SPOTKANIE Z LOGOPED

14
Terapia odruchów
� Monika królak
Przetrwałe odruchy są oznaką nieprawidłowości
w układzie nerwowym. Neurolog zbada
itam wszystkich ser- wasze dziecko wystandaryzowanymi testami
decznie po krótkiej
i wówczas powinniście dostać wskazówki
przerwie. Ostatnio
dotyczące dalszego postępowania.
w naszym kąciku zago-
Wścił temat dotyczący
odruchów. Oczywiście odruchów zwią- Już tak wcześnie można określić, czy Przetrwałe odruchy są oznaką niepra-
zanych ze sferą orofacjalną (najprościej dziecko ma rozszczep wargi, podnie- widłowości w układzie nerwowym. Neu-
mówiąc, twarzą). Już wiemy, co to jest bienia twardego, miękkiego, dziąseł, rolog zbada wasze dziecko wystandary-
odruch, jakie odruchy są istotne dla roz- skrócone wędzidełko, gotyckie pod- zowanymi testami i powinniście dostać
woju mowy. Dowiedzieliście się, gdzie niebienie, a także czy pojawiły się wła- wskazówki do pracy. Neurologopeda jest
i jak sprawdzić niektóre odruchy. Mam ściwe odruchy. Jeżeli nie, a macie wąt- zaś osobą, która pomoże wam w zakre-
nadzieję, że pamiętacie, że część oma- pliwości, wasze dziecko zaś znajduje sie aparatu artykulacyjnego i związanych
wianych odruchów zaczyna się w jakimś się w grupie ryzyka  wcześniactwo, z nim ogólnych funkcji. Prawdopodob-
konkretnym czasie, ale też w określo- dzieci z obciążonym wywiadem około- nie zaproponuje masaż policzków, warg,
nym momencie powinny wygasnąć. porodowym, MPD, zespoły genetyczne dziąseł, języka i podniebienia. Dzięki
Jeżeli odruch nie zanika w odpowied-  udajcie się do specjalisty. masażowi dostarczamy dziecku wrażeń
nim czasie, blokuje on dalszy rozwój czuciowych i ruchowych, czego nie ma
malucha. A na bazie przetrwałych nie- Do kogo się przy nieprawidłowych odruchach. Wraz
prawidłowych odruchów tworzą się uDać, gDy są z wiekiem dziecka i sprawniejszym apa-
kolejne nieprawidłowości. nieprawiDłowości ratem artykulacyjnym można zastoso-
Zatem zastanówcie się i przypo- związane wać też ćwiczenia:
mnijcie sobie, czy po porodzie wa- z oDruchami? ��wspomagane  dziecko jest włą-
sze dziecko zbadał logopeda lub inna Oczywiście rodzice, bazując na pod- czane do działania, osoba dorosła
kompetentna osoba. Zbadała to zna- stawowej wiedzy dotyczącej odruchów układa aparat artykulacyjny;
czy sprawdziła budowę aparatu arty- i rozwoju, mogą zauważyć nieprawi- ��czynne  dziecko samo wykonuje
kulacyjnego (usta, wargi, język, pod- dłowości u swojego dziecka. Ale pamię- ćwiczenia, naśladując osobę dorosłą.
niebienia, języczek, żuchwa, dziąsła), tajcie: zawsze należy udać się do neuro- Neurologopeda może wesprzeć
a także odruchy w obrębie twarzy. loga, neurologopedy. Dlaczego neuro-? wasze dziecko już w pierwszych godzi-
Fot. marek zawadka
SPOTKANIE Z LOGOPED

15
nach życia. Na przykład, gdy u dziec- pia dziecka powinna być kompleksowa. ��dotyk,
ka nie pojawił się odruch ssania, neu- Praca z dzieckiem w obrębie twarzy nie ��rozciąganie,
rologopeda pracuje nad jego wywo- powinna być wyizolowana, a winna być ��ucisk,
łaniem. Istotne jest nie tylko integro- elementem składowym całościowego ��rozcieranie,
wanie odruchów, ale również ich za- planu terapii. ��wibracja.
istnienie. Dzięki nim dziecko w pierw- Metody� dostępne� i� stosowa- Masaż punktów neuromotorycz-
szych miesiącach życia jest w stanie ne�w�naszym�kraju,�uwzględnia- nych (ucisk, wibracja) uaktywnia mię-
funkcjonować, rozwijać się, dostar- jące�pracę�nad�odruchami�w�ob- śnie biorące udział w połykaniu, żu-
czać pokarm z niezbędnymi dla wzro- rębie�twarzy�to�najczęściej: ciu, ssaniu.
