.
6. Na liniach kolejowych, na których dopuszczalna prędkość jest
nie większa ni\
40 km/h, w wyjÄ…tkowych przypadkach, przed se-
maforami świetlnymi mo\
na stosować tarcze ostrzegawcze nieru-
chome.
7. Dla kontrolowania, czy świeci się latarnia kształtowej tarczy
ostrzegawczej, stosuje się światła wsteczne. Gdy tarcza ostrzegaw-
cza nadaje sygnał:
- Od 1, latarnia pokazuje wstecz du\
e światło matowobiałe,
29 30
Sygnały nadawane przez tarcze ostrzegawcze Sygnały nadawane przez tarcze ostrzegawcze
9. Tarcza ostrzegawcza kształtowa trzystawna nadaje następujące
2) Sygnał Od 2  Semafor wskazuje sygnał Sr 2 lub Sr 3 zezwa-
sygnały:
lajÄ…cy na jazdÄ™"
1) Sygnał Ot 1  Semafor wskazuje sygnał Sr 1 - Stój"
Dzienny Nocny
Dzienny Nocny
Dysk w poło\
eniu poziomym Zielone światło poni\
ej dysku
Okrągły dysk pomarańczowy z Pomarańczowe światło poni\
ej
czarnym pierścieniem i białą dysku
obwódką, a pod nim biała strzała
z czerwoną obwódką - skiero-
wana ostrzem w dół
31 32
Sygnały nadawane przez tarcze ostrzegawcze Sygnały nadawane przez tarcze ostrzegawcze
2) Sygnał Ot 2  Semafor wskazuje sygnał Sr 2 Wolna droga" 3) Sygnał Ot 3  Semafor wskazuje sygnał Sr 3  Wolna droga
ze zmniejszoną prędkością"
Dzienny Nocny
Dzienny Nocny
Dysk w poło\
eniu poziomym, a Zielone światło poni\
ej dysku
pod nim biała strzała z czerwoną Okrągły dysk pomarańczowy z Dwa światła w pionie poni\
ej
obwódką, skierowana ostrzem w czarnym pierścieniem i białą dysku: dolne światło zielone, a
dół obwódką, a pod nim biała strzała górne pomarańczowe
z czerwoną obwódką - skiero-
wana ostrzem ukośnie w dół na
prawo pod kÄ…tem 45º od masztu
tarczy
33 34
Sygnały nadawane przez tarcze ostrzegawcze Sygnały nadawane przez tarcze ostrzegawcze
10. Tarcza ostrzegawcza nieruchoma nadaje tylko jeden sygnał: 13. Tarcza ostrzegawcza semaforowa świetlna nadaje sygnały świa-
tłem latarni sygnałowej umieszczonej na maszcie koloru szarego
Sygnał On  W odległości drogi hamowania znajduje się sema-
lub zawieszonej obok toru.
for"
14. Tarcze ostrzegawcze semaforowe świetlne ustawia się przed
semaforami świetlnymi, jak równie\
przed semaforami kształto-
Dzienny Nocny
wymi.
Nieruchomy pomarańczowy Jedno pomarańczowe światło na
15. Tarcza ostrzegawcza semaforowa świetlna nadaje następujące
dysk z czarnym pierścieniem i dysku
sygnały:
białą obwódką
1) Sygnał Os 1  Semafor, do 2) Sygnał Os 2  Semafor, do
którego się tarcza odnosi, którego się tarcza odnosi,
wskazuje sygnał Stój" wskazuje sygnał zezwalający
na jazdę z największą dozwo-
loną prędkością
Jedno pomarańczowe światło Jedno światło zielone ciągłe na
ciągłe na tarczy tarczy
11. Na tarczy ostrzegawczej nieruchomej, której dysk jest odbla-
skowy, nie stosuje się sygnału nocnego.
12. Tarcza ostrzegawcza nieruchoma nakazuje zmniejszenie pręd-
kości tak, aby mo\
na było zatrzymać pociąg przed semaforem, gdy
semafor ten wskazuje sygnał  Stój".
35 36
Sygnały nadawane przez tarcze ostrzegawcze Sygnały nadawane przez tarcze ostrzegawcze
ż 6. Sygnały nadawane przez tarcze ostrzegawcze przejazdo-
3) Sygnał Os 3  Semafor, do 4) Sygnał Os 4  Semafor, do
we
którego się tarcza odnosi, którego się tarcza odnosi,
wskazuje sygnał zezwalający wskazuje sygnał zezwalający 1. Tarcza ostrzegawcza przejazdowa nadaje sygnał dwoma świa-
na jazdę z prędkością nieprze- na jazdę z prędkością zmniej- tłami w latarni sygnałowej umieszczonej na maszcie lub zawieszo-
kraczającą 100 km/h" szoną do 40 lub 60 km/h" nej obok toru. Sygnał nadawany przez tarczę ostrzegawczą prze-
jazdową dotyczy toru, przy którym ta tarcza jest ustawiona.
Jedno światło zielone migające Jedno światło pomarańczowe
2. Tarcza ostrzegawcza przejazdowa informuje dru\
ynÄ™ trakcyjnÄ… o
na tarczy migajÄ…ce na tarczy
stanie sprawności urządzeń ostrzegających u\
ytkowników drogi na
przejez
dzie znajdującym się w odległości drogi hamowania za tą
tarczÄ….
3. Tarcza ostrzegawcza przejazdowa jest oznaczona tabliczkÄ… z
liczbÄ… odpowiadajÄ…cÄ… kilometrowi i hektometrowi przejazdu, do
którego ta tarcza się odnosi. Maszt tarczy jest pomalowany w po-
ziome pasy biało-czarne.
4. W stanie zasadniczym, gdy do przejazdu, do którego tarcza się
odnosi, nie zbli\
a siÄ™ pociÄ…g, tarcza ostrzegawcza przejazdowa
pozostaje nieoświetlona. Po włączeniu urządzeń ostrzegających na
przejez
dzie tarcza ostrzegawcza przejazdowa nadaje sygnał infor-
mujÄ…cy, czy u\
ytkownicy drogi sÄ…, czy nie sÄ… ostrzegani o zbli\
aniu
siÄ™ pociÄ…gu do przejazdu.
5. W przypadku gdy tarcza ostrzegawcza przejazdowa nadaje sy-
gnał Osp 1 lub do czasu minięcia jej przez czoło pociągu pozostaje
ciemna, nale\
y zmniejszyć prędkość pociągu tak, by mo\
na było
zatrzymać pociąg przed przejazdem, gdy na przejez
dzie jest prze-
szkoda zagra\
ająca bezpieczeństwu ruchu. Jazda z prędkością 20
km/h obowiązuje tylko do czasu minięcia przejazdu przez czoło
pociÄ…gu.
37 38
Sygnały nadawane przez tarcze ostrzegawcze Sygnały nadawane przez tarcze ostrzegawcze
6. Tarcza ostrzegawcza przejazdowa nadaje następujące sygnały:
2) Sygnał Osp 2  Urządzenia sygnalizacji na przejez
dzie, do
1) Sygnał Osp 1  Urządzenia sygnalizacji na przejez
dzie, do
którego się tarcza odnosi, są sprawne, jazda przez przejazd z
którego się tarcza odnosi, są niesprawne, jazda przez przejazd z
największą dozwoloną prędkością"
prędkością 20 km/h"
Dwa światła białe ciągłe w linii pionowej
Dwa światła pomarańczowe ciągłe w linii poziomej
39 40
Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe i rozrządowe Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe i rozrządowe
1) Sygnał M 1  Jazda manewrowa zabroniona"
ż 7. Tarcze manewrowe i rozrządowe
Dzienny Nocny
1. Stosuje się następujące tarcze manewrowe: Kwadratowa tarcza niebieska z Niebieskie światło na maszcie
1) tarcze manewrowe kształtowe, które nadają sygnały odpo- białą obwódką, ustawiona prze- pod tarczą
wiednim poło\
eniem kwadratowej tarczy obracającej się wzdłu\
kÄ…tnÄ… pionowo
przekÄ…tnej o kÄ…t 90° wokół poziomej osi i w nocy dodatkowo Å›wia-
tłami koloru:
a) niebieskiego - gdy manewr jest zabroniony,
b) mlecznobiałego - gdy manewr jest dozwolony;
2) tarcze manewrowe świetlne, które nadają sygnały za pomocą
jednego światła:
a) niebieskiego - gdy manewr jest zabroniony,
b) matowobiałego - gdy manewr jest dozwolony.
2. Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe odnoszą się tylko do
jazd manewrowych.
3. Tarcze manewrowe kształtowe nadają następujące sygnały:
4. Je\
eli tarcza manewrowa kształtowa wskazuje stale sygnał M 1
 Jazda manewrowa zabroniona", dopuszcza siÄ™ niestosowanie
sygnału nocnego pod warunkiem, \
e tarcza jest odblaskowa.
41 42
Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe i rozrządowe Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe i rozrządowe
2) Sygnał M 2  Jazda manewrowa dozwolona" 4. Tarcze manewrowe świetlne nadają następujące sygnały:
Dzienny Nocny
1) Sygnał Ms 1  Jazda ma- 2) Sygnał Ms 2  Jazda ma-
Tarcza w poło\
eniu poziomym Mlecznobiałe światło na masz- newrowa zabroniona" newrowa dozwolona"
cie pod tarczÄ…
Jedno niebieskie światło na Jedno matowobiałe światło na
tarczy tarczy
5. Je\
eli nie jest mo\
liwe podanie na tarczy manewrowej sygnału
M 2 lub Ms 2, manewrujÄ…cy tabor kolejowy mo\
e przejechać poza
sygnalizator zabraniajÄ…cy dalszej jazdy, gdy upowa\
niony pracow-
nik da zezwolenie na jazdę oraz sygnał odpowiednio Rm 1  Do
mnie" lub Rm 2  Ode mnie".
43 44
Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe i rozrządowe Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe i rozrządowe
6. Sygnały manewrowe mogą być równie\
nadawane przez semafo- 8. Stosuje się następujące tarcze rozrządowe:
ry świetlne, oznaczone literą  m" na tabliczce opisowej 1) tarcze rozrządowe kształtowe, które nadają sygnały za pomocą
podłu\
nego ruchomego białego ramienia z czarną obwódką, oświe-
1) Sygnał S 1  Stój" 2) Sygnał Ms 2  Jazda ma-
tlonego w porze nocnej, obracajÄ…cego siÄ™ na tle nieruchomej okrÄ…-
newrowa dozwolona".
głej, czarnej tarczy z białą obwódką, umieszczonej na maszcie,
zwróconego w kierunku lokomotywy pchającej tabor kolejowy,
Sygnał S 1  Stój" na semaforze, Semafor, o którym mowa w ust.
2) tarcze rozrządowe świetlne, które nadają sygnały za pomocą
o którym mowa w ust. 6, odnosi 6, nadaje sygnał Ms 2  Jazda
umieszczonych na maszcie latarń.
się równie\
do manewrów manewrowa dozwolona" świa-
9. Tarcze rozrządowe ustawia się na szczycie górki rozrządowej, a
tłem matowobiałym
w razie potrzeby stosuje się ich powtarzacze przed grzbietem górki.
Powtarzacze wskazują takie same sygnały, jak tarcze ustawione na
szczycie górki rozrządowej.
10. Je\
eli na górce rozrządowej są dwa tory, mo\
na stosować od-
dzielne tarcze rozrzÄ…dowe i ich powtarzacze, odnoszÄ…ce siÄ™ do
ka\
dego z tych torów.
7. Je\
eli nie jest mo\
liwe nastawienie sygnału Ms 2 na semaforze,
o którym mowa w ust. 6, manewrujący tabor kolejowy mo\
e prze-
jechać poza ten semafor wskazujący sygnał  Stój", gdy upowa\
-
niony pracownik wyda zezwolenie na jazdę oraz sygnał odpowied-
nio Rm 1  Do mnie" lub Rm 2  Ode mnie".
45 46
Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe i rozrządowe Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe i rozrządowe
11. Tarcze rozrządowe nadają następujące sygnały: 2) Sygnał Rt 2  Pchać powoli"
Dzienny Nocny Dzienny i nocny
1) Sygnał Rt 1  Pchanie zabronione
Podłu\
ne białe ramię Oświetlone podłu\
- Szereg białych
Dzienny Nocny Dzienny i nocny
ustawione ukośnie ne białe ramię usta- świateł tworzących
Podłu\
ne białe ramię Oświetlone podłu\
- Szereg białych prawym końcem do wione ukośnie pra- linię ukośną wzno-
ustawione poziomo ne biaÅ‚e ramiÄ™ usta- Å›wiateÅ‚ tworzÄ…cych góry pod kÄ…tem 45° wym koÅ„cem do szÄ…cÄ… siÄ™ pod kÄ…tem
wione poziomo liniÄ™ poziomÄ… góry pod kÄ…tem 45° 45°
Sygnał Rt 2 oznacza, \
e mo\
na pchać tabor kolejowy z prędkością
nieprzekraczajÄ…cÄ… 3 km/h.
47 48
Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe i rozrządowe Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe i rozrządowe
3) Sygnał Rt 3  Pchać z umiarkowaną prędkością"
4) Rt 4  Cofnąć
Dzienny Nocny Dzienny i nocny
Dzienny i nocny
Podłu\
ne białe ramię Oświetlone podłu\
- Szereg białych
ustawione pionowo ne białe ramię usta- świateł tworzących Szereg białych świateł tworzących kąt prosty, zwrócony ramionami
wione pionowo linię pionową w prawo i w dół
Sygnał Rt 4 oznacza, \
e nale\
y cofnąć skład manewrowy z górki;
Sygnał Rt 2 oznacza, \
e mo\
na pchać tabor kolejowy z prędkością
sygnał ten stosuje się tylko na tarczach rozrządowych świetlnych.
nieprzekraczajÄ…cÄ… 5 km/h, je\
eli regulamin techniczny nie stanowi
inaczej.
49 50
Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe i rozrządowe Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe i rozrządowe
5) Sygnał Rt 5  Podepchnąć skład do górki" ny do tego pracownik, po uprzednim ustnym poinformowaniu dru-
\
yny trakcyjnej, \
e pchanie jest dozwolone poza tarczę, da ręczny
Dzienny i nocny
sygnał Rm 1  Do mnie" lub polecenie pchania będzie przekazane
za pomocą megafonu lub innego środka łączności.
Szereg białych migających jednocześnie świateł tworzących linię
13. Je\
eli nie mo\
na nastawić na tarczy rozrządowej sygnału Rt 4
poziomÄ…
 Cofnąć" lub zachodzi potrzeba cofnięcia składu z górki, wyposa-
\
onej w kształtową tarczę rozrządową, to cofnięcie składu z górki
dozwolone jest tylko wówczas, gdy pracownik do tego upowa\
nio-
ny, po uprzednim ustnym poinformowaniu dru\
yny trakcyjnej, \
e
nale\
y cofnąć tabor kolejowy, da ręczny sygnał Rm 2  Ode mnie"
lub polecenie cofnięcia będzie przekazane za pomocą megafonu lub
innego środka łączności.
ż 8. Zasady umieszczania sygnalizatorów
1. Na stacji oraz na szlaku jednotorowym sygnalizatory sÄ… umiesz-
czane (ustawiane lub zawieszane) po prawej stronie toru, patrzÄ…c w
kierunku jazdy, z zastrze\
eniem ust. 2.
2. W uzasadnionych przypadkach przy torze głównym dodatko-
wym, semafor mo\
e być zawieszony nad torem, do którego się
odnosi. Tarcze ostrzegawcze ustawia się według zasad określonych
Sygnał Rt 5 oznacza, \
e mo\
na podepchnąć skład do górki w cza-
w ust. 4 i 5.
sie, gdy z sąsiedniego toru są spychane wagony przez górkę; w
3. Na szlaku dwutorowym sygnalizatory umieszcza siÄ™ po ze-
razie potrzeby rozró\
nienia, z którego spośród kilku torów ma
wnętrznej stronie torów, dla toru prawego - po prawej stronie, a dla
nastąpić podpychanie, sygnał Rt 5 powinien być podawany jedno-
toru lewego - po lewej stronie, patrzÄ…c w kierunku jazdy.
cześnie z sygnałem Ms 2  Jazda manewrowa dozwolona" podanym
4. Na szlaku o liczbie torów większej ni\
dwa przy torach skraj-
na semaforze lub tarczy manewrowej ustawionej przy właściwym
nych sygnalizatory umieszcza się po zewnętrznej stronie torów,
torze; podpychanie powinno odbywać się z prędkością nieprzekra-
zgodnie z ust. 3, natomiast przy torach nieskrajnych - po prawej
czającą 15 km/h; sygnał Rt 5 stosuje się tylko na tarczach rozrzą-
stronie toru, patrzÄ…c w kierunku jazdy.
dowych świetlnych.
5. W przypadku równoległego zbli\
enia na szlaku dwóch lub wię-
12. Je\
eli nie mo\
na nastawić na tarczy rozrządowej sygnału ze-
cej torów nale\
y przestrzegać następujących zasad:
zwalajÄ…cego na pchanie taboru kolejowego poza tarczÄ™, to pchanie
1) na odcinku, na którym tory le\
Ä… obok siebie, sygnalizatory
taboru kolejowego jest dozwolone tylko wówczas, gdy upowa\
nio-
umieszcza się według zasad określonych w ust. 3 i 4,
51 52
Sygnały nadawane przez tarcze manewrowe i rozrządowe Sygnały zamknięcia toru
2) na odcinkach, na których tory są oddalone od siebie, sygnaliza-
1) Sygnał Z 1  Stój" 2) Sygnał Z 2  Jazda dozwolo-
tory umieszcza się według zasad określonych w ust. 1, 3 i 4.
na"
6. Zasady określone w ust. 3-5 dotyczą zarówno umieszczania
sygnalizatorów na szlaku, jak i semaforów wjazdowych na zapo-
Dzienny i nocny Dzienny i nocny
wiadawczym posterunku ruchu.
Kresa pozioma czarna na tle Kresa ukośna czarna pod kątem
7. Je\
eli warunki miejscowe nie pozwalajÄ… na umieszczenie sema-
biaÅ‚ej okrÄ…gÅ‚ej tarczy 45° w górÄ™ ku stronie prawej, na
fora, sygnalizatora sygnału zastępczego lub tarczy ostrzegawczej
tle białej okrągłej tarczy
zgodnie z zasadami określonymi w ust. 1-5, to sygnalizator ten
mo\
e być umieszczony w innym miejscu.
8. W przypadku, o którym mowa w ust. 7, w miejscu, w którym
powinien znajdować się sygnalizator, umieszcza się wskaz
nik
W 15.
9. Sygnalizatory powtarzające powinny być umieszczane po tej
samej stronie toru, co semafor, do którego się odnoszą.
ż 9. Sygnały zamknięcia toru
1. Sygnały zamknięcia toru stosuje się na tarczach zaporowych,
wykolejnicach, obrotnicach, wagach pomostowych oraz kozłach
oporowych.
2. Sygnał zamknięcia toru stosuje się tak\
e na punktach przestaw-
czych zestawów kołowych.
Sygnał Z 1 na tarczy zaporowej jest wa\
ny zarówno dla manew-
3. Tarcza zaporowa nadaje sygnał zabraniający albo zezwalający na
rów, jak i dla pociągów i nakazuje zatrzymanie pociągu lub ma-
jazdę po torach stacyjnych. Do kontrolowania, czy świeci się latar-
newrujÄ…cego taboru kolejowego przed tÄ… tarczÄ…;
nia tarczy zaporowej, stosuje się światła wsteczne. Gdy tarcza
Sygnał Z 2 na tarczy zaporowej zezwala na przejazd manewrujące-
ostrzegawcza nadaje sygnał:
go taboru kolejowego poza tÄ™ tarczÄ™.
- Z 1, latarnia pokazuje wstecz dwa mlecznobiałe światła w linii
5. Pociąg zatrzymany przed tarczą zaporową nadającą sygnał Z 1
poziomej,
 Stój" mo\
e jechać dalej na rozkaz, doręczony lub przekazany za
- Z 2, latarnia pokazuje wstecz dwa mlecznobiałe światła w linii
pomocą urządzeń łączności dru\
ynie pociÄ…gowej.
ukoÅ›nej wznoszÄ…cej siÄ™ pod kÄ…tem 45º ku stronie prawej,
6. ManewrujÄ…cy tabor kolejowy mo\
e przejechać poza tarczę zapo-
Latarnia nieruchomej tarczy ostrzegawczej pokazuje wstecz światło
rową na sygnał Z 2  Jazda dozwolona", a w razie niemo\
ności
białe.
nastawienia na tarczy tego sygnału - gdy upowa\
niony pracownik
4. Tarcze zaporowe nadają następujące sygnały:
53 54
Sygnały zamknięcia toru Sygnały zamknięcia toru
da pozwolenie na minięcie sygnału Z 1  Stój" na tarczy zaporowej,
a ponadto nada sygnał Rm 1  Do mnie" lub Rm 2  Ode mnie".
1) Sygnał Z 1wk  Stój, wyko- 2) Sygnał Z 2wk  Wykolejnica
7. W przypadku torów zakończonych kozłem oporowym tarczę
lejnica na torze" zdjęta z toru"
zaporową wskazującą stale sygnał Z 1  Stój" lub semafor świetlny
stale wskazujący sygnał S 1  Stój" ustawia się z prawej strony toru,
Dzienny i nocny Dzienny i nocny
patrzÄ…c w kierunku jazdy, w miejscu, gdzie rozpoczyna siÄ™ odcinek
Na latarni mechanicznej kresa Na latarni mechanicznej kresa
zasypany piaskiem, a przy rampach - z prawej strony toru, na wy-
pozioma czarna na tle białej pionowa czarna na tle białej
sokości belki zderzakowej kozła oporowego.
okrągłej tarczy, a na latarni okrągłej tarczy, a na latarni
8. Przed kozłami oporowymi na torach, na których w porze ciemnej
elektrycznej punkty świetlne elektrycznej dwa białe światła w
nie manewruje się i na które nie wje\
d\
ajÄ… pociÄ…gi, albo manewru-
czerwony i biały w poziomie pionie
je się sporadycznie lub wykonywanie planowanych manewrów
zajmuje niewielką część doby  a oświetlenie zewnętrzne w czasie
manewrowania zapewnia dobrą widoczność sygnału, mo\
na za-
miast latarń stosować tarce nieoświetlone, dające takie same wska-
zanie, jakie daje latarnia sygnału Z1  Stój". Zaleca się, \
eby takie
tarcze były wykonane z materiałów odblaskowych.
9. Latarnie wykolejnicowe nadają sygnały wskazujące, czy wyko-
latarnia mechaniczna latarnia mechaniczna
lejnica jest na torze, czy jest zdjęta z toru.
10. Do nadawania sygnału o poło\
eniu wykolejnicy słu\
y latarnia
mechaniczna z okrągłym szkłem koloru mlecznego z czarną kresą
lub latarnia elektryczna z trzema punktami świetlnymi.
11. Latarnie wykolejnicowe nadają następujące sygnały:
latarnia elektryczna latarnia elektryczna
12. Latarnie mechaniczne mają z tyłu dwa mleczne światła, które
uło\
one w pionie oznaczają  Wykolejnica zdjęta z toru", a uło\
one
w poziomie oznaczają  Stój, wykolejnica na torze".
13. Latarnie elektryczne nadają jednakowe sygnały do przodu i do
tyłu.
14. Sygnały Z 1o i Z 2o na obrotnicach oraz Z 1wg, Z 2wg na wa-
gach pomostowych i innych urzÄ…dzeniach nadaje siÄ™ za pomocÄ…
55 56
Sygnały zamknięcia toru Sygnały zamknięcia toru
latarni ze szkłem koloru mlecznego, która tworzy obraz sygnałowy wskazujące taki sam sygnał w dzień i w nocy, przy czym zaleca się,
o kształcie okrągłej tarczy z czarną kresą. \
eby tarcze te były wykonane z materiałów odblaskowych.
15. Na wykolejnicach w torach, na których w porze nocnej nie 19. Na punktach przestawczych zestawów kołowych stosuje się
manewruje się lub manewruje się sporadycznie, a oświetlenie ze- następujący sygnał:
wnętrzne w czasie manewrów zapewnia dobrą widoczność sygna-
Sygnał Z 1p  Stój, wjazd taboru nieprzestawialnego na punkt
łów, mo\
na zamiast latarni u\
ywać tarcz nieoświetlonych, nadają-
przestawczy zabroniony
cych takie same sygnały, jak latarnia. Zaleca się, aby tarcze takie
Dzienny i nocny
były odblaskowe. Czas (porę doby) oraz przypadki, w których la-
Kresa pozioma czarna na tle białej, okrągłej tarczy, pod którą
tarnie wykolejnicowe powinny być podświetlone nale\
y określić w
znajduje siÄ™ du\
a, biała litera N
regulaminie technicznym posterunku ruchu.
16. Na urządzeniach, o których mowa w ust. 14, podaje się nastę-
1) Sygnał na punkcie przestawczym zestawów
pujące sygnały:
kołowych skłąda się z umieszczonych w jednym
pionie dwóch latarni sygnałowych:
1) Sygnał Z 1o, Z 1wg  Stój, 2) Sygnał Z 2o, Z 2wg  Wjazd
- górnej latarni ze szkłem koloru mlecznego w
wjazd zabroniony" dozwolony"
kształcie okrągłej tarczy z czarną kresą poziomą,
- dolnej latarni z matowobiałą, du\
Ä… literÄ… N.
Dzienny i nocny Dzienny i nocny
2) Sygnał Z 1p oznacza, \
e wjazd taboru nieprze-
Kresa pozioma czarna na tle Kresa pionowa czarna na tle
stawialnego na punkt przestawczy jest zabroniony i
białej, okrągłej tarczy białej, okrągłej tarczy
nale\
y u\
yć wszelkich dozwolonych środków, aby
tabor nieprzestawialny zatrzymać przed tym sygna-
Å‚em.
2) Sygnał Z 1p ustawia się po prawej stronie toru,
na początku strefy punktu przestawczego zestawów
kołowych, do której wjazd taboru nieprzestawial-
nego jest zabroniony.
3) Sygnał Z 1p oświetla się w porze nocnej.
17. Sygnał Z 1o i Z 1wg  Stój, wjazd zabroniony" na obrotnicy i
wadze pomostowej oznacza, \
e wjazd na obrotnicÄ™ lub wagÄ™ jest
zabroniony. Je\
eli latarnia lub tarcza wskazuje ten sygnał, nale\
y
u\
yć wszelkich dozwolonych środków, aby lokomotywę lub prze-
taczany tabor kolejowy zatrzymać przed obrotnicą lub wagą.
18. Na obrotnicach, wagach pomostowych i innych urzÄ…dzeniach
zamiast latarni, o których mowa w ust. 14, mo\
na stosować tarcze
57 58
Sygnały zamknięcia toru Sygnały zamknięcia toru
2) Sygnał D 1  Stój" dawany tarczą zatrzymania
ż 10. Sygnały zatrzymania i zmniejszenia prędkości podawane
przenośnymi tarczami Dzienny Nocny
1. Stosuje się następujące sygnały zatrzymania: Prostokątna tarcza czerwona z Czerwone światło pośrodku nad
białą obwódką tarczą
1) Sygnał DO  Za tarczą ostrzegawczą znajduje się tarcza
zatrzymania"
Dzienny Nocny
Nieruchoma okrągła tarcza po- Pomarańczowe światło na masz-
marańczowa z czarnym pier- cie pod tarczą
ścieniem i białą obwódką
2. Je\
eli powierzchnia przenośnej tarczy ostrzegawczej i przenośnej
tarczy zatrzymania jest odblaskowa, to mo\
na nie stosować na nich
sygnału nocnego. Dla umo\
liwienia kontroli, czy latarnia tarczy
zatrzymania świeci się, latarnia powinna pokazywać od tyłu światło
matowobiałe tej samej wielkości co światło przednie.
Nieruchoma przenośna tarcza ostrzegawcza informuje, \
e w odle-
3. Przenośną tarczę ostrzegawczą DO i przenośną tarczę zatrzyma-
głości drogi hamowania zwiększonej o 200 m znajduje się tarcza
nia D 1 ustawia się w stosunku do torów, do których się odnoszą,
zatrzymania z sygnałem D 1; przed przenośną tarczą ostrzegawczą
według tych samych zasad ustawiania, jakie obowiązują dla sema-
nie ustawia siÄ™ wskaz
nika W 1.
forów, z tym \
e na stacjach przenośną tarczę zatrzymania ustawia
siÄ™ w osi toru.
4. Sygnał D 1  Stój" dawany tarczą zatrzymania stosuje się do
oznaczenia miejsca, w którym z jakichkolwiek powodów konieczne
59
60
Sygnały zamknięcia toru Sygnały zamknięcia toru
jest zatrzymanie pociągu lub manewrującego składu, a w miejscu 8. Je\
eli tor między dwoma posterunkami zapowiadawczymi jest
tym nie ma semafora ani sygnału zamknięcia toru lub na sygnaliza- zamknięty, nale\
y oprócz tarcz zatrzymania, osłaniających prze-
torze tam ustawionym nie da się nastawić sygnału zabraniającego szkodę na szlaku, osłonić ten tor równie\
na obydwóch stacjach
jazdy, a w szczególności: (lub posterunkach odgałęz
nych) tarczÄ… zatrzymania, bez tarczy
1) je\
eli stan toru lub jakakolwiek przeszkoda zagra\
a bezpie- ostrzegawczej, ustawionÄ… na osi toru poza ostatnim rozjazdem.
czeństwu ruchu kolejowego; 9. Przeszkodę nale\
y osłonić z obu stron, bez względu na to, czy
2) je\
eli pociąg zostanie zatrzymany na szlaku i wymaga osłony; pociąg jest oczekiwany, czy nie. W razie krótkotrwałej przeszkody
3) je\
eli na semaforze lub na tarczy zaporowej nie mo\
na z po- w ruchu na jednym torze linii dwutorowej osłania się przeszkodę
wrotem nastawić sygnału" Stój"; sygnałem D 1  Stój" i przenośną tarczą ostrzegawczą (sygnał DO)
4) je\
eli czasowo brak semafora; tylko z tej strony, z której normalnie nadje\
d\
ajÄ… pociÄ…gi, a po
5) w razie zamknięcia toru szlakowego lub stacyjnego albo jego drugiej stronie przeszkody powinien się znajdować, w odległości
części; równej drodze hamowania zwiększonej o 200 m, pracownik kolejo-
6) je\
eli tarcza zaporowa zostanie unieruchomiona w poło\
eniu wy z przyborami do dawania sygnałów ręcznych (D 2), aby zatrzy-
 Jazda dozwolona ; mać pociąg, gdyby zbli\
ał się on z kierunku przeciwnego.
7) dla zabezpieczenia maszyn torowych pozostawionych do posto- 10. Pracownik kolejowy, który dostrze\
e przeszkodÄ™ dla ruchu,
ju na wyznaczonych torach przed najechaniem taborem; w tym powinien na linii dwutorowej najpierw osłonić przeszkodę sygna-
przypadku tarczę zatrzymania ustawia się w odległości od 1 do 3 m łami z tej strony, z której normalnie odbywa się ruch pociągów po
przed wykolejnicą osłaniającą stojące na torze maszyny torowe. uszkodzonym torze, a na linii jednotorowej, jak te\
w razie uszko-
Sygnał ten stosuje się tak\
e na szlaku do oznaczenia miejsca wy- dzenia obu torów linii dwutorowej, z tej strony, z której najpierw
magającego ograniczenia prędkości poni\
ej 10 km/h. oczekuje siÄ™ pociÄ…gu. Je\
eli nie ma tarcz lub latarń, nale\
y biegnÄ…c
5. W przypadkach, o których mowa w ust. 4 pkt 3 i 4, tarczę D 1 naprzeciw pociągu dawać sygnały  Stój" (D 2 i jednocześnie D 3).
ustawia się przy semaforze lub w miejscu ustawienia semafora. Po osłonięciu sygnałami uszkodzonego miejsca wymagającego
6. Tarczę zatrzymania na szlaku ustawia się w odległości co naj- ograniczenia szybkości, nale\
y oczekiwać pociągu przy sygnale D 1
mniej 50 m od miejsca, które ma być osłonięte, a oprócz tego przed  Stój", a po zatrzymaniu pociągu przy tym sygnale zawiadomić
tarczą zatrzymania ustawia się przenośną tarczę ostrzegawczą w dru\
ynę trakcyjną o przyczynie zatrzymania i prędkości z jaką mo\
-
odległości drogi hamowania zwiększonej o 200 m. na jechać przez miejsce uszkodzenia.
7. W obrębie stacji, tak\
e na posterunku odgałęz
nym, tarczÄ™ za- Je\
eli wymagają tego względy bezpieczeństwa, to nale\
y równocze-
trzymania ustawia się w osi toru, w odległości 100 m przed miej- śnie osłonić miejsce przeszkody dla ruchu pociągów po sąsiednim
scem, które ma być osłonięte. Je\
eli warunki miejscowe nie pozwa- torze.
lają na jej ustawienie we wskazanej odległości, wówczas mo\
na 11. W przypadku \
Ä…dania pociÄ…gu ratunkowego lub lokomotywy
ustawić tarczę zatrzymania w odległości mniejszej ni\
100 m. pomocniczej zatrzymany pociąg osłania się ze strony oczekiwanej
Przed tarczą zatrzymania ustawioną w obrębie stacji nie umieszcza pomocy lub z obu stron, gdy nie wiadomo, skąd przybędzie pomoc.
się przenośnej tarczy ostrzegawczej.
61 62
Sygnały zamknięcia toru Sygnały zamknięcia toru
12. Je\
eli za zatrzymanym pociągiem miał być wyprawiony w od-
stępie czasu drugi pociąg, to osłony dokonuje się od końca pociągu
natychmiast po jego zatrzymaniu.
13. Je\
eli semafora nie mo\
na z powrotem nastawić na sygnał
 Stój", nale\
y ustawić tarczę zatrzymania bezpośrednio przed se-
maforem. Je\
eli semafor ma tarczę ostrzegawczą, to oprócz tego
nale\
y ustawić przenośną tarcze ostrzegawczą bezpośrednio przed
tarczÄ… ostrzegawczÄ… semafora. W razie potrzeby, nale\
y przygoto-
wać się do zatrzymania zbli\
ającego się pociągu sygnałami D 2 i
D 3  Stój", dawanymi jednocześnie.
Uwaga: Przykłady osygnalizowania przeszkód na torach linii jed-
notorowej i dwutorowej przedstawiono na następnej stronie.
63 64
Sygnały zamknięcia toru Sygnały zamknięcia toru
14. Stosuje się następujący sygnał zmniejszenia prędkości: 16. Miejsce wymagające zmniejszenia prędkości nale\
y osłonić z
obu stron.
1) Sygnał D 6  Zwolnić bieg"
17. W razie potrzeby ograniczenia prędkości na szlaku poni\
ej 10
Dzienny Nocny
km/h nale\
y miejsce takie osłonić przenośnymi tarczami zatrzyma-
Trójkątna tarcza pomarańczowa Pomarańczowe światło na tarczy
nia D 1  Stój" i tarczami ostrzegawczymi DO w przepisowej odle-
z białą obwódką, zwrócona oraz oświetlona czarna liczba
głości, a dru\
ynÄ™ trakcyjnÄ… ka\
dego pociÄ…gu zatrzymanego przy
podstawą do góry, a na niej wskazująca dozwoloną prędkość
tym sygnale zawiadomić, z jaką prędkością pociąg mo\
e przeje-
czarna liczba wskazujÄ…ca do- jazdy podana w dziesiÄ…tkach
chać przez osłonięte miejsce.
zwoloną prędkość jazdy podana km/h
18 Tarczę  Zwolnić bieg" ustawia się w odległości drogi hamowa-
w dziesiÄ…tkach km/h; je\
eli nie
nia przed początkiem odcinka, po którym nale\
y jechać ze zmniej-
mo\
na ustawić tej tarczy z za-
szoną prędkością. Ponadto miejsce to oraz w miarę potrzeby miej-
chowaniem skrajni, stosuje siÄ™
sce, od którego wolno powrócić do normalnej prędkości, oznacza
tarczę obróconą podstawą ku
siÄ™ wskaz
nikami W 14.
dołowi i umieszcza ją nisko
19. Tarczę z sygnałem D 6 "Zwolnić bieg" ustawia się według tych
samych zasad, co semafory.
20. Je\
eli na szlaku wielotorowym, przy liczbie torów szlakowych
większej ni\
dwa, jak równie\
przy równoległym zbli\
eniu więcej
ni\
dwóch torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych, szerokość
międzytorza nie pozwala na umieszczenie normalnie typowej tar-
czy z sygnałem  Zwolnić bieg", umieszcza się ją nisko na wysoko-
ści główki szyny, podstawą trójkąta do dołu, a w razie potrzeby
stosuje siÄ™ tarczÄ™ o zmniejszonych wymiarach.
21. W razie konieczności zmniejszenia prędkości w obrębie stacji,
na całej jej długości, tarczę z sygnałem  Zwolnić bieg" ustawia się
przed stacjÄ…, przy tarczy ostrzegawczej odnoszÄ…cej siÄ™ do semafora
wjazdowego. W tym przypadku zmniejszenie prędkości obowiązu-
15. Sygnał D 6  Zwolnić bieg" oznacza, \
e w odległości drogi
je do czasu minięcia przez pociąg całej stacji. Je\
eli potrzeba
hamowania znajduje się odcinek toru, na którym nale\
y jechać z
zmniejszenia prędkości zajdzie tylko na części toru głównego za-
prędkością mniejszą od prędkości przewidzianej w rozkładzie jaz-
sadniczego w obrębie stacji, to miejsce takie nale\
y osłonić z obu
dy. Je\
eli maszynista nie został wcześniej powiadomiony o tym, z
stron w taki sam sposób, jak na szlaku.
jaką prędkością mo\
na przejechać przez osłonięte sygnałem D 6
22. W przypadku, gdy konieczność zmniejszenia prędkości dotyczy
miejsce, a prędkość ta nie jest wskazana na tarczy, nale\
y zmniej-
torów głównych dodatkowych lub rozjazdów niele\
Ä…cych w torach
szyć prędkość do 20 km/h.
głównych zasadniczych:
65 66
Sygnały zamknięcia toru Sygnały zamknięcia toru
1) nie wymaga się ustawienia tarcz z sygnałem  Zwolnić bieg"; odcinka, przez który przeje\
d\
a się ze zmniejszoną prędkością, są
2) na początku i na końcu odcinka toru, na którym obowiązuje równie\
oświetlane. Je\
eli powierzchnia tarczy  Zwolnić bieg" jest
ograniczenie prędkości, ustawia się wskaz
niki W 14; odblaskowa, to mo\
na nie stosować na niej, ani sygnału nocnego,
3) w razie potrzeby ograniczenia prędkości poni\
ej prędkości ani miejscowego oświetlenia.
dozwolonej zgodnie z sygnałem na semaforze osłaniającym tory 26. Przykłady osygnalizowania le\
ących blisko siebie odcinków
główne dodatkowe lub rozjazdy niele\
ące w torach głównych za- szlaku, wymagających zmniejszenia prędkości jazdy pociągu,
sadniczych nale\
y spowodować zatrzymywanie przy tym semafo- przedstawia załącznik nr 2.
rze właściwych pociągów, celem powiadomienia dru\
yny pociÄ…-
gowej za pomocą rozkazu pisemnego, doręczonego lub przekaza-
ż 11. Sygnały ogólnego stosowania dawane przez uprawnione
nego za pomocą urządzeń łączności o potrzebie ograniczenia pręd-
osoby
kości jazdy na określonym odcinku toru, je\
eli nie została ona o
1. Stosuje się następujące sygnały zatrzymania dawane przez
tym wcześniej powiadomiona.
uprawnione osoby:
23. W przypadku, gdy konieczność zmniejszenia prędkości dotyczy
jednocześnie toru głównego zasadniczego i torów głównych dodat-
1) Sygnał D 2  Stój" dawany ręcznie
kowych lub rozjazdów niele\
ących w torach głównych zasadni-
Dzienny Nocny
czych, to niezale\
nie od tego, czy ograniczenia prędkości są jedna-
Zataczanie okręgu rozwiniętą Zataczanie okręgu ręczną latarką
kowe, czy te\
ró\
ne, nale\
y:
chorągiewką lub jakimkolwiek ze światłem białym lub czerwo-
1) w celu osygnalizowania ograniczenia prędkości w torze głów-
innym przedmiotem lub ręką nym albo jakimkolwiek innym
nym zasadniczym ustawić tarczę z sygnałem  Zwolnić bieg", zgod-
świecącym się przedmiotem
nie z zasadami określonymi w ust. 21;
2) przy pozostałych ograniczeniach postępować zgodnie z zasa-
dami określonymi w ust. 22.
24. Na posterunkach odgałęz
nych, je\
eli odcinki torów z ograni-
czoną prędkością występują w granicach posterunku, nale\
y stoso-
wać zasady określone w ust. 21-23 dla osygnalizowania ograniczeń
prędkości na stacji. Je\
eli natomiast ograniczenia prędkości jazdy
występują w granicach posterunków odgałęz
nych na odcinkach
szlaków odgałęzionych i zachowanie powy\
szych zasad spowodo-
wałoby potrzebę ustawienia tarczy z sygnałem  Zwolnić bieg" przy
szlaku wspólnym, to nale\
y stosować zasady określone w ust. 22.
25. Tarcza  Zwolnić bieg" w porze nocnej, a tak\
e w dzień, gdy to
jest wymagane, ma latarnię ze światłem pomarańczowym (sygnał
nocny) i jest oświetlona. Wskaz
niki ustawione na początku i końcu
Sygnał nale\
y dawać, w miarę mo\
liwości, po stronie maszynisty.
68
67
Sygnały ogólnego stosowania dawane przez uprawnione osoby Sygnały ogólnego stosowania dawane przez uprawnione osoby
2) Sygnał D 3  Stój" - dz
więkowy 7) na torze znajdują się ludzie lub du\
e zwierzęta, którym grozi
niebezpieczeństwo przejechania.