stu składnikami odżywczymi. Odru- ��NDT Bobath;
chy pełnią wówczas pierwotną funk- ��ustno-twarzowa terapia regulacyjna Terapia neuro-
cję biologiczną, pokarmową. wg Randolfo Castillo-Moralesa; -sensomoToryczna
��terapia neuro-sensomotoryczna inte- inTegracji oDruchów
czy warTo czekać, gracji odruchów wg S. Masgutowej. wg s. masguTowej
by oDruchy wygasły W�terapii�NDT�Bobath�główne� Założenia tej terapii są następujące:
same? założenia�są�następujące: ��Wsparcie naturalnego rozwoju dziecka;
Jeżeli już nastąpił moment, w któ- ��wpływanie na napięcie mięśni (pod- ��Wsparcie wewnętrznych zasobów
rym odruchy powinny wygasnąć, a się wyższenie lub obniżenie napięcia); potrzebnych do rozwoju umysło-
to nie stało, udajcie się do neurologo- ��hamowanie nieprawidłowych odruchów; wego, emocjonalnego i fizycznego;
pedy. Wczesna interwencja jest ważna ��dążenie do wywołania ruchu, który ��Integracja odruchów w układzie Ciało-
dla rozwoju funkcji aparatu artykula- jest najbardziej zbliżony do prawidło- -Mózg;
cyjnego (żucie, połykanie, odgryzanie) wego i możliwy do zrealizowania przez ��Przewzorowanie schematów rucho-
i mowy, gdyż daje najlepsze rezultaty. dziecko (praca na trzech kluczowych wych, nawyków i zachowań.
Terapię powinno się stosować u dzieci punktach (głowa, obręcz barkowa, Wygaszając odruchy, pracuje na
od pierwszych dni życia. Wtedy przy obręcz miedniczna); schemacie odruchu, to znaczy pra-
niskim nakładzie pracy i wysiłku osiąga ��utrwalanie czynności przez rodziców cując na przetrwałym odruchu, cią-
się najlepsze rezultaty. Wynika to z pla- i opiekunów w codziennym życiu- gle go wywołuje. Każdy odruch to re-
styczności mózgu i szybkiego rozwoju podnoszenie, zabawa, karmienie. akcja na bodziec zewnętrzny lub we-
dziecka będącego w tym wieku. W terapii ważne jest dziecko wnętrzny. Ciągłe przekazywanie ta-
Pamiętajcie, że odruch, dzięki jako całość. Poprzez pracę na obrę- kiej informacji ma być stymulacją,
któremu noworodki mogą funkcjo- czy miednicowej wpływa się prze- która spowoduje, że mózg  sam wy-
nować, niezintegrowany może prze- cież na ustawienie żuchwy, a na ob- gasi odruch .
rodzić się w funkcję patologiczną, ręczy barkowej na ustawienie gło-
uniemożliwiającą dalszy prawidło- wy, a przez to ułożenie języka. Odru- Dlaczego oDruchy
wy rozwój dziecka. Na przykład od- chy w obrębie twarzy są niwelowa- w obrębie Twarzy są
ruch ssania pojawia się u noworod- ne przy karmieniu. Odpowiednia gę- ważne?
ka i jest niezbędny do pobierania po- stość pokarmu, odpowiednia pozy- ��po narodzinach dziecko może zna-
karmu. Jeżeli nie pojawi się, należy cja głowy i całego ciała, umiejętne lez
ć, odkręcić się w stronę pokarmu,
go wywołać. Na szczęście obecnie po- podawanie pokarmu, niewywołują- pobrać pokarm;
stęp medycyny pozwala na ratowanie ce odruchu. ��dziecko nie zachłyśnie się;
maluszków różnymi metodami w sy- Ustno-twarzowa�terapia�regu- ��pozwalają na szybką reakcję bez
tuacji braku możliwości zdobycia je- lacyjna�wg�Randolfa�Castillo-Mo- udziału świadomości;
dzenia. Odruch ssania powinien rów- ralesa�dzieli�się�na: ��są podstawą do rozwoju artykulacji;
nież w pewnym momencie zaniknąć. ��Neuromotoryczną terapię rozwojową; ��wpływają na sprawność aparatu arty-
Wówczas pojawi się odruch żucia. ��Ustno-twarzowa terapię regulacyjną kulacyjnego;
Związane jest to z rozwojem dziec- do leczenia zaburzeń ssania, żucia, ��są oznaką dojrzewania mózgu;
ka, z tym, że w pewnym momencie połykania oraz mowy; ��prawidłowe napięcie twarzy.
usprawniany wcześniej aparat arty- ��Leczenie ortodontyczne, np. płytkami
kulacyjny jest gotowy przejść z płyn- podniebiennymi. Zatem obserwujcie swoje dzieci
nych pokarmów na papki, papki z ka- To neurofizjologiczna metoda ca- i jeżeli zauważycie jakieś niepokojące
wałkami jedzenia i pokarm stały. łościowo obejmująca terapię dziecka. reakcje, brak reakcji, wygórowane re-
Dzięki tej metodzie następuje norma- akcje, zbyt silne lub zbyt częste, zgło-
jakie są meToDy lizacja napięcia mięśniowego. W ten ście się do specjalisty. �
pracy z Dzieckiem sposób wpływa się na nieprawidłowe
z przeTrwałymi odruchy ssania, żucia, połykania, ale
oDruchami? także oddychanie i artykulację. Informacje zaczerpnięte z:
Przede wszystkim należy pamiętać, by Masaż w tej metodzie wykonywany www.regnerlogopedia.pl
traktować dziecko jako całość. Tera- jest na kilka sposobów: www.ndt-bobath.pl
Fot. marek zawadka