4. Sygnały  Stój" dawane przez jednego z konduktorów powinni
powtarzać pozostali konduktorzy ku przodowi, a w pociągach z
Trzy krótkie szybko po sobie następujące tony, kilkakrotnie powtó-
lokomotywÄ… popychajÄ…cÄ… - tak\
e ku tyłowi pociągu.
rzone.
5. W pociÄ…gach z hamulcem zespolonym dru\
yna konduktorska, w
Sygnały D 2 i D 3 nale\
y dawać jednocześnie ze stosowaniem
razie zauwa\
enia przeszkód, o których mowa w ust. 3 pkt 7, po-
tarczy zatrzymania lub dawanego ręcznie sygnału  Stój" w przy-
winna zamiast dawania sygnałów  Stój", zatrzymać pociąg hamul-
padku, gdyby sygnały te mogły zostać niezauwa\
one przez dru\
ynÄ™
cem zespolonym.
pociÄ…gowÄ… lub manewrowÄ….
6. Sygnały dawane ręcznie i sygnały dz
więkowe nale\
y powtarzać
2. W trakcie manewrów sygnał  Stój" powinien być dawany jedno-
tak długo, a\
dru\
yna trakcyjna zastosuje siÄ™ do nich.
cześnie ręcznie, za pomocą \
ółtej chorągiewki, oraz dz
więkowo
7. Oprócz sygnałów, o których mowa w ust. 1-6, stosuje się nastę-
(sygnał Rm 4).
pujące sygnały sposobu jazdy, dawane przez uprawnione osoby:
3. Sygnał D 2  Stój" dawany ręcznie i w razie potrzeby tak\
e
3) Sygnał Rm 1  Do mnie"
dz
więkowo (sygnał D 3) stosuje się w przypadku, gdy zachodzi
konieczność zatrzymania pociągu, a nie ma mo\
liwości lub potrze-
by stosowania innych sygnałów zatrzymania, a w szczególności
Dwa długie tony gwizdkiem lub trąbką i jednocześnie:
gdy:
Dzienny Nocny
1) potrzeba zmniejszenia prędkości wskutek stanu toru zajdzie
Chorągiewka sygnałowa koloru Latarka z białym światłem poru-
nagle i danie sygnału  Zwolnić bieg" jest niemo\
liwe;
\
ółtego lub ręka poruszana po- szana poziomo
2) dru\
yna konduktorska nadje\
d\
ajÄ…cego lub przeje\
d\
ajÄ…cego
ziomo
pociągu daje ręczne lub dz
więkowe sygnały  Stój";
3) przy nadje\
d\
ajÄ…cym lub przeje\
d\
ajÄ…cym pociÄ…gu, pojez
dzie
pomocniczym lub manewrujÄ…cym taborze kolejowym zostanie
zauwa\
ona nieprawidłowość, która przy dalszej jez
dzie mogłaby
zagra\
ać bezpieczeństwu ruchu lub spowodować straty materialne;
4) pociąg jedzie po zamkniętym torze bez uprzedniego zawiado-
mienia posterunków;
5) na linii dwutorowej pociÄ…g jedzie po torze w kierunku prze-
ciwnym do zasadniczego bez uprzedniego zawiadomienia poste-
runków;
6) w porze ograniczonej widoczności na czole pociągu lub pojaz-
Sygnał  Do mnie" oznacza, \
e nale\
y jechać w kierunku do dające-
du pomocniczego zgasną wszystkie wymagane światła;
go sygnał.
69 70
Sygnały ogólnego stosowania dawane przez uprawnione osoby Sygnały ogólnego stosowania dawane przez uprawnione osoby
4) Sygnał Rm 2  Ode mnie" 5) Sygnał Rm 3  Zwolnić"
Jeden długi ton gwizdkiem lub trąbką i jednocześnie:
Kilka przeciągłych tonów gwizdkiem lub trąbką gwizdkiem lub
trąbką i jednocześnie:
Dzienny Nocny
Dzienny Nocny
Chorągiewka sygnałowa koloru Latarka z białym światłem poru-
Chorągiewka sygnałowa koloru Latarka z białym światłem poru-
\
ółtego lub ręka poruszana pio- szana pionowo
\
ółtego lub ręka poruszana po- szana powolnym ruchem po
nowo
wolnym ruchem po łuku do góry łuku do góry i na dół
i na dół
Sygnał  Ode mnie" oznacza, \
e nale\
y jechać w kierunku od poda-
jącego sygnał.
W przypadku gdy odebranie sygnału  Do mnie" lub  Ode mnie"
jest niemo\
liwe lub utrudnione, to sygnał ten mo\
na zastąpić sło-
wami  Jechać w kierunku...", przekazanymi za pomocą urządzeń
łączności.
71 72
Sygnały ogólnego stosowania dawane przez uprawnione osoby Sygnały ogólnego stosowania dawane przez uprawnione osoby
6) Sygnał Rm 4  Stój" 7) Sygnał Rm 5  Odrzucić"
Trzy krótkie szybko po sobie następujące tony gwizdkiem lub trąbką Dwa długie i jeden krótki ton gwizdkiem lub trąbką i jednocześnie:
kilkakrotnie powtórzone i jednocześnie:
Dzienny Nocny
Dzienny Nocny
Chorągiewka sygnałowa koloru Latarka sygnałowa z białym
Zataczanie okręgu rozwiniętą Zataczanie okręgu ręczną latarką
\
ółtego lub ręka poruszana dwu- światłem poruszana dwukrotnie
chorągiewką, innym przedmio- ze światłem białym
krotnie poziomo, a następnie poziomo, a następnie pionowo
tem lub ręką
pionowo do góry i szybko na dół do góry i szybko na dół
73 74
Sygnały ogólnego stosowania dawane przez uprawnione osoby Sygnały dawane gwizdawką lub syreną pojazdu kolejowego
8) Sygnał Rm 6  Docisnąć" 3. W przypadku, gdy przestała działać gwizdawka lub syrena lo-
komotywy, dalsza jazda pociągu powinna odbywać się z zachowa-
niem największej ostro\
ności.
Dwa krótkie tony gwizdkiem i jednocześnie:
4. Podczas mgły lub zamieci utrudniających widoczność nale\
y w
razie zepsucia się gwizdawki lub syreny lokomotywy dojechać do
Dzienny Nocny
najbli\
szej stacji ze zmniejszoną prędkością i za\
ądać lokomotywy
Kilkakrotne zbli\
enie do siebie Białe światło latarki przerywane
pomocniczej.
wyciągniętych poziomo przed w krótkich odstępach czasu
5. Stosuje się następujący sygnał ostrze\
enia: sygnał Rp 1  Bacz-
siebie rÄ…k skierowane w stronÄ™ maszynisty
ność": jeden długi ton gwizdawką lub syreną lokomotywy
Sygnał Rp 1  Baczność"
Jeden długi ton gwizdawką lub syreną lokomotywy
6. Sygnał Rp 1  Baczność" maszynista daje:
1) w razie konieczności zwrócenia uwagi pracowników kolejo-
wych, podró\
nych lub innych osób znajdujących się na torze lub w
jego pobli\
u;
2) po zatrzymaniu pociÄ…gu przed semaforem wjazdowym lub
odstępowym nadającym sygnał  Stój", wątpliwy lub nieoświetlony
albo białe światło przy zbitym szkle sygnałowym, z wyjątkiem
Sygnał Rm 6 oznacza, \
e nale\
y nacisnąć na tabor kolejowy w celu
semafora odstępowego blokady samoczynnej, je\
eli maszynista nie
sprzęgnięcia lub rozprzęgnięcia.
mo\
e porozumieć się z dy\
urnym ruchu za pomocą środków łącz-
ności;
3) na wezwanie kierownika pociÄ…gu, przed odjazdem pociÄ…gu
ż 12. Sygnały dawane gwizdawką lub syreną pojazdu kolejo-
pasa\
erskiego zatrzymanego na szlaku;
wego
4) przed ka\
dym ruszeniem podczas pracy pociÄ…gu technologicz-
1. Je\
eli na przodzie pociągu są dwie lokomotywy, wówczas sy-
nego, maszyny torowej i pojazdu pomocniczego, w celu ostrze\
enia
gnały gwizdawką lub syreną lokomotywy daje maszynista pierw-
robotników pracujących na torze lub obok niego;
szej lokomotywy.
5) przed wskaz
nikami W 6, W 6a i W 7, a ponadto podczas nie-
2. Sygnały na zatrzymanie pociągu daje maszynista dowolnej lo-
korzystnych warunków atmosferycznych - po minięciu wskaz
nika
komotywy.
W 6 przy zbli\
aniu siÄ™ do przejazdu;
75 76
Sygnały dawane gwizdawką lub syreną pojazdu kolejowego Sygnały dawane gwizdawką lub syreną pojazdu kolejowego
6) przed ka\
dym ruszeniem z miejsca pociÄ…gu towarowego z lokomotywy
ludz
mi;
7) przed ka\
dym ruszeniem z postoju niepilotowanego manewru-
3) Sygnał Rp 6  Odhamować średnio"
jÄ…cego pojazdu trakcyjnego, gdy jazda manewrowa odbywa siÄ™ na
polecenie dy\
urnego ruchu, nastawniczego lub zwrotniczego.
Jeden długi, jeden krótki ton gwizdawką lub syreną lokomotywy
7. Stosuje się następujące sygnały osłonięcia pociągu:
1) Sygnał Rp 2  Osłonić pociąg"
4) Sygnał Rp 7  Odhamować"
Cztery długie tony gwizdawką lub syreną lokomotywy powtarzane
Dwa długie tony gwizdawką lub syreną lokomotywy
kilkukrotnie
5) Sygnał Rp 8  Rozpocząć popychanie"
2) Sygnał Rp 3  Usunąć osłonę i wrócić do pociągu"
Dwa krótkie tony gwizdawką lub syreną lokomotywy
Jeden długi, jeden krótki, jeden długi ton gwizdawką lub syreną
lokomotywy
6) Sygnał Rp 9  Przerwać popychanie, pozostać przy pociągu"
8. Sygnały Rp 2 i Rp 3 dawane są przez maszynistę w razie ko-
nieczności osłonięcia pociągu zatrzymanego na szlaku.
Jeden krótki, jeden długi ton gwizdawką lub syreną lokomotywy
9 Je\
eli przy hamowaniu pociągu potrzebne jest współdziałanie
dru\
yny konduktorskiej, stosuje się następujące sygnały: 7) Sygnał Rp 10  Dalsze popychanie nie jest potrzebne. Odje-
chać od pociągu"
1) Sygnał Rp 4  Hamować średnio"
Cztery krótkie tony gwizdawką lub syreną lokomotywy
Jeden krótki ton gwizdawką lub syreną lokomotywy
10. Je\
eli wszystkie lokomotywy ciÄ…gnÄ…ce i popychajÄ…ce wyposa-
\
one są w sprawne urządzenia radiołączności, maszyniści mogą
2) Sygnał Rp 5  Hamować"
porozumiewać się za pomocą tych urządzeń. W takim przypadku
mo\
na nie stosować sygnałów Rp 8, Rp 9 i Rp 10 podawanych
Trzy długie szybko po sobie następujące tony gwizdawką lub syreną
gwizdawkÄ… lub syrenÄ… lokomotywy.
77 78
Sygnały dawane przy wyprawianiu i przepuszczaniu pociągów Sygnały dawane przy wyprawianiu i przepuszczaniu pociągów
3) Sygnał Rp 13  Pociąg nr... gotów do odjazdu". Sygnał ten kie-
rownik pociągu przekazuje słownie lub za pomocą urządzeń łącz-
ności do maszynisty; stosuje się go przed odjazdem pociągów ze-
ż 13. Sygnały dawane przy wyprawianiu i przepuszczaniu po-
stawionych z zespołów trakcyjnych lub wagonów silnikowych w
ciągów
przypadku, gdy urządzenia do sterowania drzwiami i sygnałem
1. Przy odjez
dzie pociągów pasa\
erskich stosuje się następujące
dz
więkowym ostrzegającym podró\
nych znajdujÄ… siÄ™ na pulpicie w
sygnały:
kabinie maszynisty.
4) Sygnał Rp 14  Odjazd pociągów pasa\
erskich"
1) Sygnał Rp 11  Wsiadać"
Dzienny Nocny
Ręka podniesiona do góry przez Podniesienie do góry i porusza-
Jeden długi ton gwizdawką lub syreną lokomotywy
kierownika pociągu lub konduk- nie pionowo latarki z białym
Sygnał Rp 11  Wsiadać" podaje dru\
yna konduktorska przed od- tora znajdujÄ…cego siÄ™ najbli\
ej światłem zwróconym w kierun-
jazdem pociągów pasa\
erskich i mieszanych. lokomotywy, zwróconego w ku maszynisty przez kierownika
kierunku maszynisty, oraz wy- pociÄ…gu lub konduktora znajdu-
2) Sygnał Rp 12  Gotów do odjazdu"
powiedziane głośno słowo  Od- jącego się najbli\
ej maszynisty
Dzienny Nocny
jazd" oraz wypowiedziane głośno
Chorągiewka sygnałowa koloru Latarka sygnałowa z białym
słowo  Odjazd"
\
ółtego lub ręka podniesiona światłem podniesiona pionowo
pionowo do góry do góry
W pociÄ…gach wyposa\
onych w sterowane przez kierownika pociÄ…-
Sygnał Rp 12  Gotów do odjazdu" stosuje się przed odjazdem
gu urządzenia sygnałowe do dawania sygnału  Odjazd" sygnał ten
pociągów z wieloosobową dru\
ynÄ… konduktorskÄ…;
podaje się za pomocą tych urządzeń.
79 80
Sygnały dawane przy wyprawianiu i przepuszczaniu pociągów Sygnały dawane przy wyprawianiu i przepuszczaniu pociągów
2. Stosuje się następujący sygnał podawany przez dy\
urnego ruchu: 4. Przy próbie hamulców zespolonych stosuje się następujące sy-
gnały:
1) Sygnał Rd 1  Nakaz jazdy"
1) Sygnał Rh 1, Rhs 1  Zahamować"
Dzienny Nocny
Okrągła biała tarczka z zieloną Latarka z zielonym światłem
Dzienny i
Dzienny (Rh 1) Nocny (Rh 1)
obwódką poruszana pionowo poruszana pionowo
nocny (Rhs 1)
Wyciągnięte ręce składa- Latarka ręczna z Jedno światło
ne nad głową z zakreśle- białym światłem po- matowobiałe
niem półkola ruszana od dołu łu-
kiem do góry i na-
stępnie opuszczona
pionowo w dół
2. Sygnał Rd 1  Nakaz jazdy" przy wyprawianiu pociągów podaje
dy\
urny ruchu, a przy przepuszczaniu pociągów - dy\
urny ruchu
lub nastawniczy na ka\
dorazowe polecenie dy\
urnego ruchu, wtedy
gdy jest to wymagane odpowiednimi przepisami lub instrukcjami,
3. Przy próbie hamulców zespolonych stosuje się sygnały ręczne
lub świetlne dawane za pomocą umieszczonego obok torów lub
zawieszonego nad torami urzÄ…dzenia z trzema latarniami w jednym
pionie. Sygnały ręczne dawane są w stronę biorącego udział w
próbie hamulców zespolonych maszynisty lokomotywy lub pra-
cownika obsługującego urządzenia stałe.
81 82
Sygnały dawane przy wyprawianiu i przepuszczaniu pociągów Sygnały dawane przy wyprawianiu i przepuszczaniu pociągów
2) Sygnał Rh 2, Rhs 2  Odhamować" 3) Sygnał Rh 3, Rhs 3  Hamulce w porządku"
Dzienny i
Dzienny (Rh 2) Nocny (Rh 2)
Dzienny i
nocny (Rhs 2)
Dzienny (Rh 3) Nocny (Rh 3)
nocny (Rhs 3)
Wyciągnięta ręka, Latarka ręczna z bia- Dwa światła
Ręka wyciągnięta nad Latarka ręczna z bia- Trzy światła
poruszana po łuku nad łym światłem porusza- matowo-białe
głową, trzymana pio- łym światłem, trzyma- matowobiałe
głową na po łuku nad głową
nowo na pionowo nad głową
83 84
Sygnały dawane przy wyprawianiu i przepuszczaniu pociągów Sygnały dawane przy wyprawianiu i przepuszczaniu pociągów
5. Przy rozerwaniu pociągu podaje się jednocześnie sygnał Rr 9. Stosuje się następujące sygnały podawane przez dró\
nika prze-
 Uwaga - nastąpiło rozerwanie pociągu" w sposób ręczny i dz
wiÄ™- jazdowego:
kowy:
1) Sygnał D 7  Stój" dawany przez dró\
nika przejazdowego w
1) Sygnał Rr  Uwaga - nastąpiło rozerwanie pociągu" celu zatrzymania pojazdów drogowych zbli\
ajÄ…cych siÄ™ do przejaz-
du
Dzienny Nocny
Jeden krótki, jeden długi i jeden krótki ton gwizdkiem, gwizdawką
Tarcza do zatrzymania pojaz- Podniesienie i poruszanie powo-
lub syreną lokomotywy lub trąbką i jednocześnie:
dów, która ma kształt czerwone- li pionowo latarki ręcznej z
Dzienny Nocny
go koła z białym obrze\
em pod- czerwonym światłem, zwróco-
Pokazywanie i chowanie na Białe światło latarki przerywane
niesiona do góry w kierunku nym w kierunku nadje\
d\
ajÄ…ce-
przemian w krótkich odstępach w krótkich odstępach czasu
nadje\
d\
ajÄ…cego pojazdu go pojazdu
czasu \
ółtej chorągiewki skierowane w stronę maszynisty
6. Dla zwrócenia uwagi maszynisty, \
e nastąpiło rozerwanie pocią-
gu, dru\
yna konduktorska, pracownicy na szlaku i na stacji powinni
dawać sygnał Rr.
7. Sygnał Rr nale\
y dawać do chwili, gdy maszynista rozerwanego
pociągu nie odpowie tym samym sygnałem dz
więkowym, na znak,
\
e sygnał został przez niego zrozumiany.
8. W razie rozerwania pociągu zabrania się dawania sygnału  Stój"
prowadzącemu go maszyniście, do chwili zatrzymania toczącej się
za nim części pociągu.
85 86
Sygnały dawane przy wyprawianiu i przepuszczaniu pociągów Sygnały na pociągach i innych pojazdach kolejowych
2) Sygnał D 8  Dró\
nik obecny na przejez
dzie"
ż 14. Sygnały na pociągach i innych pojazdach kolejowych
Dzienny Nocny
1. Na pociągach i innych pojazdach kolejowych stosuje się następu-
Dró\
nik stoi na przejez
dzie w Dró\
nik przejazdowy porusza
jące sygnały:
miejscu wyznaczonym regula- powoli pionowo latarką ręczną z
minem obsługi przejazdu, trzy- białym światłem, tak aby sygnał
1) Sygnał Pc 1  Oznaczenie czoła pociągu lub innego pojazdu
mając w ręce pionowo do góry był widoczny dla maszynisty
kolejowego jadÄ…cego na szlaku jednotorowym, w kierunku za-
chorągiewkę sygnałową koloru zbli\
ajÄ…cego siÄ™ pociÄ…gu lub
sadniczym po torze szlaku dwutorowego lub w dowolnym kie-
\
ółtego w ten sposób, aby być kierującego pojazdem kolejo-
runku po torze szlaku dwu- i wielotorowego z dwukierunkowÄ…
widocznym dla maszynisty wym
blokadÄ… liniowÄ…"
zbli\
ajÄ…cego siÄ™ pociÄ…gu lub
kierujÄ…cego pojazdem kolejo-
Dzienny i nocny
wym
Dwa lub trzy białe światła na przodzie pociągu, pojazdu trakcyjnego
jadÄ…cego luzem, ciÄ™\
kiego pojazdu pomocniczego, maszyny torowej
87 88
Sygnały na pociągach i innych pojazdach kolejowych Sygnały na pociągach i innych pojazdach kolejowych
2) Sygnał Pc 2  Oznaczenie czoła pociągu lub innego pojazdu 3) Sygnał Pc 3  Oznaczenia czoła pociągu z pługiem odśnie\
-
kolejowego jadÄ…cego w kierunku przeciwnym do zasadniczego nym"
po torze szlaku dwutorowego bez dwukierunkowej blokady
liniowej"
Dzienny i nocny
Dwa białe światła na przodzie pociągu oraz trzecia oświetlona latar-
Dzienny i nocny
nia z ukośnym białym krzy\
em umieszczona w górnej części czoła
Dwa lub trzy , z których górne i prawe w kierunku jazdy są białe, lokomotywy lub na wierzchołku pługa, gdy pług znajduje się przed
lewe zaÅ› - czerwone, na przodzie pociÄ…gu. lokomotywÄ….
89 90
Sygnały na pociągach i innych pojazdach kolejowych Sygnały na pociągach i innych pojazdach kolejowych
5) Sygnał Pc 5  Oznaczenia końca pociągu lub innego pojazdu
4) Sygnał Pc 4  Oznaczenia czoła pociągu jadącego wagonami
kolejowego"
naprzód"
Dzienny
Dzienny
Dwie tarcze lub dwie latarnie z obrazem tarczy na obudowie na
Dwie tarcze lub
ostatnim pojez
dzie w składzie pociągu lub innym pojez
dzie kolejo-
dwie latarnie z ob-
wym; tarcze są prostokątne i podzielone na cztery trójkąty, z których
razem tarczy na
górny i dolny są czerwone, oba zaś boczne - \
ółte lub białe; po-
obudowie na czoło-
wierzchnia tarczy powinna być odblaskowa
wej ścianie pierw-
szego wagonu; tar-
cze sÄ… prostokÄ…tne i
podzielone na cztery
trójkąty, z których
górny i dolny są
czerwone, oba zaÅ›
boczne - \
ółte lub
białe; powierzchnia
tarczy powinna być
odblaskowa.
Dzienny i nocny
Dwa białe światła
na czołowej ścianie
pierwszego wagonu.
91 92
Sygnały na pociągach i innych pojazdach kolejowych Sygnały na pociągach i innych pojazdach kolejowych
Dzienny i nocny 6) Sygnał Pc 6  Oznaczenia czoła pociągu z jednoosobową obsa-
dÄ… pojazdu trakcyjnego, zatrzymanego z niewiadomej przyczy-
Dwa światła czerwone ciągłe lub dwa światła czerwone migające na
ny na torze szlaku dwu- lub wielotorowego"
tylnej ścianie ostatniego pojazdu szynowego w składzie pociągu lub
innego pojazdu kolejowego. Jedno górne światło białe i dwa dolne światła czerwone na czole
pociÄ…gu
Sygnał Pc 6 podaje maszynista pociągu towarowego z jednooso-
bowÄ… obsadÄ… pojazdu trakcyjnego w przypadku zatrzymania siÄ™
pociÄ…gu z niewiadomej przyczyny na torze szlaku dwu- lub wielo-
torowego przed udaniem się wzdłu\
pociÄ…gu, w celu ustalenia
przyczyny jego zatrzymania.
Maszynista pociągu, w którego kierunku podano sygnał Pc 6, po-
winien zatrzymać pociąg i udzielić pomocy maszyniście tak osy-
gnalizowanego pociÄ…gu.
2. Sygnały Pc 1, Pc 2, Pc 3, Pc 4 i Pc 5, podawane światłami i tar-
czami, stosuje się do oznaczania czoła i końca składu pociągu i
innych pojazdów kolejowych kursujących na zasadach ustalonych
dla pociągów. Dla pociągów towarowych dopuszcza się stosowanie
93 94
Sygnały na pociągach i innych pojazdach kolejowych Sygnały na pociągach i innych pojazdach kolejowych
w ciągu całej doby dziennego sygnału Pc 5 podawanego za pomocą 7. Je\
eli pociąg cofa się ze szlaku do stacji, to zarówno na linii
tarcz odblaskowych. kolejowej jednotorowej, jak i dwu- lub wielotorowej nie nale\
y
3. Osygnalizowania czoła pociągu prowadzonego pojazdem kole- zmieniać sygnałów na czole i końcu pociągu.
jowym wyposa\
onym w górne światło nale\
y dokonywać trzema
8. Na taborze kolejowym stosuje się następujące sygnały:
światłami przy sygnałach Pc 1 i Pc 2.
1) Sygnał Tb 1  Oznaczenia przodu i tyłu lokomotywy manew-
4. Sygnał Pc 4 stosuje się przy pociągach pchanych, niemających
rowej"
na czole czynnej kabiny sterowniczej. Na pchanych pociÄ…gach
bocznicowych mo\
e być stosowane w nocy jedno światło białe na
czołowym wagonie, a w dzień mo\
na nie stosować \
adnego znaku. Dzienny i nocny
Do osygnalizowania czoła pociągów, w których pierwszy wagon
Z przodu i z tyłu po jednym białym świetle od strony czynnego
ma czynną kabinę sterowniczą, w szczególności zespołów trakcyj-
stanowiska maszynisty
nych, wagonów doczepnych z kabiną maszynisty, nale\
y stosować
odpowiednio sygnały Pc 1 i Pc 2.
5. Na pociągu popychanym, w którym popychacz jest sprzęgnięty
lub nie jest sprzęgnięty ze składem, na tylnej ścianie ostatniego
wagonu umieszcza się sygnał oznaczenia końca pociągu Pc 5. Na
czole pierwszej lokomotywy popychającej stosuje się sygnał Pc 1,
przy czym w dzień mo\
na nie stosować \
adnego sygnału, a na
tylnej ścianie ostatniej lokomotywy popychającej - sygnał Pc 5.
Przy jez
dzie powrotnej lokomotywy popychajÄ…cej zamienia siÄ™
sygnały na czole i tylnej ścianie lokomotywy, przy czym na czole
powracajÄ…cej lokomotywy na szlaku jednotorowym stosuje siÄ™
sygnał Pc 1, natomiast na torze szlaku dwu- lub wielotorowego:
1) je\
eli tor jest wyposa\
ony w dwukierunkowÄ… blokadÄ™ liniowÄ… -
Sygnał Tb 1 stosuje się do oznaczania przodu i tyłu wszelkich ma-
stosuje się sygnał Pc 1, niezale\
nie od kierunku jazdy;
newrujących pojazdów kolejowych z napędem.
2) je\
eli na torze nie ma dwukierunkowej blokady liniowej, przy
jez
dzie w kierunku zasadniczym stosuje się sygnał Pc 1, natomiast
przy jez
dzie w kierunku przeciwnym do zasadniczego - stosuje siÄ™
sygnał Pc 2.
6. Na pociągach jadących po torze zamkniętym linii kolejowej
dwutorowej w porze nocnej nale\
y stosować sygnały Pc 1, zarówno
dla oznaczenia czoła, jak i końca pociągu.
95 96
Sygnały na pociągach i innych pojazdach kolejowych Sygnały na pociągach i innych pojazdach kolejowych
2) Sygnał Tb 2  Oznaczenie wagonów pocztowych z funkcjona- 3) Sygnał Tb 3  Oznaczenie wagonów pocztowych w pociągach
riuszami, wagonów restauracyjnych, sypialnych, jak równie\
w czasie postoju, podczas załadowywania i wyładowywania
innych wagonów specjalnego przeznaczenia oraz wagonów z poczty"
podró\
nymi na stacji, je\
eli te wagony nie są złączone z pocią-
Dzienny Nocny
giem"
Niebieska chorągiewka lub Latarka z niebieskim światłem
Dzienny Dzienny i nocny
latarka z niebieskim światłem, świecącym na trzy strony,
Po jednej niebieskiej Po jednym lub po dwa niebieskie światła świecąca na trzy strony, umiesz- umieszczona na otwartych
chorÄ…giewce umiesz- na ka\
dej ścianie szczytowej wagonu; czona na otwartych drzwiach drzwiach wagonu
czonej na ka\
dej ścia- dopuszcza się takie wykonanie latarń, \
eby wagonu
nie szczytowej wagonu niebieskie światło było widoczne tak\
e z
boku wagonu, lub umieszczenie na bocznej
ścianie dodatkowych świateł niebieskich
Dzienny i nocny
Lampy sygnałowe z niebieskim światłem wbudowane w boczne
Sygnał oznaczenia wagonów specjalnego przeznaczenia mo\
na
ściany wagonu
stosować na jednej ścianie szczytowej wagonu, je\
eli najechanie na
wagon zagra\
a tylko z jednej strony
97 98
Sygnały na pociągach i innych pojazdach kolejowych Sygnały na pociągach i innych pojazdach kolejowych
4) Sygnał Tb 4  Oznaczenie pojazdu pomocniczego"
2) Sygnał PcSb  Ska\
enie biologiczne pociÄ…gu"
Trójkątne chorągiewki koloru brązowego zawieszone z obu stron
Dzienny i nocny
ściany szczytowej wagonu, na czole i na końcu pociągu
Od przodu dwa (nad ka\
dą szyną) lub jedno (nad osią toru) światła
białe, a od tyłu - czerwone.
Sygnał Tb 4 stosuje się do oznaczania tych pojazdów pomocni-
czych, które nie kursują na zasadach ustalonych dla pociągów.
9. Do oznaczenia pociągów i wagonów ska\
onych środkami pro-
mieniotwórczymi, chemicznymi i biologicznymi stosuje się nastę-
pujące sygnały:
1) Sygnał PcSp  Ska\
enie promieniotwórcze pociągu"
Trójkątne chorągiewki koloru zielonego zawieszone z obu stron
3) Sygnał PcSch  Ska\
enie chemiczne pociÄ…gu"
ściany szczytowej wagonu, na czole i na końcu pociągu
Trójkątne chorągiewki koloru \
ółtego zawieszone z obu stron ściany
szczytowej wagonu, na czole i na końcu pociągu
99 100
Sygnały alarmowe Sygnały alarmowe
a) sygnał alarmowy A 1 podawany jest w celu powiadomienia
pracowników kolejowych o istniejącym lub mo\
liwym zagro\
eniu
ż 15. Sygnały alarmowe
bezpieczeństwa ruchu, bezpieczeństwa osobistego pracowników,
1. Stosuje się następujące sygnały alarmowe ogólne i po\
arowe:
osób trzecich lub całości mienia kolejowego;
b) sygnał alarmowy A 1 podaje dru\
yna pojazdu trakcyjnego w
1) Sygnał A1  Alarm" przypadku zatrzymania się pociągu z niewiadomej przyczyny na
torze szlaku dwu- lub wielotorowego bÄ…dz
w razie stwierdzenia
nieosygnalizowanej przeszkody do jazdy pociÄ…gu na torze szlako-
wym;
c) sygnał alarmowy A 1 nale\
y podawać do czasu ustalenia, \
e
nie ma przeszkody do jazdy po sÄ…siednich torach, bÄ…dz
do czasu
przepisowego osłonięcia przeszkody;
d) po odebraniu sygnału alarmowego A 1 dru\
yna pojazdu trak-
cyjnego innego pociągu jadącego na szlaku powinna tak regulować
prędkość jazdy, aby pociąg mógł być zatrzymany przed napotkaną
przeszkodÄ… do jazdy;
e) pracownicy majÄ…cy przybory przeznaczone do dawania sygna-
łów dz
więkowych powinni powtarzać usłyszane sygnały alarmowe
dz
więkowe do czasu rozpoczęcia akcji ratunkowej;
Dwa białe światła migające na czole lokomotywy i jednocześnie
2) sygnał A 1r  Alarm
jeden długi i trzy krótkie dz
więki syreny lub gwizdawki lokomo-
Kombinacja zło\
ona z kolejno po sobie następujących trzech krót-
tywy, powtarzane kilkakrotnie, jeden długi i trzy krótkie dz
więki
kich tonów, zró\
nicowanych pod względem częstotliwości i powta-
syreny warsztatowej, gwizdka lub syreny lokomotywy, trÄ…bki,
rzanych cyklicznie:
gwizdka lub dzwonka aparatu telefonicznego, powtarzane kilka-
a) sygnał alarmowy A 1r podawany jest w przypadku zaistnienia
krotnie, przy czym przez pojęcie  gwizdawki lub syreny lokomo-
nagłego zagro\
enia bezpieczeństwa ruchu na linii kolejowej wypo-
tywy" nale\
y rozumieć równie\
sygnały dawane przez inne po-
sa\
onej w sieć radiołączności pociągowej. Pracownik, który do-
jazdy wyposa\
one w urządzenia do dawania sygnałów dz
więko-
wiedział się o wystąpieniu tego zagro\
enia lub posiada o nim uza-
wych:
sadnione przypuszczenie i ma dostęp do radiotelefonu w sieci ra-
diołączności pociągowej, powinien natychmiast nadać sygnał
 Alarm" za pomocą radiotelefonu; nadanie sygnału  Alarm" nie
zwalnia z obowiązku podjęcia działań zapobiegających wypadkowi
lub zmniejszajÄ…cych jego skutki;
101 102
Sygnały alarmowe Sygnały alarmowe
b) sygnał A 1r nadawany jest: b) pracownik kolejowy, który dostrzegł po\
ar, powinien rozpo-
 automatycznie, cząć podawanie sygnału  Po\
ar" i powiadomić stra\
po\
arnÄ…; je\
eli
 słownie, gdy radiotelefon nie jest przystosowany do nada- pracownik ten nie ma przyrządu do dawania sygnałów dz
więko-
wania sygnału  Alarm" automatycznie; wych, powinien niezwłocznie zawiadomić o po\
arze pracownika
c) automatyczne nadanie sygnału A 1r następuje po wykonaniu mającego odpowiedni przyrząd sygnałowy;
przez obsługującego czynności ustalonych w instrukcji obsługi c) maszyniści czynnych pojazdów trakcyjnych znajdujących się
danego typu radiotelefonu; powoduje to samoczynne zahamowanie na terenie stacji oraz inni pracownicy powinni powtarzać sygnał
wszystkich pojazdów kolejowych z napędem, wyposa\
onych w po\
arowy, a niezale\
nie od tego, pracownicy kolei powinni na-
urządzenia systemu  Radio-stop", których radiotelefony odebrały tychmiast powiadomić stra\
po\
arnÄ…, zgodnie z postanowieniami
sygnał  Alarm"; regulaminu technicznego.
d) słowne nadanie sygnału A 1r następuje po wypowiedzeniu do
2. Stosuje się następujące sygnały o zagro\
eniach:
mikrofonu, co najmniej pięć razy słowa  Alarm";
1) Sygnał A3  Ogłoszenie alarmu powietrznego dla stacji"
e) prowadzący pojazdy kolejowe z napędem i pracownicy wypo-
sa\
eni w radiotelefony przenośne po usłyszeniu sygnału A 1r po-
winni natychmiast zatrzymać pojazd kolejowy, o ile nie nastąpiło to
Modulowany ton syreny lub krótko przerywany ton gwizdawki
ju\
samoczynnie;
lokomotywy (10 sekund dz
więku, 1 sekunda przerwy) trwający 3
f) odebranie sygnału A 1r nadanego automatycznie zobowiązuje
minuty oraz nadawanie przez urzÄ…dzenia radiofonii przewodowej
wszystkich u\
ytkowników, którzy go odebrali, do przełączenia
komunikatu  Uwaga! Uwaga! Ogłaszam alarm powietrzny dla
radiotelefonów na kanał ratunkowy, w celu wyjaśnienia przyczyn
stacji [wymienić nazwę stacji]", powtórzone trzykrotnie; alarm
nadania tego sygnału.
powietrzny zarządza się w celu uprzedzenia pracowników o gro-
\
ącym niebezpieczeństwie uderzeń z powietrza
3) Sygnał A2  Po\
ar"
2) Sygnał A4  Odwołanie alarmu powietrznego dla stacji"
Jeden długi i dwa krótkie dz
więki syreny warsztatowej, gwiz-
dawki lub syreny lokomotywy, gwizdawki kotła parowego, syre-
Ciągły ton syreny lub gwizdawki lokomotywy, trwający nieprze-
ny alarmowej, trąbki sygnałowej lub gwizdka, powtarzane kilka-
rwanie 3 minuty oraz nadawanie przez urzÄ…dzenia radiofonii
krotnie
przewodowej komunikatu  Uwaga! Uwaga! Odwołuję alarm
powietrzny dla stacji [wymienić nazwę stacji]", powtórzone trzy-
a) sygnał "Po\
ar" daje siÄ™ w celu powiadomienia stra\
y po\
arnej i
krotnie; odwołanie alarmu ogłasza się po ustąpieniu niebezpie-
pracowników kolejowych o powstaniu po\
aru na terenie kolejo-
czeństwa powodującego ogłoszenie alarmu.
wym;
103 104
Sygnały alarmowe Sygnały alarmowe
3) Sygnał A 5  Podawanie sygnałów alarmu powietrznego
pociągom na szlaku" 5) Sygnał A7  Ogłoszenie alarmu o ska\
eniach dla stacji "
Dzienny Nocny
Przerywany ton syreny lub gwizdawki lokomotywy - trwajÄ…cy 3
minuty, przy czym ka\
dy ton trwa 10 sek., a ka\
da przerwa - 15
sek. oraz nadawanie przez urzÄ…dzenia radiofonii przewodowej
komunikatu  Uwaga! Uwaga! Ogłaszam alarm o ska\
eniach
[wymienić rodzaj ska\
enia] dla stacji [wymienić nazwę stacji]",
powtórzone trzykrotnie; alarm o ska\
eniach zarzÄ…dza siÄ™ dla pra-
cowników stacji kolejowych w celu ostrze\
enia o gro\
Ä…cym nie-
bezpieczeństwie ska\
eń.
6) Sygnał A8  Odwołanie alarmu o ska\
eniach dla stacji"
ChorÄ…giewka niebiesko-\
ółta Białe światło migające latarki
ręcznej
Ciągły ton syreny lub gwizdka lokomotywy trwający nieprzerwa-
nie 3 minuty oraz nadawanie przez urzÄ…dzenia radiofonii przewo-
dowej komunikatu  Uwaga! Uwaga! Odwołuję alarm o ska\
e-
4) Sygnał A6  Potwierdzenie otrzymania sygnału alarmu po-
niach [wymienić rodzaj ska\
enia] dla stacji [wymienić nazwę
wietrznego przez pociÄ…g na szlaku"
stacji]", powtórzone trzykrotnie.
Modulowany ton syreny lub krótko przerywany ton gwizdawki
3. Odwołanie alarmu o ska\
eniach dla stacji ma na celu powiado-
lokomotywy (10 sekund dz
więku, 1 sekunda przerwy) trwający 3
mienie pracowników o ustąpieniu niebezpieczeństwa ska\
eń.
minuty. Sygnałem tym maszynista pociągu potwierdza zrozumie-
4. Odwołanie alarmu powietrznego, o którym mowa w ust. 2 pkt 1,
nie otrzymanego sygnału alarmu powietrznego oraz powiadamia
oraz alarmu o ska\
eniach, o którym mowa w ust. 2 pkt 5, jest jedno
dru\
ynę pociągową o odebraniu sygnału.
dla obydwu uprzednio ogłoszonych alarmów.
105 106
Wskaz
niki Wskaz
niki
stosować tarcze nieoświetlane, dające takie same wskazania jak
latarnie zwrotnicowe,
- czas (porę doby) oraz przypadki, w których latarnie zwrotnico-
ROZDZIAA
III
we powinny być podświetlone nale\
y określić w regulaminie
technicznym posterunku ruchu.
ż 16. Wskaz
niki
8. Wskaz
niki dotyczące rozjazdów zwyczajnych, krzy\
owych po-
jedynczych, Å‚ukowych i skupionych ustawia siÄ™ obok rozjazdu, na
1. Wskaz
niki przekazujÄ… polecenia, nakazy i informacje zwiÄ…zane z
poczÄ…tku ka\
dej zwrotnicy.
ruchem kolejowym za pomocą napisów i symboli umieszczonych
9. Wskaz
niki dotyczące rozjazdów krzy\
owych podwójnych usta-
na tablicach, wyświetlanych przez latarnie lub inne układy świetl-
wia się z boku, w środkowej części rozjazdu.
ne, a tak\
e poprzez ustalony kształt i formę wskaz
nika.
10. W szczególnych przypadkach stosuje się wskaz
niki zwrotnico-
2. Zaleca siÄ™, aby wskaz
niki stosowane w postaci tablic wykony-
we zlokalizowane w dalszej odległości przed zwrotnicami. W ta-
wane były z materiałów odblaskowych.
kim przypadku latarnia ze wskaz
nikami mo\
e być umieszczona na
3. Wskaz
ników stosowanych jako tablice nie oświetla się, chyba \
e
osobnym maszcie lub wspólnie z latarniami podającymi inne sy-
przepisy niniejszej instrukcji stanowiÄ… inaczej.
gnały.
4. Wskaz
niki zwrotnicowe słu\
Ä… do sygnalizowania aktualnego
11. Pojawienie się częściowe trzeciej strzały w latarni mechanicz-
poło\
enia zwrotnic rozjazdów zwyczajnych, łukowych jedno- i
nej rozjazdu krzy\
owego podwójnego, a w latarni elektrycznej
dwustronnych oraz rozjazdów krzy\
owych.
miganie środkowego punktu świetlnego wskazuje, \
e iglica nie
5. Wskaz
niki zwrotnicowe mogą być wykonane w postaci latarń
przylega do opornicy i oznacza, \
e wjazd na zwrotnicÄ™ jest zabro-
mechanicznych z podświetlanym szkłem koloru mlecznego, latarń
niony.
elektrycznych z białymi światłami lub tarcz nieoświetlonych. W
12. Na zwrotnicach rozjazdów zwyczajnych, łukowych jednostron-
przypadku stosowania tarcz nieoświetlonych zaleca się, aby były
nych i dwustronnych oraz krzy\
owych pojedynczych stosuje siÄ™
one odblaskowe.
następujące wskaz
niki:
6. Wskaz
niki zwrotnicowe wskazują poło\
enie zwrotnicy jednako-
wo w dzień jak i w nocy.
7. Obowiązują następujące zasady stosowania wskaz
ników zwrot-
nicowych:
- mo\
na nie stosować wskaz
ników zwrotnicowych do zwrotnic
scentralizowanych, po których jazdy odbywają się tylko z wyko-
rzystaniem przebiegów utwierdzanych lub zamykanych,
- na rozjazdach, na których w porze ciemnej nie wykonuje się
manewrów lub manewruje się sporadycznie lub oświetlenie ze-
wnętrzne zapewnia dobrą widoczność, mo\
na nie stosować
wskaz
ników zwrotnicowych lub zamiast latarni zwrotnicowych
107 108
Wskaz
niki Wskaz
niki
1) Wskaz
nik Wz 1  Jazda na wprost" 2) Wskaz
nik Wz 2  Jazda na ostrze"
Biały prostokąt na czarnym tle a na latarni elektrycznej dwa białe Biała strzała lub biała kresa na czarnym tle, zwrócona skośnie ku
światła w pionie, widoczne zarówno od strony ostrza iglic, jak i od górze w prawo lub w lewo, a na latarni elektrycznej dwa białe świa-
strony krzy\
ownicy tła w poziomie, widoczne zarówno od strony ostrza iglic, jak i od
strony krzy\
ownicy
Zwrotnica nastawiona w kierunku prostym lub przy rozjazdach
łukowych jednostronnych w kierunku łuku o większym promieniu
dla jazdy na ostrze lub z ostrza.
Zwrotnica nastawiona w kierunku zwrotnym, przy rozjazdach Å‚uko-
wych jednostronnych - w kierunku Å‚uku o mniejszym promieniu,
przy rozjazdach dwustronnych łukowych - po jednym z łuków.
109 110
Wskaz
niki Wskaz
niki
13. Na zwrotnicach rozjazdów krzy\
owych podwójnych stosuje się
następujące wskaz
niki:
3) Wskaz
nik Wz 3  Jazda z ostrza"
6) Wskaz
nik Wz 5  Jazda po 7) Wskaz
nik Wz 6  Jazda po
Biała tarcza okrągła na czarnym tle, widoczna od strony krzy\
owni-
prostej w prawo" prostej w lewo"
cy, a na latarni elektrycznej dwa białe światła w poziomie
Na czarnym tle dwie białe strza- Na czarnym tle dwie białe strza-
ły zwrócone ostrzem ku sobie ły zwrócone ostrzem ku sobie
lub dwie białe kresy albo trzy lub dwie białe kresy albo trzy
białe światła w jednej linii białe światła w jednej linii
wznoszącej się ukośnie na pra- wznoszącej się ukośnie na lewo
wo
Zwrotnica nastawiona w kierunku zwrotnym lub przy rozjazdach
Å‚ukowych jednostronnych w kierunku Å‚uku o mniejszym promieniu.
4) Wskaz
nik Wz 4  Jazda z ostrza"
Biała tarcza okrągła na czarnym tle, a na niej czarny łuk zwrócony
wklęsłą stroną w kierunku łuku, na który zwrotnica jest nastawiona,
widoczna od strony krzy\
ownicy
Jazda w kierunku prostym z Jazda w kierunku prostym z
lewego toru przed rozjazdem na prawego toru przed rozjazdem
Zwrotnica rozjazdu dwustronnego Å‚ukowego nastawiona do jazdy z
prawy tor za rozjazdem. na lewy tor za rozjazdem.
lewego albo z prawego toru.
111 112
Wskaz
niki Wskaz
niki
8) Wskaz
nik Wz 7  Jazda po 9) Wskaz
nik Wz 8  Jazda po 1) na stacji wskaz
nik ustawia się z prawej strony toru, do którego
Å‚uku w lewo" Å‚uku w prawo" siÄ™ odnosi, patrzÄ…c w kierunku jazdy;
2) na szlaku jednotorowym wskaz
nik ustawia siÄ™ po prawej stro-
Na czarnym tle dwie białe strza- Na czarnym tle dwie białe strza-
nie toru dla ka\
dego kierunku jazdy;
ły zwrócone ostrzem do środka ły zwrócone ostrzem do środka
3) na szlaku dwutorowym, jak równie\
przy równoległym zbli\
e-
latarni lub dwie białe kresy albo latarni lub dwie białe kresy albo
niu torów szlakowych dwóch linii kolejowych jednotorowych
trzy białe światła, tworzące kąt trzy białe światła, tworzące kąt
wskaz
nik ustawia się po zewnętrznej stronie torów, dla toru prawe-
prosty otwarty w lewo prosty otwarty w prawo
go - po prawej, a dla toru lewego - po lewej stronie, patrzÄ…c w kie-
runku jazdy;
4) na szlaku wielotorowym przy liczbie torów szlakowych więk-
szej ni\
2, jak równie\
przy równoległym zbli\
eniu więcej ni\

dwóch torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych wskaz
nik usta-
wia się: przy torach skrajnych - po zewnętrznej stronie torów, przy
torach nieskrajnych - z prawej strony toru dla ka\
dego kierunku
jazdy po danym torze.
15. Stosuje się następujące wskaz
niki ogólnoeksploatacyjne:
1) Wskaz
nik W 1  Wskaz
nik usytuowania"
Prostokątna biała tablica z czarnym obramowaniem, a na niej dwa
czarne kąty, oparte na krótszych bokach prostokąta, jeden nad dru-
gim, stykające się wierzchołkami w środku tablicy.
Jazda w kierunku zwrotnym z Jazda w kierunku zwrotnym z
lewego toru przed rozjazdem na prawego toru przed rozjazdem
lewy tor za rozjazdem. na prawy tor za rozjazdem.
Wskaz
nik W 1 oznacza miejsce ustawienia tarczy ostrzegawczej
semaforowej lub przejazdowej, a na szlakach z samoczynnÄ… blokadÄ…
liniową czterostawną - przedostatniego semafora odstępowego blo-
14. Wskaz
niki ogólnoeksploatacyjne ustawia się bezpośrednio
kady samoczynnej na szlaku przed semaforem wjazdowym.
obok toru, do którego się odnoszą, według następujących zasad:
113 114
Wskaz
niki Wskaz
niki
3) Wskaz
nik W 3  Wskaz
nik uniewa\
nienia" oznacza, \
e
2) Wskaz
nik W 2  Wskaz
nik kierunku jazdy" oznacza kierunek
znajdujÄ…cy siÄ™ z prawej strony toru przy tym wskaz
niku semafor lub
wyjazdu pociÄ…gu
tarcza zatrzymania nie odnoszą się do toru, przy którym stoi
wskaz
nik
Wskaz
nik świetlny z matowobiałą literą na czarnym tle, stanowiącą
Dzienny Nocny Dzienny i nocny
skrót nazwy stacji końcowej lub najbli\
szej węzłowej danej linii
kolejowej bÄ…dz
innego wyró\
nionego punktu docelowego dla wy-
Maszt semafora bez Białe światło u Białe światło
jazdu pociÄ…gu
ramion wierzchołka masztu wskaz
nika świetl-
nego
Wskaz
nik W 2 umieszcza siÄ™ na maszcie semafora albo na osobnym
maszcie.
Wskaz
nik W 3 ustawia siÄ™ z prawej strony toru przy znajdujÄ…cym
siÄ™ tam semaforze lub tarczy zaporowej dla oznaczenia, \
e semafor
ten lub tarcza zaporowej nie odnoszą się do toru, przy którym stoi
wskaz
nik.
115 116
Wskaz
niki Wskaz
niki
4) Wskaz
nik W 4  Wskaz
nik zatrzymania" oznacza miejsce
5) Wskaz
nik W 5  Wskaz
nik przetaczania" oznacza granicÄ™
zatrzymania się czoła pociągu
przetaczania
Prosty biały krzy\
na czarnym prostokÄ…tnym tle
Biała tablica u góry zaokrąglona, z czarnym obramowaniem
a) wskaz
nik słu\
y do oznaczenia
a) wskaz
nik stosuje siÄ™ niezale\
-
miejsca na stacji, przystanku, po-
nie od tarcz manewrowych na tych
sterunku osłonnym, do którego
stacjach i przy tych torach, na któ-
mo\
e dojechać czoło zatrzymują-
rych zachodzi potrzeba stałego
cego siÄ™ tam pociÄ…gu; pociÄ…g majÄ…-
oznaczenia granicy, do której prze-
cy postój nale\
y zatrzymać w takiej
taczanie jest dozwolone; przetacza-
odległości przed wskaz
nikiem, aby
nie poza wskaz
nik dopuszczalne
ruch podró\
nych był najdogodniej-
jest tylko za zezwoleniem dy\
urne-
szy,
go ruchu,
b) wskaz
nik ustawia siÄ™ przy
b) wskaz
nik nale\
y ustawiać
końcu peronu lub przed ukresem z
przed semaforem wjazdowym w
prawej strony toru, do którego się
odległości co najmniej 100 m,
odnosi; wskaz
nik ustawiony przy
patrzÄ…c w kierunku szlaku,
końcu peronu, niebędący jednocze-
c) na stacjach linii kolejowych
śnie końcem przebiegu pociągowe-
dwutorowych wskaz
nik ustawia siÄ™
go, odnosi się tylko do pociągów
przy torach wjazdowych, po stronie
mających postój przy tym peronie,
semafora wjazdowego, a na sta-
c) wskaz
nik mo\
e być wykonany
cjach linii kolejowych jednotoro-
w postaci świetlnej latarni ze
wych wskaz
nik ustawia siÄ™ po
szkłem mlecznobiałym lub tarczy
prawej stronie toru głównego za-
nieoświetlonej, w zale\
ności od
sadniczego, patrzÄ…c w kierunku
warunków miejscowych.
szlaku.
117 118
Wskaz
niki Wskaz
niki
7) Wskaz
nik W 6a  Wskaz
nik ostrzegania" oznacza, , \
e nale\
y
6) Wskaz
nik W 6  Wskaz
nik ostrzegania" oznacza, , \
e nale\
y
dać sygnał Rp 1  Baczność":
dać sygnał Rp 1  Baczność":
Trójkątna biała tablica (trójkąt równoboczny) z czarnym obramowa-
Trójkątna biała tablica (trójkąt równoboczny) z czarnym obramowa-
niem i wyobra\
eniem pojazdu drogowego, zwrócona wierzchołkiem
niem, zwrócona wierzchołkiem ku górze
ku górze
Wskaz
nik W 6 ustawia się tam, gdzie maszynista powinien dać
Wskaz
nik W 6a ustawia siÄ™ przed przejazdami wszystkich kategorii
sygnał  Baczność .
i przejściami kolejowymi według zasad określonych w przepisach o
warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzy\
owa-
nia linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie.
119 120
Wskaz
niki Wskaz
niki
8) Wskaz
nik W 7  Wskaz
nik ostrzegania" oznacza, , \
e nale\
y 9) Wskaz
nik W 8  Wskaz
nik ograniczenia prędkości" oznacza,
dać sygnał Rp 1  Baczność": \
e nale\
y zmniejszyć prędkość jazdy
Trójkątna biała tablica (trójkąt równoboczny) z czarnym obramowa-
Przenośna trójkątna biała tablica (trójkąt równoboczny) z czarnym niem, zwrócona wierzchołkiem ku dołowi, a na niej czarna liczba
obramowaniem i czarną literą  R", zwrócona wierzchołkiem ku wskazująca dozwoloną prędkość (w dziesiątkach km/h); gdy nie
górze mo\
na ustawić tej tablicy z zachowaniem skrajni, stosuje się tablicę
zwróconą wierzchołkiem ku górze i umieszcza ją nisko na wysoko-
ści główki szyny
a) wskaz
nik bez liczby oznacza prędkość 20
km/h,
b) wskaz
nik nale\
y stosować wówczas, gdy
ostrze\
enie jest ujęte w wykazie ostrze\
eń sta-
Å‚ych,
c) wskaz
nik ustawia się w odległości drogi ha-
mowania obowiÄ…zujÄ…cej na danej linii kolejowej
przed początkiem odcinka, po którym nale\
y
jechać ze zmniejszoną prędkością; ponadto miej-
sce to, a w miarÄ™ potrzeby tak\
e miejsce, od
którego wolno powrócić do normalnej prędkości,
oznacza siÄ™ wskaz
nikami W 9,
d) w obrębie stacji wskaz
nik ustawia siÄ™ na zasadach obowiÄ…zu-
jÄ…cych dla szlaku jednotorowego,
e) w przypadku konieczności zmniejszenia prędkości w torach
głównych dodatkowych lub na rozjazdach niele\
Ä…cych w torach
głównych zasadniczych nie wymaga się ustawienia wskaz
ników
W 8, lecz na początku, a w razie potrzeby i na końcu odcinka, na
którym obowiązuje ograniczenie prędkości, ustawia się tylko wła-
ściwy wskaz
nik W 9, o którym mowa w pkt 10),
f) w przypadku konieczności zmniejszenia prędkości pociągów
Wskaz
nik W 7 stosuje się tam, gdzie maszynista powinien dać
w obrębie stacji na całej jej długości nale\
y ustawić wskaz
nik
sygnał  Baczność" ze względu na bezpieczeństwo ludzi pracują-
przed stacjÄ…, przy tarczy ostrzegawczej odnoszÄ…cej siÄ™ do semafora
cych na torze i ustawia siÄ™ z obu stron przed miejscem prowadzenia
wjazdowego; w tym przypadku zmniejszenie prędkości obowiązu-
robót na torze, w odległości od 300 do 500 m od miejsca prowa-
je do czasu minięcia przez pociąg całej stacji,
dzenia robót, w zale\
ności od warunków miejscowych.
121 122
Wskaz
niki Wskaz
niki
g) je\
eli zajdzie potrzeba zmniejszenia prędkości tylko na części d) na początku odcinka, przez który nale\
y jechać ze zmniejszoną
toru głównego zasadniczego w obrębie stacji, to nale\
y takie miej- prędkością, wskaz
nik ustawia się po tej stronie toru, po której
sce osłonić z obu stron w taki sam sposób, jak na szlaku ustawiono wskaz
nik W 8,
e) na końcu odcinka:
 na szlaku jednotorowym i wielotorowym, przy liczbie torów
szlakowych większej ni\
2, jak równie\
przy równoległym
10) Wskaz
nik W 9  Wskaz
nik odcinka ograniczonej prędkości"
zbli\
eniu więcej ni\
dwóch torów szlakowych ró\
nych linii
oznacza początek lub koniec odcinka, przez który nale\
y przeje\
-
kolejowych - dla jazdy po torze nieskrajnym - obowiÄ…zuje
d\
ać z ograniczoną prędkością
maszynistÄ™ obraz na odwrotnej stronie wskaz
nika, ustawio-
Prostokątna biała tablica z czarnym obramowaniem, a na niej z
nego na poczÄ…tku odcinka dla przeciwnego kierunku, pomi-
jednej strony czarny kąt, zwrócony wierzchołkiem ku dołowi, z
mo tego, \
e wskaz
nik ten jest ustawiony z lewej strony toru,
drugiej zaś - zwrócony wierzchołkiem ku górze (kąt oparty jest na
patrzÄ…c w kierunku jazdy; zasada ta obowiÄ…zuje tak\
e dla
krótszym boku prostokąta, a wierzchołek dotyka przeciwległego
wskaz
ników ustawionych w obrębie stacji,
boku)
 na szlaku dwutorowym, przy równoległym zbli\
eniu torów
szlakowych dwóch linii kolejowych jednotorowych i na szla-
ku wielotorowym, przy liczbie torów szlakowych większej
ni\
2, jak równie\
przy równoległym zbli\
eniu więcej ni\

dwóch torów szlakowych, ró\
nych linii kolejowych, dla jaz-
dy po torze skrajnym, obowiÄ…zuje maszynistÄ™ obraz na od-
wrotnej stronie wskaz
nika, ustawionego na poczÄ…tku odcinka
dla przeciwnego kierunku, z prawej albo z lewej strony toru,
patrzÄ…c w kierunku jazdy,
f) wskaz
nik ustawiony na początku odcinka jest zwrócony w kie-
a) wskaz
nik W 9 nale\
y stosować łącznie ze wskaz
nikiem W 8,
runku nadje\
d\
ającego pojazdu szynowego tą stroną, na której
określonym w pkt 9, je\
eli ostrze\
enie jest ujęte w wykazie
jest uwidoczniony kąt zwrócony wierzchołkiem ku dołowi, a
ostrze\
eń stałych,
ustawiony na końcu odcinka - tą stroną, na której jest uwidocz-
b) wskaz
nik W 9 ustawia siÄ™ za wskaz
nikiem W 8, patrzÄ…c w kie-
niony kąt zwrócony wierzchołkiem ku górze,
runku jazdy, na poczÄ…tku, a w miarÄ™ potrzeby tak\
e i na końcu
g) je\
eli na szlaku wielotorowym, przy liczbie torów szlakowych
odcinka, przez który nale\
y jechać ze zmniejszoną prędkością,
większej ni\
2, jak równie\
przy równoległym zbli\
eniu więcej
c) w przypadku konieczności zmniejszenia prędkości pociągów w
ni\
dwóch torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych, szero-
obrębie stacji na całej jej długości wskaz
nik W 9 nale\
y umie-
kość międzytorza nie pozwala na ustawienie wskaz
nika typowe-
ścić przy semaforze wjazdowym,
go, stosuje siÄ™ wskaz
nik o zmniejszonych wymiarach i umiesz-
123 124
Wskaz
niki Wskaz
niki
cza się go nisko, z zachowaniem skrajni, dolną krawędzią tabli-
12) Wskaz
niki W 11a i W 11 b  Wskaz
niki uprzedzajÄ…ce" w
cy na wysokości główki szyny.
zale\
ności od miejsca usytuowania wskaz
nika oznaczajÄ…, \
e za
11) Wskaz
niki W 10a i W 10 b  Wskaz
niki odcinka z popycha- wskaz
nikiem znajduje siÄ™:
niem" oznaczajÄ…, \
e nale\
y rozpocząć (wskaz
nik W 10a) albo
a) tarcza ostrzegawcza semafora wjazdowego lub odstępowego
zaprzestać (wskaz
nik W 10b) popychania:
albo semafor, którego obrazy sygnałowe mogą nie być widoczne w
Wskaz
nik świetlny (latarnia) - mlecznobiały kąt na czarnym tle
sposób ciągły z wymaganej odległości (wskaz
nik W 11a)
zwrócony wierzchołkiem ku górze (wskaz
nik W 10a - oznaczajÄ…cy
początek odcinka z popychaniem) albo ku dołowi (wskaz
nik W 10b
oznaczajÄ…cy koniec odcinka z popychaniem)
a) wskaz
niki W 10a i W 10b słu\
Ä… do oznaczania w razie potrze-
by tych punktów na szlaku, przy których lokomotywa popychająca
ma rozpocząć popychanie pociągu albo zaprzestać popychania,
b) wskaz
nik W 10a oznaczajÄ…cy poczÄ…tek odcinka z popychaniem
ustawia się w odległości 100 m przed miejscem, od którego nale\
y
rozpocząć popychanie, natomiast wskaz
nik W 10b oznaczajÄ…cy
koniec odcinka z popychaniem - w miejscu, od którego nale\
y
zaprzestać popychania pociągów; wskaz
niki te umieszcza siÄ™ po
prawej stronie toru, do którego się odnoszą.
125 126
Wskaz
niki Wskaz
niki
b) tarcza ostrzegawcza semafora wjazdowego posterunku ruchu, dwoma i jednym albo z czterema, trzema, dwoma i jednym czar-
na którym rozpoczyna się odcinek zelektryfikowany (wskaz
nik nymi pasami, wznoszącymi się ukośnie z lewa na prawo; pasy
W 11b) czarne na tablicach prostokÄ…tnych maluje siÄ™ pod kÄ…tem 30°, a na
tablicach kwadratowych - pod kÄ…tem 45° do poziomu:
 na wskaz
niku W 11b na czarnych pasach tablic umieszcza siÄ™
czerwoną strzałę w kształcie błyskawicy, zwróconą ostrzem
ku dołowi i malowaną na całej długości tablicy wskaz
nika,
 wskaz
nik W 11a słu\
y do zwrócenia uwagi maszynisty po-
jazdu trakcyjnego na zbli\
anie siÄ™ do tarczy ostrzegawczej
semafora wjazdowego lub odstępowego albo do semafora,
którego obrazy sygnałowe mogą nie być widoczne w sposób
ciągły z wymaganej odległości,
 wskaz
nik W 11b, umieszczany wyłącznie przed tarczą
ostrzegawczą semafora wjazdowego, słu\
y dodatkowo do
uprzedzenia maszynisty o zbli\
aniu siÄ™ do posterunku ruchu,
na którym rozpoczyna się odcinek zelektryfikowany z siecią
górną pod wysokim napięciem, której dotknięcie lub skiero-
wanie na nią strumienia wody grozi śmiercią,
 wskaz
nik W 11a ustawia siÄ™ przed tarczÄ… ostrzegawczÄ… sema-
fora wjazdowego lub odstępowego albo przed semaforem,
którego obrazy sygnałowe mogą nie być widoczne w sposób
ciągły z wymaganej odległości; na stacjach pośrednich, nie-
węzłowych, le\
ących na liniach kolejowych drugorzędnych i
znaczenia miejscowego mo\
na nie stosować wskaz
nika przed
tarczÄ… ostrzegawczÄ…; wskaz
nika W 11a mo\
na tak\
e nie sto-
sować przed tarczami ostrzegawczymi na szlakach, na któ-
rych największa dopuszczalna prędkość nie przekracza 40
km/h, niezale\
nie od kategorii linii kolejowej i rodzaju poste-
runku (stacja pośrednia, węzłowa, posterunek odgałęz
ny, od-
stępowy),
Przed tarczą ostrzegawczą zawsze trzy, a przed semaforem, którego
 wskaz
nik W 11b stosuje siÄ™ na szlakach niezelektryfikowa-
obrazy sygnałowe mogą nie być widoczne w sposób ciągły z wy-
nych niezale\
nie od kategorii linii kolejowej i warunków wi-
maganej odległości, zawsze cztery kolejno po sobie następujące
doczności tarczy ostrzegawczej i ustawia go przed tarczami
prostokątne lub kwadratowe białe tablice odpowiednio: z trzema,
127 128
Wskaz
niki Wskaz
niki
ostrzegawczymi semaforów wjazdowych posterunków ruchu,
na których rozpoczyna się odcinek zelektryfikowany,
13) Wskaz
nik W 11p  Wskaz
nik przejazdowy" oznaczajÄ…, \
e za
 wskaz
niki W 11a i W 11b ustawia siÄ™ po tej samej stronie to-
wskaz
nikami znajduje siÄ™ tarcza ostrzegawcza przejazdowa
ru, patrząc w kierunku jazdy, po której umieszczona jest tar-
Przed tarczÄ… ostrzegawczÄ… przejazdowÄ… jedna, a przed tarczÄ… ostrze-
cza ostrzegawcza lub semafor, wymagajÄ…ce zastosowania
gawczą przejazdową, której obrazy sygnałowe mogą nie być wi-
tych wskaz
ników,
doczne w sposób ciągły z wymaganej odległości, dwie, kolejno po
 tablice wskaz
ników przed tarczą ostrzegawczą ustawia się w
sobie następujące prostokątne tablice pomarańczowe, odpowiednio z
odległościach co 100 m w takiej kolejności, aby maszynista
jednym albo dwoma czarnymi trójkątami równobocznymi skierowa-
pojazdu trakcyjnego, zbli\
ajÄ…cego siÄ™ do tarczy ostrzegaw-
nymi wierzchołkiem do góry, umieszczonymi w środkowej części
czej, widział pierwszą napotkaną tablicę z trzema, drugą - z
tablicy
dwoma i ostatniÄ… - z jednym pasem czarnym; w przypadkach
wyjÄ…tkowych, uzasadnionych miejscowymi warunkami,
podane odległości mogą być zmniejszone najwy\
ej do 60 m
między sąsiednimi tablicami, przy czym nale\
y zachować
jednakowe odległości między wszystkimi tablicami,
 tablice wskaz
nika przed semaforem, którego obrazy sygna-
łowe mogą nie być widoczne w sposób ciągły z wymaganej
odległości, ustawia się w ten sposób, \
e pierwszÄ… tablicÄ™ z
czterema pasami czarnymi umieszcza się w miejscu, z które-
go powinien być widoczny semafor, a następne - kolejno z
trzema, dwoma i jednym pasem - pomiędzy pierwszą tablicą
a semaforem tak, \
eby były zachowane jednakowe odległości
między wszystkimi tablicami,
 je\
eli wskaz
niki ustawia się na zewnątrz torów, to stosuje się
tablice prostokątne wysokie, jeśli zaś na międzytorzu, to
mo\
na ustawić, w zale\
ności od szerokości międzytorza, ta-
blice prostokÄ…tne o mniejszych wymiarach albo tablice kwa-
dratowe.
a) wskaz
nik W 11p słu\
y do zwrócenia uwagi maszyniście na
zbli\
anie siÄ™ do tarczy ostrzegawczej przejazdowej,
b) wskaz
nik W 11p z jednym trójkątem ustawia się w odległości
200 m, a wskaz
nik W 11 p z dwoma trójkątami - 400 m, przed
tarczÄ… ostrzegawczÄ… przejazdowÄ…, po tej samej stronie toru, po
129 130
Wskaz
niki Wskaz
niki
której umieszczona jest tarcza ostrzegawcza przejazdowa, do której
15) Wskaz
nik W 13  Wskaz
nik torowy" oznacza, \
e nale\
y pod-
wskaz
nik siÄ™ odnosi.
nieść no\
e i zamknąć skrzydła pługa odśnie\
nego oraz zachować
14) Wskaz
nik W 12  Wskaz
nik parowozowy" oznacza, \
e nale\
y
szczególną ostro\
ność przy pracy podbijarek, oczyszczarek tłucznia
zakropić popielnik oraz zamknąć jego klapy
i innych maszyn torowych
Biała tablica w kształcie ukośnika z czarnym obramowaniem, zwró-
Czarno-biała krata lub dwie kraty, ka\
da składająca się z dwóch par
cona do góry wierzchołkiem le\
ącym na dłu\
szej przekÄ…tnej
czarno-białych ukośników, umieszczone jedna nad drugą
a) wskaz
nik W 12 ustawia się w odległości 200
m przed mostami, wiaduktami lub innymi obiek-
tami,
b) przy przeje\
d\
aniu obok wskaz
nika W 12
nale\
y popielnik parowozu zakropić i zamknąć
jego klapy.
a) wskaz
nik W 13 stosuje się do oznaczania miejsc, w szczególno-
ści przejazdu, mostu, rozjazdu, urządzeń oddziaływania tor-
pojazd, czujnika szynowego, urządzeń do wykrywania zagrza-
nych osi i płaskich miejsc lub innych urządzeń w torze, przed
którymi powinny być podnoszone no\
e i zamykane skrzydła
pługa odśnie\
nego podczas oczyszczania toru ze śniegu oraz w
których nale\
y zachować szczególną ostro\
ność przy pracy
podbijarek, oczyszczarek tłucznia i innych maszyn torowych,
131 132
Wskaz
niki Wskaz
niki
b) wskaz
nik W 13 ustawia się w odległości 50 m od osłanianego d) na końcu odcinka:
miejsca, z obu stron tego miejsca, przy ka\
dym torze,  na szlaku jednotorowym i wielotorowym, przy liczbie torów
c) przeszkody znajdujące się w odległości mniejszej od 150 m szlakowych większej ni\
2, jak równie\
przy równoległym
jedna od drugiej powinny być oznaczone jako jedna przeszkoda zbli\
eniu więcej ni\
dwóch torów szlakowych ró\
nych linii
wskaz
nikiem W 13 w postaci dwóch krat kolejowych - dla jazdy po torze nieskrajnym - obowiązuje
maszynistÄ™ obraz na odwrotnej stronie wskaz
nika, ustawio-
nego na poczÄ…tku odcinka dla przeciwnego kierunku, pomi-
16) Wskaz
nik W 14  Wskaz
niki odcinka ograniczonej prędko-
mo tego, \
e wskaz
nik ten jest ustawiony z lewej strony toru,
ści"  oznaczają początek lub koniec odcinka, przez który nale\
y
patrzÄ…c w kierunku jazdy; zasada ta obowiÄ…zuje tak\
e dla
przeje\
d\
ać z ograniczoną prędkością
wskaz
ników ustawionych w obrębie stacji,
Prostokątna pomarańczowa tablica z czarnym obramowaniem, a na
 na szlaku dwutorowym, przy równoległym zbli\
eniu torów
niej z jednej strony czarny kąt, zwrócony wierzchołkiem ku dołowi,
szlakowych dwóch linii kolejowych jednotorowych i na szla-
z drugiej zaś - zwrócony wierzchołkiem ku górze (kąt oparty jest na
ku wielotorowym, przy liczbie torów szlakowych większej
krótszym boku prostokąta, a wierzchołek dotyka przeciwległego
ni\
2, jak równie\
przy równoległym zbli\
eniu więcej ni\

boku)
dwóch torów szlakowych, ró\
nych linii kolejowych, dla jaz-
dy po torze skrajnym, obowiÄ…zuje maszynistÄ™ obraz na od-
wrotnej stronie wskaz
nika, ustawionego na poczÄ…tku odcinka
dla przeciwnego kierunku, z prawej albo z lewej strony toru,
patrzÄ…c w kierunku jazdy,
e) wskaz
nik ustawiony na początku odcinka jest zwrócony w kie-
runku nadje\
d\
ającego pojazdu szynowego tą stroną, na której
jest uwidoczniony kąt zwrócony wierzchołkiem ku dołowi, a
ustawiony na końcu odcinka - tą stroną, na której jest uwidocz-
niony kąt zwrócony wierzchołkiem ku górze,
i) je\
eli na szlaku wielotorowym, przy liczbie torów szlakowych
a) wskaz
nik W 14 nale\
y stosować łącznie z sygnałem D 6 - tarcza
większej ni\
2, jak równie\
przy równoległym zbli\
eniu więcej
 Zwolnić bieg", określonym w ż 10,
ni\
dwóch torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych, szero-
b) wskaz
nik W 14 ustawia się za tarczą D 6  Zwolnić bieg", pa-
kość międzytorza nie pozwala na ustawienie wskaz
nika typowe-
trzÄ…c w kierunku jazdy, na poczÄ…tku, a w razie potrzeby i na
go, stosuje siÄ™ wskaz
nik o zmniejszonych wymiarach i umiesz-
końcu odcinka, przez który nale\
y jechać ze zmniejszoną pręd-
cza się go nisko, z zachowaniem skrajni, dolną krawędzią tabli-
kością,
cy na wysokości główki szyny,
c) w przypadku konieczności zmniejszenia prędkości pociągów w
f) wskaz
nik W 14 nale\
y oświetlać w porze nocnej; je\
eli po-
obrębie stacji na całej jej długości W 14 nale\
y umieścić przy
wierzchnia wskaz
nika jest wykonana z materiałów odblasko-
semaforze wjazdowym,
133 134
Wskaz
niki Wskaz
niki
wych, to w przypadku ustawienia go na szlaku mo\
na nie sto-
18) Wskaz
nik W 16  Wskaz
nik przystanku osobowego" oznacza,
sować na nim miejscowego oświetlenia.
\
e za wskaz
nikiem w odległości drogi hamowania znajduje się przy-
stanek osobowy
17) Wskaz
nik W 15  Wskaz
nik zmiany lokalizacji" oznacza, \
e
Biała pozioma tablica z trzema czarnymi pasami, wznoszącymi się
semafor, sygnalizator powtarzajÄ…cy lub tarcza ostrzegawcza nie sÄ…
ukośnie z lewa na prawo
umieszczone w miejscu, w którym powinny się znajdować, pomimo
to odnoszą się do toru, przy którym stoi wskaz
nik
Kwadratowa biała tablica z czarnym trójkątem zwróconym ostrzem
w kierunku semafora, sygnalizatora powtarzajÄ…cego lub tarczy
ostrzegawczej (trójkąt równoramienny, którego podstawą jest bok
kwadratu, a wierzchołek skierowany do sygnalizatora le\
y na środku
przeciwległego boku)
Wskaz
nik W 16 ustawia się skośnie do toru przed przystankami
osobowymi, na których nie ma semaforów, z prawej strony toru, do
którego się odnosi, w odległości drogi hamowania pociągów obo-
wiÄ…zujÄ…cej na danym szlaku, liczonej od wskaz
nika W 4, ustawio-
nego na tym przystanku.
Wskaz
nik W 15 ustawia się w tym miejscu, w którym powinny być
ustawione: semafor, sygnalizator powtarzajÄ…cy lub tarcza ostrze-
gawcza .
135 136
Wskaz
niki Wskaz
niki
blokady liniowej w celu poinformowania dru\
yny pociÄ…gowej,
20) Wskaz
nik W 18  Wskaz
- \
e zbli\
a siÄ™ do semafora wjazdowego posterunku ruchu,
19) Wskaz
nik W 17  Wskaz
-
nik samoczynnej blokady b) w przypadku gdy ostatni samoczynny semafor odstępowy jest
nik ukresu" oznacza miejsce
liniowej" oznacza miejsce ciemny lub uniewa\
niony, wskaz
nik W 18 nakazuje maszyniście
przy zbiegajÄ…cych siÄ™ torach, do
ustawienia ostatniego semafora jazdę z taką prędkością, aby mógł on zatrzymać pociąg przed
którego wolno tor zająć taborem
odstępowego samoczynnej blo- ewentualną przeszkodą, semaforem wjazdowym wskazującym
kolejowym
kady liniowej na szlaku przed sygnał  Stój" lub zmniejszyć prędkość stosownie do wskazań
semaforem wjazdowym semafora wjazdowego.
21) Wskaz
nik W 19  Wskaz
nik uprzedzajÄ…cy o braku drogi
Wskaz
nik w postaci biało- Kwadratowa biała tablica z
hamowania" oznacza, \
e odległość między dwoma następnymi
czerwonego słupka (słupek czarnym obramowaniem, a na
semaforami lub między następną tarczą ostrzegawczą semaforową a
ukresowy) niej czarny pierścień z czarnym
semaforem jest mniejsza od obowiÄ…zujÄ…cej na danej linii kolejowej
kołem w środku
długości drogi hamowania
Biała strzała, zwrócona ostrzem ku dołowi, na czarnym tle
a) wskaz
nik W 19 informuje dru\
ynÄ™ pociÄ…gowÄ… o
tym, \
e za następnym semaforem lub tarczą ostrze-
gawczą semaforową pociąg wjedzie na odstęp o dłu-
gości mniejszej od obowiązującej na danej linii kole-
jowej drogi hamowania i wymaga od maszynisty
zachowania szczególnej ostro\
ności w regulowaniu
prędkości jazdy pociągu,
b) wskaz
nik W 19 umieszcza siÄ™ na maszcie sema-
fora lub tarczy ostrzegawczej semaforowej bezpo-
średnio poprzedzających ten semafor lub tarczę
ostrzegawczą semaforową, za którymi występuje
Miejsce usytuowania wskaz
nika
skrócony odstęp,
wyznacza się z uwzględnieniem
c) wskaz
nik W 19 mo\
e być wykonany jako świetl-
obowiÄ…zujÄ…cej skrajni i warun-
ny, w postaci latarni z matowobiałą strzałą, ukazują-
ków lokalnych, w szczególności
cy się razem z sygnałem zezwalającym na semaforze
przechyłki lub poszerzenia na
dla przebiegu ustawionego na odstęp o skróconej
a) wskaz
nik W 18 umieszcza
Å‚uku.
drodze hamowania, lub w postaci tablicy, stale wska-
siÄ™ na maszcie ostatniego sema-
zujÄ…cej obraz tego wskaz
nika; tablica wskaz
nika
fora odstępowego samoczynnej
137 138
Wskaz
niki Wskaz
niki
niewyświetlanego powinna być wykonana z materiałów odblasko-
23) Wskaz
nik W 21  Wskaz
niki zmiany prędkości" oznacza
wych.
miejsce zmiany i obowiązującą od tego miejsca największą dozwo-
22) Wskaz
nik W 20  Wskaz
nik braku drogi hamowania" ozna-
loną prędkość drogową:
cza, \
e odległość między tarczą ostrzegawczą semaforową lub sema-
forem, na których jest umieszczony wskaz
nik, a następnym semafo-
Kwadratowa czarna tablica, a na niej biała liczba wskazująca
rem jest mniejsza od obowiązującej na danej linii kolejowej długości
największą dozwoloną prędkość drogową określoną w dziesiątkach
drogi hamowania: dwie równoległe, białe strzały, zwrócone ostrzem
kilometrów na godzinę
ku dołowi, na czarnym tle
a) wskaz
nik W 21 umieszczony
Dwie równoległe białe strzały, zwrócone ostrzem ku dołowi, na
na maszcie semafora oznacza, \
e
czarnym tle
jazda po zwrotnicach w kierunku
a) wskaz
nik W 20 informuje dru\
ynÄ™ pociÄ…gowÄ… o
zwrotnym mo\
e odbywać się z
tym, \
e pociÄ…g wje\
d\
a na odstęp o długości mniej-
prędkością określoną przez ten
szej od obowiÄ…zujÄ…cej na danej linii kolejowej drogi
wskaz
nik większą ni\
40 km/h ;
hamowania i wymaga od maszynisty zachowania
b) wskaz
nik W 21 wykonuje siÄ™
szczególnej ostro\
ności w regulowaniu prędkości
jako świetlny i umieszcza na
jazdy pociÄ…gu;
maszcie semafora tylko wówczas,
b) wskaz
nik W 20 umieszcza siÄ™ na maszcie tarczy
gdy typ rozjazdu osłanianego tym
ostrzegawczej semaforowej lub semafora na poczÄ…tku
semaforem pozwala na jazdÄ™ z
skróconego odstępu, patrząc w kierunku jazdy pocią-
prędkością większą ni\
40 km/h
gu;
w kierunku zwrotnym;
c) wskaz
nik W 20 powinien być poprzedzony
c) na wskaz
niku W 21 matowo-
wskaz
nikiem W 19, o którym mowa w pkt 21;
biała liczba na czarnym tle wy-
d) wskaz
nik W 20 mo\
e być wykonany jako
świetla się jednocześnie z ukaza-
świetlny, w postaci latarni z matowobiałymi strzała-
niem się na semaforze sygnału
mi, ukazujący się razem z sygnałem zezwalającym na
zezwalajÄ…cego na jazdÄ™ ze
semaforze, lub w postaci tablicy, stale wskazujÄ…cej
zmniejszoną prędkością.
obraz tego wskaz
nika; tablica wskaz
nika niewyświe-
tlanego powinna być wykonana z materiałów odbla-
skowych.
139 140
Wskaz
niki Wskaz
niki
25) Wskaz
nik W 23  Wskaz
- 26) Wskaz
nik W 24  Wskaz
-
24) Wskaz
nik W 22  Wskaz
nik jazdy pociÄ…gu towarowego"
nik odcinka izolowanego" nik kierunku przeciwnego"
oznacza, \
e pociÄ…g towarowy mo\
e przejechać bez zatrzymania ze
poczÄ…tek odcinka torowego lub oznacza wyjazd na tor szlaku
zmniejszoną prędkością obok semafora odstępowego blokady samo-
zwrotnicowego wyposa\
onego dwutorowego w kierunku prze-
czynnej, wskazującego sygnał  Stój"
w urządzenie kontroli niezajęto- ciwnym do zasadniczego
Kwadratowa czarna tablica ustawiona po przekÄ…tnej pionowo, a na
ści torów i rozjazdów
Wskaz
nik świetlny, matowobia-
niej umieszczona centralnie biała litera  T" wykonana z materiałów
Å‚a kresa na kwadratowej czarnej
odblaskowych
tablicy wznosząca się do góry z
Wskaz
nik w postaci \
ółtego
prawa na lewo
słupka ustawionego przy torze
a) wskaz
nik W 22 jest stosowany na semaforach
odstępowych samoczynnej blokady liniowej, usta-
wionych na wzniesieniu miarodajnym ponad 6 0 na
długości drogi hamowania;
b) wskaz
nik W 22 odnosi się wyłącznie do cię\
kich
pociągów towarowych i zezwala na przejechanie bez
zatrzymania obok semafora odstępowego samoczyn-
nej blokady liniowej, wskazującego sygnał  Stój", z
prędkością nie większą od 20 km/h, przy czym ma-
szynista powinien tak regulować prędkość, aby mógł
w ka\
dej chwili zatrzymać pociąg w razie zauwa\
e- a) wskaz
nik W 23 oznacza
nia przeszkody do dalszej jazdy. miejsce, przed którym przeta-
czany tabor kolejowy powinien
się zatrzymać, aby umo\
liwić
przestawienie zwrotnicy,
b) wskaz
nika W 23 nie oświe-
tla siÄ™.
a) wskaz
nik W 24 umieszcza
siÄ™ na maszcie semafora
albo na osobnym maszcie,
b) obraz na wskaz
niku W 24 pokazuje się jednocześnie z wyświe-
tleniem na semaforze sygnału zezwalającego na jazdę,
141 142
Wskaz
niki Wskaz
niki
c) w przypadku wyprawienia pociągu na sygnał zastępczy  Sz"
28) Wskaz
niki W 26a i W 26b  Wskaz
niki kierunku jazdy"
obraz na wskaz
niku W 24 pokazuje się jednocześnie z obrazem
oznaczają przejazd z grupy torów dalekobie\
nych na grupę torów
sygnału zastępczego,
podmiejskich (wskaz
nik W 26a) lub przejazd z grupy torów pod-
d) w szczególnych przypadkach, określonych wytycznymi organi-
miejskich na grupę torów dalekobie\
nych (wskaz
nik W 26b)
zacji zamknięć torowych w czasie wykonywania planowych ro-
bót, wskaz
nik W 24 mo\
e być stosowany w porze dziennej w Wskaz
nik świetlny z matowobiałą literą na czarnym tle, stanowiącą
postaci przenośnej tablicy nieoświetlonej. skrót nazwy grupy torów, na którą przeje\
d\
a pociÄ…g (wskaz
nik W
26a - zawsze litera  P", wskaz
nik W 26b - zawsze litera  D")
27) Wskaz
nik W 25  Wskaz
nik ogrzewania" oznacza stanowisko
elektrycznego ogrzewania wagonów i rozpoczęcia ogrzewania
Wskaz
nik świetlny - jedna lub dwie prostokątne latarnie umieszczo-
ne na wspólnym maszcie; na ka\
dej latarni, w kolorze czerwonym,
numer toru ze strzałką zwróconą w kierunku toru, do którego się ta
latarnia odnosi, oraz strzała w kształcie błyskawicy zwrócona
ostrzem ku dołowi
a) wskaz
nik W 25 ustawia się na międzytorzu w
miejscu stanowiska elektrycznego ogrzewania
wagonów na torach postojowych; przeznaczony
jest on do uprzedzenia o konieczności zachowania
ostro\
ności w czasie ogrzewania składów, z uwagi
na wysokie napięcie,
b) wskaz
nik W 25 wyświetla się z chwilą rozpo-
częcia ogrzewania,
c) w czasie trwania ogrzewania wagonów zabra-
nia siÄ™ zbli\
ania i doje\
d\
ania do nich.
Wskaz
niki W 26a i W 26b umieszcza siÄ™ na semaforze ustawionym
przed przejściem zwrotnicowym słu\
Ä…cym do przejazdu z jednej
grupy torów na drugą; wskaz
nik jest wyświetlany tylko wtedy,
kiedy semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę w kierunku,
który został wyró\
niony tym wskaz
nikiem; wskaz
niki W 26a i W
26b wyświetlają się równie\
, gdy na semaforze uka\
e się sygnał
zastępczy.
143 144
Wskaz
niki Wskaz
niki
30) Wskaz
nik W 28  Wskaz
nik kanału radiowego" oznacza
29) Wskaz
nik W 27  Wskaz
nik zmiany prędkości" oznacza miej-
miejsce zmiany i obowiązujący od tego miejsca numer kanału radio-
sce zmiany i obowiązującą od tego miejsca największą dozwoloną
łączności pociągowej
prędkość drogową
Okrągła czarna tablica, a na niej \
ółte oznaczenie literowo-cyfrowe;
Kwadratowa czarna tablica, a na niej biała liczba wskazująca naj-
litera stanowi uzgodniony z Prezesem UTK wyró\
nik zarzÄ…dcy
większą dozwoloną prędkość drogową określoną w dziesiątkach
infrastruktury - dla PLK jest litera  R , którego wskaz
nik dotyczy;
kilometrów na godzinę
liczba wskazuje numer kanału radiołączności pociągowej, przydzie-
lonego danemu zarzÄ…dcy infrastruktury
a) wskaz
nik W 28 informuje maszynistÄ™ o miej-
scu zmiany obowiązującego kanału radiołączności
pociÄ…gowej i o obowiÄ…zujÄ…cym od tego miejsca
numerze kanału radiowego; po minięciu wskaz
ni-
ka maszynista powinien przełączyć radiotelefon
na wskazany kanał radiołączności pociągowej i
jak najszybciej nawiązać łączność z najbli\
szym
posterunkiem ruchu pracujÄ…cym na tym kanale,
a) wskaz
nik W 27 ustawia się w miejscu zmiany największej do-
b) numer kanału określony wskaz
nikiem W 28
zwolonej prędkości drogowej na szlaku jednotorowym po pra-
obowiązuje do miejsca ustawienia następnego
wej stronie toru, patrzÄ…c w kierunku wzrostu kilometra\
u linii
wskaz
nika z innym numerem,
kolejowej (wskaz
nik dwustronny, stosownie do prędkości do-
c) wskaz
nik W 28 ustawia się w następujący sposób:
zwolonej za tym wskaz
nikiem, patrzÄ…c w kierunku jazdy pociÄ…-
 na stacji lub posterunku odgałęz
nym, będącym początkiem
gu), a w pozostałych przypadkach według zasad określonych w
linii kolejowej z radiołącznością pociągową - na stacji w od-
ust. 14 pkt 1, 3 i 4, przy czym w razie zmiany tej prędkości, w
ległości 30-70 m, a na posterunku odgałęz
nym - 100-150 m
obrębie stacji wskaz
nik W 27 ustawia siÄ™:
za ostatnią zwrotnicą, patrząc w kierunku szlaku z radiołącz-
 przy zmniejszeniu prędkości - przed pierwszą zwrotnicą,
nością pociągową,
 przy zwiększeniu prędkości - za ostatnią zwrotnicą,
 na stacji węzłowej lub posterunku odgałęz
nym, je\
eli na
b) je\
eli nie mo\
na ustawić wskaz
nika W 27 z zachowaniem skraj-
przyległych szlakach jest radiołączność pociągowa o ró\
nych
ni, stosuje siÄ™ tablicÄ™ o zmniejszonych wymiarach i umieszcza jÄ…
numerach kanałów - na stacji w odległości 30-70 m, a na po-
nisko,
sterunku odgałęz
nym - 100-150 m za ostatniÄ… zwrotnicÄ… wy-
c) cyfry na wskaz
niku W 27 powinny być wykonane z materiałów
jazdową, patrząc w kierunku szlaku z innym kanałem radio-
odblaskowych.
łączności pociągowej,
 przy dojez
dzie do posterunku le\
Ä…cego na linii kolejowej z
radiołącznością pociągową, na szlaku niewyposa\
onym w ra-
145 146
Wskaz
niki Wskaz
niki
diołączność pociągową - 300 m przed semaforem wjazdo-
wym posterunku ruchu z radiołącznością pociągową, 31) Wskaz
nik W 30  Wskaz
nik wa\
enia składu" oznacza pręd-
d) je\
eli nie mo\
na ustawić wskaz
nika W 28 z zachowaniem skraj- kość, z jaką nale\
y przeje\
d\
ać przez automatyczną wagę podczas
ni, stosuje siÄ™ tablicÄ™ o zmniejszonych wymiarach i umieszcza jÄ… wa\
enia składu
nisko; litera i cyfra na wskaz
niku powinny być wykonane z ma- Wskaz
nik świetlny - matowobiałe koło na jasnoniebieskim tle, a w
teriałów odblaskowych. kole napis  Waga x km/h", gdzie  x" oznacza prędkość przejazdu w
km/h
31) Wskaz
nik W 29  Wskaz
nik nawiązania łączności" oznacza,
\
e nale\
y nawiązać łączność radiową z dy\
urnym ruchu odcinko-
wym
Pomarańczowa tablica pozioma, a na niej dwa czarne kąty, oparte na
krótszych bokach prostokąta, jeden obok drugiego, stykające się
wierzchołkami w środku tablicy
a) wskaz
nik W 30 umieszcza się we właściwej odległości, zgodnie
z dokumentacjÄ… technicznÄ… wagi, przed wagÄ… z obu jej stron,
b) wyświetlony wskaz
nik W 30 oznacza, \
e skład będzie wa\
ony i
nale\
y przeje\
d\
ać przez wagę z prędkością określoną na
a) wskaz
nik W 29 stosuje siÄ™ na odcinkach linii kolejowej, na
wskaz
niku.
których ruch prowadzony jest na podstawie radiotelefonicznego
porozumiewania siÄ™ dy\
urnego ruchu odcinkowego z maszyni-
stÄ… pojazdu trakcyjnego lub kierujÄ…cym pojazdem pomocni-
czym, dla wskazania miejsca, w którym maszynista lub kierują-
cy pojazdem pomocniczym ma obowiązek nawiązania łączności
radiowej z dy\
urnym ruchu odcinkowym,
b) wskaz
nik W 29 ustawia się skośnie do toru, po prawej stronie
toru przed mijanką bezobsługową w odległości nie mniejszej ni\

1.600 m przed samoczynnie działającym semaforem wjazdo-
wym.
147 148
Wskaz
niki Wskaz
niki
33) Wskaz
nik W 32  Wskaz
nik czoła pociągu" oznacza miejsce
32) Wskaz
nik W 31  Wskaz
nik kasowania" oznacza, \
e sygnali-
zatrzymania czoła pociągu o długości określonej tym wskaz
nikiem
zator, na którym został umieszczony wskaz
nik, jest nieczynny, nie
Biała tablica pięciokątna (ścięty prostokąt) z czarną obwódką i czar-
został oddany do u\
ytku lub jest uniewa\
niony, a sygnały wyświe-
ną liczbą określającą długość pociągu w metrach
tlane na nim sÄ… nieobowiÄ…zujÄ…ce
Biały ukośny krzy\
z czarną obwódką
Wskaz
nik W 32 stosuje siÄ™ na stacjach i przystankach osobowych;
wskaz
nik W 32, w razie potrzeby więcej ni\
jeden, dla pociągów o
ró\
nych długościach, ustawia się, rozmieszczając go w zale\
ności
od warunków miejscowych w taki sposób, aby zapewniona została
mo\
liwie najdogodniejsza obsługa podró\
nych.
16. Wskaz
niki We stosowane na liniach kolejowych zelektryfiko-
wanych określają obowiązujący maszynistę sposób prowadzenia
elektrycznego pojazdu trakcyjnego wynikający z układu zasilania i
układu sieci trakcyjnej.
17. Wskaz
niki We ustawia siÄ™ obok toru albo zawiesza nad torem,
do którego się odnoszą, patrząc w kierunku jazdy, według
następujących zasad:
Wskaz
nik W 31 umieszcza siÄ™ na nieczynnych sygnalizatorach.
1) na stacji wskaz
nik We umieszcza siÄ™ z prawej strony toru, do
którego się odnosi, patrząc w kierunku jazdy;
2) na szlaku jednotorowym wskaz
nik We umieszcza siÄ™ po pra-
wej stronie toru, dla ka\
dego kierunku jazdy;
3) na szlaku dwutorowym, jak równie\
przy równoległym zbli\
e-
niu torów szlakowych dwóch linii kolejowych jednotorowych
wskaz
nik We umieszcza się po zewnętrznej stronie torów, dla toru
prawego - po prawej, a dla toru lewego - po lewej stronie, patrzÄ…c
w kierunku jazdy;
149 150
Wskaz
niki Wskaz
niki
4) na szlaku wielotorowym, przy liczbie torów szlakowych więk-
2) Wskaz
niki We 2a, We 2b, We 2c  Wskaz
niki opuszczenia
szej ni\
2, jak równie\
przy równoległym zbli\
eniu więcej ni\

pantografu" oznacza, \
e nale\
y opuścić pantografy: niezale\
nie od
dwóch torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych wskaz
nik We
kierunku jazdy (wskaz
nik We 2a), przy jez
dzie na tor odgałęziający
umieszcza się przy torach skrajnych - po zewnętrznej stronie torów,
się w prawo od toru, przy którym jest ustawiony wskaz
nik (wskaz
-
przy torach nieskrajnych - z prawej strony toru dla ka\
dego kierun-
nik We 2b) lub przy jez
dzie na tor odgałęziający się w lewo od toru,
ku jazdy po danym torze.
przy którym jest ustawiony wskaz
nik (wskaz
nik We 2c)
18. Wskaz
niki We mogą być stałe albo przenośne.
Jeden biały poziomy pasek na kwadratowej niebieskiej tablicy z
19. Wskaz
niki We 1 - We 9 mają postać kwadratowej niebieskiej
czarną i białą obwódką; wskaz
nik We 2b i We 2c obowiÄ…zujÄ…cy dla
tablicy z czarną i białą obwódką, ustawionej przekątną pionowo, z
torów odgałęziających się uzupełniony jest małą kwadratową czarną
odpowiednim białym symbolem na niebieskim polu.
tablicą z białym trójkątem zwróconym ostrzem odpowiednio w
20. Stosuje się następujące wskaz
niki dotyczÄ…ce zelektryfikowa-
prawo lub w lewo, w zale\
ności od tego, którego toru odgałęziają-
nych linii kolejowych:
cego siÄ™ dotyczy wskaz
nik
1) Wskaz
nik We 1  Wskaz
nik uprzedzajÄ…cy o opuszczeniu pan-
tografu" oznacza, \
e nale\
y przygotować się do opuszczenia panto-
grafów przed następnym wskaz
nikiem i nakazuje zmniejszyć pręd-
kość do 60 km/h
Dwa poziome białe paski jednakowej wielkości, przesunięte w pio-
nie i w poziomie względem siebie tak, \
e początek górnego paska
jest na wysokości końca paska dolnego na kwadratowej niebieskiej
tablicy z czarną i białą obwódką
a) wskaz
nik We 2a, We 2b, We 2c ustawia siÄ™ na szlaku i na sta-
cjach w odległości 100 m przed początkiem odcinka toru, który
nale\
y przeje\
d\
ać z opuszczonym pantografem,
b) wskaz
nik We 2a, We 2b, We 2c stosuje siÄ™:
 w razie wyłączania sieci lub odcinka sieci spod napięcia, aby
uniknąć przeniesienia napięcia przez pantograf,
Wskaz
nik We 1 ustawia się na szlaku i na stacji przy torach głów-
 w razie konieczności jazdy z rozpędu na odcinkach toru nie-
nych zasadniczych, w odległości 500 m przed wskaz
nikiem opusz-
zelektryfikowanego,
czenia pantografu
151 152
Wskaz
niki Wskaz
niki
 w razie konieczności jazdy z rozpędu na odcinkach toru ze-
lektryfikowanego w przypadku, gdy stan sieci lub inne 3) Wskaz
niki We 4a, We 4b, We 4c  Wskaz
niki zakazu wjazdu
względy nie pozwalają na współpracę z pantografami elektrycznych pojazdów trakcyjnych" oznaczają, \
e wjazd elek-
Wskaz
niki We 3a, We 3b  Wskaz
niki podniesienia pantografu" trycznych pojazdów trakcyjnych jest zabroniony: na tor, przy któ-
oznaczajÄ…, \
e nale\
y podnieść pantografy elektrycznego zespołu rym jest ustawiony wskaz
nik (wskaz
nik We 4a), na tor odgałęziają-
trakcyjnego (wskaz
nik We 3a) lub lokomotywy elektrycznej cy się w prawo od toru, przy którym jest ustawiony wskaz
nik
(wskaz
nik We 3b) (wskaz
nik We 4b), lub na tor odgałęziający się w lewo od toru, przy
Jeden biały pionowy pasek na kwadratowej niebieskiej tablicy z którym ustawiony jest wskaz
nik (wskaz
nik We 4c)
czarną i białą obwódką; wskaz
nik obowiązujący lokomotywy elek- Dwa białe kwadraty jeden w drugim na kwadratowej niebieskiej
tryczne uzupełniony jest małą kwadratową, białą tablicą z czarną tablicy z czarną i białą obwódką; wskaz
nik obowiązujący dla torów
obwódką oraz czarną literą "L" odgałęziających się uzupełniony jest małą kwadratową czarną tabli-
cą z białym trójkątem zwróconym ostrzem odpowiednio w prawo
lub w lewo, w zale\
ności od tego, którego toru odgałęziającego się
dotyczy
Wskaz
nik We 3a dotyczący elektrycznych zespołów trakcyjnych
ustawia się w odległości 200 m, a wskaz
nik We 3b dotyczÄ…cy lo-
komotyw w odległości 30 m za miejscem, w którym mo\
na pod-
nieść pantografy a) wskaz
nik We 4a, We 4b, We 4c słu\
y do oznaczania miejsc,
poza które przejazd elektrycznych pojazdów trakcyjnych jest
zabroniony, w szczególności takich jak uszkodzenie sieci, praca
przy sieci, koniec sieci,
b) wskaz
nik We 4a, We 4b, We 4c ustawia się w odległości 15 m
przed miejscem, poza które przejazd jest zabroniony
153 154
Wskaz
niki Wskaz
niki
4) Wskaz
niki We 8a, We 8b, We 8c  Wskaz
niki jazdy bezprÄ…- 5) Wskaz
niki We 9a, We 9b  Wskaz
niki jazdy pod prÄ…dem"
dowej" oznaczają miejsce, przez które elektryczny pojazd trakcyjny oznaczają miejsce, od którego elektryczny zespół trakcyjny (wskaz
-
powinien przeje\
d\
ać bez pobierania prądu z sieci trakcyjnej: przy nik We 9a) lub lokomotywa elektryczna (wskaz
nik We 9b) mogÄ…
przejez
dzie po torze, przy którym jest ustawiony wskaz
nik (wskaz
- jechać, pobierając prąd z sieci trakcyjnej
nik We 8a), przy jez
dzie na tor odgałęziający się w prawo od toru, Białe paski w kształcie korytka na kwadratowej niebieskiej tablicy z
przy którym jest ustawiony wskaz
nik (wskaz
nik We 8b), lub przy czarną i białą obwódką; wskaz
nik obowiÄ…zujÄ…cy lokomotywy elek-
jez
dzie na tor odgałęziający się w lewo od toru, przy którym stoi tryczne uzupełniony jest małą kwadratową białą tablicą z czarną
wskaz
nik (wskaz
nik We 8c) obwódką oraz czarną literą  L"
Dwa równoległe białe paski pionowe i pod nimi jeden biały pasek
poziomy na kwadratowej niebieskiej tablicy z czarną i białą obwód-
kÄ…, niestykajÄ…cy siÄ™ z paskami pionowymi; wskaz
nik obowiÄ…zujÄ…cy
dla torów odgałęziających się uzupełniony jest małą kwadratową
czarną tablicą z białym trójkątem zwróconym ostrzem odpowiednio
w prawo lub w lewo, w zale\
ności od tego, którego toru odgałęzia-
jÄ…cego siÄ™ dotyczy
Wskaz
nik We 9a dotyczący elektrycznych zespołów trakcyjnych
ustawia się w odległości 200 m, a wskaz
nik We 9b dotyczÄ…cy lo-
komotyw - w odległości nie mniejszej ni\
30 m i nie większej ni\

100 m za miejscem, które nale\
y przeje\
d\
ać bez pobierania prądu
z sieci.
Wskaz
niki We 8a, We 8b i We 8c ustawia się w odległości 30 m
przed elementem podłu\
nego sekcjonowania sieci jezdnej, takim
jak izolowane przęsło naprę\
enia, przerwa powietrzna, izolator
sekcyjny, który oddziela elektrycznie dwa odcinki sieci i przez
który nale\
y przeje\
d\
ać bez pobierania prądu z sieci
155 156
Sygnały i wskaz
niki na wyznaczonych liniach kolejowych i stacjach Sygnały i wskaz
niki na wyznaczonych liniach kolejowych i stacjach
otrzyma zezwolenie na wjazd do tunelu przekazane za pomocÄ…
urządzeń łączności przez właściwego dy\
urnego ruchu lub ustnie
przez upowa\
nionego pracownika,
ż 17. Sygnały i wskaz
niki stosowane wyłącznie na wyznaczo-
c) sygnał S 1a jest stosowany na szlakach: Warszawa Wschodnia -
nych liniach kolejowych i stacjach
Warszawa Zachodnia i Warszawa Wschodnia - Warszawa Central-
1. Sygnały i wskaz
niki stosowane wyłącznie na wyznaczonych
na.
liniach kolejowych i stacjach:
2) Wskaz
nik W 21wg oznacza, \
e nale\
y przeje\
d\
ać z określoną
1) Sygnał S 1a  Stój - absolutny zakaz wjazdu do tunelu"
prędkością przez automatyczną wagę
Czerwone migające światło wyświetlone jednocześnie z sygnałem
Matowobiała liczba na ciemnym tle, oznaczająca prędkość (w dzie-
S 1  Stój" na semaforze odstępowym samoczynnym
siÄ…tkach km/h) wjazdu na automatycznÄ… wagÄ™
a) sygnał ten oznacza absolutny zakaz przejazdu obok semafora
a) liczba na wskaz
niku W 21wg wyświetla się jednocześnie z sy-
odstępowego samoczynnego wskazującego sygnał S 1  Stój",
gnałem zezwalającym tylko wówczas, gdy jest nastawiony prze-
ustawionego przed wjazdem do tunelu,
bieg wjazdowy na tor, na którym jest zainstalowana automa-
b) pociąg zatrzymany przed sygnałem S 1a mo\
e jechać dalej, gdy
tyczna waga; w odległości 40 m przed wagą, z obu jej stron,
sygnał ten zostanie wyłączony oraz dodatkowo dru\
yna pociÄ…gowa
157 158
Sygnały i wskaz
niki na wyznaczonych liniach kolejowych i stacjach Sygnały stosowane do odwołania
ustawia siÄ™ wskaz
niki W 9 bez poprzedzania ich wskaz
nikami
W 8,
ż 18. Sygnały na semaforach świetlnych, tarczach ostrzegaw-
b) wskaz
nik W 21wg jest stosowany na stacjach Hrubieszów LHS i
czych i sygnalizatorach powtarzajÄ…cych, stosowane do
Dorohusk.
odwołania
3) Sygnał Pc 5-LHS  Oznaczenie końca pociągu"
1. Na semaforach świetlnych mo\
na do odwołania stosować nastę-
pujące sygnały:
Dzienny i nocny
1) Sygnał  Wolna droga ze 2) Sygnał  Wolna droga. Na-
Tarcza po prawej stronie tylnej ściany ostatniego wagonu w składzie
zmniejszoną prędkością" lub stępny semafor wskazuje sy-
pociągu; tarcze są prostokątne i podzielone na cztery trójkąty, z
"Wolna droga ze zmniejszoną gnał zezwalający na jazdę ze
których górny i dolny są czerwone, oba zaś boczne - białe; po-
prędkością. Następny semafor zmniejszoną prędkością
wierzchnia tarczy powinna być wykonana z materiałów odblasko-
nadaje sygnał zezwalający na
wych
jazdÄ™"
Dwa zielone światła na semafo- Światło zielone, a nad nim świa-
rze w jednym pionie zwrócone tło pomarańczowe na semaforze
do pociągu w pionie, zwrócone do pociągu
Sygnał Pc 5-LHS stosuje się wyłącznie na liniach kolejowych za-
rządzanych przez spółkę PKP Linia Hutniczo Siarkowa.
159 160
Sygnały stosowane do odwołania Sygnały stosowane do odwołania
2. Na tarczy ostrzegawczej mo\
na do odwołania stosować następu- 3. Na sygnalizatorze powtarzającym mo\
na do odwołania stosować
jący sygnał: następujący sygnał:
1) Sygnał  Semafor wskazuje sygnał  Wjazd ze zmniejszoną 1) Sygnał  Semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę ze
prędkością. Następny semafor wskazuje Stój" lub sygnał  Wol- zmniejszoną prędkością"
na droga ze zmniejszoną prędkością. Następny semafor wskazu- Pomarańczowe, jedno białe i jedno zielone światło w pionie zwró-
je sygnał zezwalający na jazdę" cone do pociągu
Pomarańczowe i zielone światło w pionie zwrócone do pociągu
4. Informacje dotyczące sygnałów, o których mowa w ust. 1-3,
powinny być zawarte w dodatku do wewnętrznego rozkładu jazdy
pociągów.
161 162
Załącznik 1
Zestawienie obrazów sygnałowych semaforów świetlnych
Załącznik 1
ZESTAWIENIE
obrazów sygnałowych semaforów świetlnych
Uwaga: Zestawienie przedstawione na następnej stronie dotyczy
przypadku, gdy największa dozwolona prędkość dla pociągu na
danym odcinku linii, wskazana w słu\
bowym rozkładzie jazdy,
przekracza 100 km/h
*) Jazda z największą dozwoloną prędkością
**) Jazda z największą dozwoloną prędkością, nie większą ni\

160 km/h - w przodzie są dwa odstępy blokowe wolne 
a przy następnym semaforze z prędkością nieprzekracza-
jÄ…cÄ… 100 km/h
***) Następny semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę z
prędkością zmniejszoną do 40 lub 60 km/h
****) Następny semafor wskazuje sygnał  Stój"
163
164
Załącznik 2
1. SZLAK JEDNOTOROWY
Załącznik 2
1) Dwa odcinki le\
Ä…ce jeden za drugim niedaleko od siebie,
na których prędkość jazdy powinna być ograniczona odpowied
nio do 20 km/h i 30 km/h
PRZYKA
ADY
Kierunek A - B
osygnalizowania le\
ących blisko siebie odcinków torów,
Sygnał D 6 dla ograniczenia prędkości jazdy do 30 km/h powinien
na szlaku jednotorowym i dwutorowym,
być ustawiony w km 4,1, jednak aby nie wprowadzał w błąd ma-
wymagających zmniejszenia prędkości jazdy pociągów
szynisty, został on ustawiony w km 4,3 w miejscu ustawienia wskaz
-
wskutek ograniczeń doraz
nie wprowadzonych
nika W 14 dla odcinka z ograniczeniem prędkości do 20 km/h. Droga
hamowania wynosi 500 m i jest wystarczajÄ…ca, poniewa\

oraz
prędkość będzie większa (30 km/h).
PRZYKA
ADY
Kierunek B - A
osygnalizowania odcinków torów, na szlaku jednotorowym,
Sygnał D 6 dla odcinka, na którym prędkość ograniczono do 20 km/h,
dwutorowym i wielotorowym (przy liczbie torów szlakowych
powinien być ustawiony w km 5,2 (700), czyli 100 m za wskaz
ni-
większej ni\
2), jak równie\
przy równoległym zbli\
eniu
kiem W 14 dla początku odcinka o prędkości 30 km/h.
więcej ni\
dwóch torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych,
Dla lepszej przejrzystości mo\
e on być ustawiony w km 5,3,
wymagających zmniejszenia prędkości jazdy pociągów
obok wskaz
nika W 14 dla pierwszego odcinka zwolnionej jazdy, tj.
wskutek ograniczeń stałych i doraz
nie wprowadzonych
w odległości 800 m (rys. 1).
2) Je\
eli odcinek szlaku między dwoma ostrze\
eniami jest krót-
szy lub równy drodze hamowania, nale\
y włączyć go, traktując jako
jedno ostrze\
enie, do odcinka, na którym obowiązuje większe ogra-
niczenie prędkości (mniejsza prędkość) - rysunek 2.
3) Je\
eli wewnątrz dłu\
szego odcinka, na którym prędkość jest
ograniczona do 30 km/h znajduje się odcinek, na którym nale\
y
ograniczyć prędkość do 20 km/h, nale\
y postąpić w sposób wska-
zany na rysunku 3.
165
166
Załącznik 2 Załącznik 2
Kierunek A - B
Sygnał D 6 dla drugiej części długiego odcinka (od km 6,0 do km
6,7) dla prędkości ograniczonej do 30 km/h ustawiono obok
wskaz
nika W 14 dla odcinka z ograniczoną prędkością do 20 km/h
(poczÄ…tek) w km 5,7. Droga hamowania 300 m jest wystarczajÄ…ca,
poniewa\
prędkość na następnym odcinku zwiększa się.
Kierunek B - A
Sygnał D 6 dla odcinka prędkości 20 km/h nale\
y ustawić w km
6,7, poniewa\
prędkość jazdy powinna się zmniejszyć (z 30 km/h
do 20 km/h).
Sygnał D 6 dla drugiego odcinka, z ograniczeniem prędkości do 30
km/h, powinien być ustawiony w odległości 700 m od początku
tego odcinka, tj. w km 6,4, a więc 400 m przed wskaz
nikiem W 14
dla odcinka o prędkości jazdy 20 km/h; sygnał ten jednak został
ustawiony obok wskaz
nika W 14 w km 6,0. Odległość 300 m od
początku odcinka, dla którego przewidziana jest prędkość 30 km/h,
jest wystarczajÄ…ca, gdy\
następny odcinek będzie przeje\
d\
any z
większą prędkością ni\
poprzedni.
2. SZLAK DWUTOROWY
1) Wewnątrz dłu\
szego odcinka, z ograniczeniem prędkości do
50 km/h, le\
y krótszy odcinek, na którym ograniczenie prędko-
ści wynosi 20 km/h
a) Droga hamowania jest wystarczająca, jeśli chodzi o ustawienie
sygnału D 6.
W celu uniknięcia zbytniego zgrupowania sygnałów zaniecha-
no ustawienia wskaz
nika W 14 dla końca pierwszego odcinka o
prędkości ograniczonej do 50 km/h i dla końca odcinka o prędkości
ograniczonej do 20 km/h. Sygnał D 6 dla drugiego odcinka o pręd-
kości ograniczonej do 50 km/h le\
ącego za odcinkiem o pręd-
167 168
Załącznik 2 Załącznik 2
kości ograniczonej do 20 km/h, ustawiono obok wskaz
nika W 14
odnoszącego się do początku odcinka, na którym prędkość ma być
ograniczona do 20 km/h, a mianowicie w km 5,2 zamiast w km 5,3.
Takie ustawienie sygnału daje jaśniejszy i przejrzystszy obraz osy-
gnalizowania (rys. 4).
b) Droga hamowania dla drugiego i trzeciego sygnału D 6 jest nie-
wystarczajÄ…ca.
Gdyby ustawiono sygnał D 6 dla pierwszego odcinka z ograni-
czeniem prędkości do 50 km/h w km 4,1, a wskaz
nik W 14 na po-
czątku tego odcinka w km 4,8, wówczas sygnał D 6 dla odcinka
z ograniczeniem prędkości do 20 km/h nale\
ałoby ustawić w km 4,5,
a więc 300 m przed wskaz
nikiem W 14 ustawionym dla pierwszego
odcinka z ograniczeniem prędkości do 50 km/h.
Takie ustawienie mogłoby wprowadzić w błąd maszynistę.
Wobec tego sygnał D 6 dla odcinka z ograniczeniem prędkości do
20 km/h powinien być ustawiony w odległości 700 m, poniewa\

prędkość będzie zmniejszona i dlatego ustawiono go w km 4,5 - bez-
pośrednio obok wskaz
nika W 14 dla pierwszego odcinka z ograni-
czeniem prędkości do 50 km/h. Dla drugiego odcinka z ogranicze-
niem prędkości do 50 km/h le\
ącego za odcinkiem, po którym wolno
jechać z prędkością 20 km/h, wystarcza droga hamowania 300 m,
poniewa\
prędkość na nim wzrasta. Sygnał D 6 dla tego odcinka
został ustawiony obok wskaz
nika W 14 dla odcinka z ogranicze-
niem prędkości do 20 km/h.
Zaniechano ustawienia wskaz
nika W 14 dla końca pierwszego
i drugiego odcinka o ograniczonej prędkości (rys. 5).
169 170
Załącznik 2 Załącznik 2
3. PRZYKA
ADY SPOSOBU USTAWIANIA WSKAy
NIKÓW
2) Bardzo krótkie następujące po sobie odcinki wymagające
zmniejszenia prędkości odpowiednio do 20 km/h, a następnie do W 8 i W 9
50 km/h, gdy dozwolona prędkość jazdy wynosi 100 km/h
Dla pierwszego sygnału D 6 droga hamowania 700 m jest wy-
starczająca dla zmniejszenia prędkości na moście do 20 km/h. Dla
drugiego sygnału D 6 droga hamowania wynosi tylko 110 m, jest to
jednak wystarczajÄ…ce, gdy\
nale\
y zwiększyć prędkość do 50 km/h.
Z tego równie\
względu zbędne jest ustawienie wskaz
nika W 14
1) Rysunek 7 przedstawia ustawienie wskaz
ników na szlaku jed-
dla końca odcinka, po którym mo\
na przejechać z prędkością
notorowym; liniÄ… przerywanÄ… oznaczono odwrotnÄ… stronÄ™ wskaz
nika
20 km/h, natomiast koniec odcinka, po którym mo\
na jechać z pręd-
W 9, sygnalizującą koniec odcinka, przez który nale\
y jechać ze
kością 50 km/h, jest osygnalizowany wskaz
nikiem W 14, gdy\
od
zmniejszoną prędkością; obraz tego wskaz
nika jest wa\
ny dla ma-
miejsca ustawienia tego wskaz
nika mo\
na jechać dalej z maksymalną
szynisty, aczkolwiek wskaz
nik jest ustawiony z lewej strony toru,
dozwoloną prędkością (100 km/h) - rysunek 6.
patrzÄ…c w kierunku jazdy.
3) W przypadkach podobnych, a nie podanych, nale\
y wzoro-
wać się na opisanych przykładach.
4) We wszystkich omawianych przykładach chodzi o ostrze\
e-
nia niestałe, a więc takie, które wymagają powiadomienia dru\
yn
pociągowych rozkazem szczególnym.
2) Rysunek 8 przedstawia ustawienie wskaz
ników na szlaku
dwutorowym przy ograniczeniu prędkości na dwóch torach. Wskaz
-
niki W 8 i W 9 ustawia się tak samo przy równoległym zbli\
eniu
torów szlakowych dwóch linii jednotorowych; obrazy wskaz
ników
W 8 i W 9 sÄ… wa\
ne dla maszynisty, aczkolwiek niektóre ze wskaz
-
ników są ustawione z lewej strony toru, patrząc w kierunku jazdy.
171 172
Załącznik 2 Załącznik 2
3) Rysunek 9 przedstawia ustawienie wskaz
ników na szlaku dwu-
torowym przy ograniczeniu prędkości na jednym torze; obrazy
wskaz
ników W 8 i W 9 są wa\
ne dla maszynisty, aczkolwiek nie-
5) Rysunek 11 przedstawia szlak wielotorowy lub równoległe
które ze wskaz
ników są ustawione z lewej strony toru, patrząc w kie-
zbli\
enie torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych, składające się z
runku jazdy.
dwóch szlaków dwutorowych, przy czym ograniczenie prędkości
obowiązuje na dwóch torach nieskrajnych. Dla międzytorzy, z uwagi
na warunki skrajni, obowiÄ…zujÄ… zasady podane w opisie do rysunku
10. Wskaz
niki W 8 i, je\
eli zachodzi potrzeba ustawienia - równie\

wskaz
niki W 9 na poczÄ…tku odcinka dla jazdy po torze nieskrajnym,
ustawia siÄ™ z prawej strony toru, patrzÄ…c w kierunku jazdy, aby nie
wprowadzać w błąd dru\
yny pociÄ…gu jadÄ…cego po sÄ…siednim to-
rze. LiniÄ… przerywanÄ… oznaczono odwrotnÄ… stronÄ™ wskaz
ników
W 9 sygnalizujÄ…cych koniec odcinka; obrazy wskaz
ników W 9 są
4) Rysunek 10 przedstawia szlak wielotorowy lub równoległe
wa\
ne dla maszynisty, aczkolwiek wskaz
niki sÄ… ustawione z lewej
zbli\
enie torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych, składające się z
strony toru, patrzÄ…c w kierunku jazdy.
dwóch szlaków dwutorowych, przy czym ograniczenie prędkości
obowiązuje na dwóch torach jednego szlaku dwutorowego. Na mię-
dzytorzu, o ile zachodzi potrzeba, nale\
y umieścić wskaz
nik W 8
nisko z prawej strony toru - patrząc w kierunku jazdy - zwrócony
podstawą trójkąta do dołu, a ponadto wskaz
nik W 9 typowy lub o
zmniejszonych wymiarach; obrazy wskaz
ników W 8 i W 9 są wa\
-
ne dla maszynisty, aczkolwiek niektóre ze wskaz
ników są ustawione
z lewej strony toru, patrzÄ…c w kierunku jazdy.
6) Rysunek 12 przedstawia szlak wielotorowy lub równoległe
zbli\
enie torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych, składające się
ze szlaku dwutorowego i jednotorowego, przy czym ograniczenie
prędkości obowiązuje na dwóch torach szlaku dwutorowego, bądz

173 174
Załącznik 2 Załącznik 2
te\
na szlaku jednotorowym i jednym torze szlaku dwutorowego. odcinka, przez który nale\
y jechać ze zmniejszoną prędkością, w
Dla międzytorzy, z uwagi na warunki skrajni, obowiązują zasady torze nieskrajnym obowiązują zasady podane w opisie do rysunku 10.
podane w opisie do rysunku 10. Przy torze skrajni wskaz
niki W 8
i W 9 ustawia się według zasad podanych w opisie do rysunku 9.
9) Ponadto, jak na rysunku 15, dopuszcza siÄ™ osygnalizowanie
podanym sposobem odcinka toru szlaku jednotorowego, w jednym
7) Rysunek 13 przedstawia szlak wielotorowy lub równoległe
torze szlaku dwutorowego oraz w torze szlaku wielotorowego lub
zbli\
enie torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych, składające się
torze szlakowym przy równoległym zbli\
eniu ró\
nych linii kolejo-
ze szlaku dwutorowego i jednotorowego, przy czym ograniczenie
wych. Powy\
sze mo\
na stosować przy stałych ograniczeniach pręd-
prędkości obowiązuje na torze skrajnym. Przy osygnalizowaniu
kości tylko dla jednego kierunku jazdy, np. na du\
ym spadku.
odcinka, przez który nale\
y jechać ze zmniejszoną prędkością, w
torze skrajnym obowiÄ…zujÄ… zasady podane w opisie do rysunku 9.
8) Rysunek 14 przedstawia szlak wielotorowy lub równoległe
zbli\
enie torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych, składające się
ze szlaku dwutorowego i jednotorowego, przy czym ograniczenie
prędkości obowiązuje na torze nieskrajnym. Przy osygnalizowaniu
175 176
Załącznik 2 Załącznik 2
4. PRZYKA
ADY SPOSOBU USTAWIANIA TARCZ
 ZWOLNIĆ BIEG" (SYGNAA
ÓW D 6)
I WSKAy
NIKÓW W 14
3) Rysunek 18 przedstawia ustawienie tarcz  Zwolnić bieg"
i wskaz
ników W 14 na szlaku dwutorowym przy ograniczeniu pręd-
kości na jednym torze; obrazy tarcz i wskaz
ników są wa\
ne dla ma-
szynisty, aczkolwiek niektóre z tarcz  Zwolnić bieg" i wskaz
ników
W 14 sÄ… ustawione z lewej strony toru, patrzÄ…c w kierunku jazdy.
1) Rysunek 16 przedstawia ustawienie tarcz  Zwolnić bieg" i
wskaz
ników W 14 na szlaku jednotorowym; linią przerywaną
oznaczono odwrotnÄ… stronÄ™ wskaz
nika W 14, sygnalizujÄ…cÄ… koniec
odcinka, przez który nale\
y jechać ze zmniejszoną prędkością; ob-
raz tego wskaz
nika jest wa\
ny dla maszynisty, aczkolwiek wskaz
nik
jest ustawiony z lewej strony toru, patrzÄ…c w kierunku jazdy.
4) Rysunek 19 przedstawia szlak wielotorowy lub równoległe
zbli\
enie torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych, składające się z
dwóch szlaków dwutorowych, przy czym ograniczenie prędkości
obowiązuje na dwóch torach jednego szlaku dwutorowego. Na mię-
dzytorzu, o ile zachodzi potrzeba, nale\
y umieścić tarczę  Zwolnić
2) Rysunek 17 przedstawia ustawienie tarcz  Zwolnić bieg i
bieg" nisko z prawej strony toru, patrząc w kierunku jazdy, zwró-
wskaz
ników W 14 na szlaku dwutorowym przy ograniczeniu prędko-
coną podstawą trójkąta do dołu, a ponadto wskaz
nik W 14 typowy
ści na dwóch torach. Tarcze  Zwolnić bieg" i wskaz
niki W 14
lub o zmniejszonych wymiarach obrazy tarcz i wskaz
ników są
ustawia się tak samo przy równoległym zbli\
eniu torów szlakowych
wa\
ne dla maszynisty, aczkolwiek niektóre z tarcz  Zwolnić bieg" i
dwóch linii jednotorowych; obrazy tarcz i wskaz
ników są wa\
ne dla
wskaz
ników W 14 są ustawione z lewej strony toru, patrząc w
maszynisty, aczkolwiek niektóre z tarcz  Zwolnić bieg" i wskaz
ni-
kierunku jazdy.
ków W 14 są ustawione z lewej strony toru, patrząc w kierunku jazdy.
177 178
Załącznik 2 Załącznik 2
te\
na szlaku jednotorowym i jednym torze szlaku dwutorowego.
Dla międzytorzy, z uwagi na warunki skrajni, obowiązują zasady
podane w opisie do rysunku 19. Przy torze skrajnym tarcze  Zwol-
nić bieg" i wskaz
niki W 14 ustawia się według zasad podanych w
opisie do rysunku 18.
5) Rysunek 20 przedstawia szlak wielotorowy lub równoległe
zbli\
enie torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych, składające się
z dwóch szlaków dwutorowych, przy czym ograniczenie prędkości
obowiązuje na dwóch torach nieskrajnych. Dla międzytorzy, z uwagi
na warunki skrajni, obowiÄ…zujÄ… zasady podane w opisie do rysun-
7) Rysunek 22 przedstawia szlak wielotorowy lub równoległe
ku 19. Tarcze  Zwolnić bieg" oraz wskaz
niki W 14 na poczÄ…tku
zbli\
enie torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych, składające się
odcinka dla jazdy po torze nieskrajnym ustawia siÄ™ z prawej strony
ze szlaku dwutorowego i jednotorowego, przy czym ograniczenie
toru, patrząc w kierunku jazdy, aby nie wprowadzać w błąd dru\
y-
prędkości obowiązuje na torze skrajnym. Przy osygnalizowaniu
ny pociÄ…gu jadÄ…cego po sÄ…siednim torze. LiniÄ… przerywanÄ… oznaczo-
odcinka, przez który nale\
y jechać ze zmniejszoną prędkością, w
no odwrotnÄ… stronÄ™ wskaz
ników W 14 sygnalizujących koniec od-
cinka; obrazy wskaz
ników W 14 są wa\
ne dla maszynisty, torze skrajnym obowiÄ…zujÄ… zasady podane w opisie do rysunku 18.
aczkolwiek wskaz
niki sÄ… ustawione z lewej strony toru, patrzÄ…c
w kierunku jazdy.
8) Rysunek 23 przedstawia szlak wielotorowy lub równoległe
zbli\
enie torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych, składające się
ze szlaku dwutorowego i jednotorowego, przy czym ograniczenie
6) Rysunek 21 przedstawia szlak wielotorowy lub równoległe
prędkości obowiązuje na torze nieskrajnym. Przy osygnalizowaniu
zbli\
enie torów szlakowych ró\
nych linii kolejowych, składające się
odcinka, przez który nale\
y jechać ze zmniejszoną prędkością, w
ze szlaku dwutorowego i jednotorowego, przy czym ograniczenie
torze nieskrajnym obowiÄ…zujÄ… zasady podane w opisie do rysunku 19.
prędkości obowiązuje na dwóch torach szlaku dwutorowego, bądz

179 180