3582301357

I WOJNA ŚWIATOWA 1914-1918

Zamach w Sarajewie (Bośnia) na następcę tronu Austro-Węgier Franciszka Ferdynanda i jego małżonkę, spowodował wybuch międzynarodo-wego konfliktu zbrojnego. 28 czerwca 1914 roku para książęca zginęła / rąk serbskiego zamachowca. Austro-Węgry, zapewniwszy sobie poparcie sojusznika niemieckiego, postawiły Serbii szereg warunków i zagroziły wojną w razie ich niespełnienia (tzw. ultimatum). Serbia, mając poparcie Rosji, odmówiła, na co Austria odpowiedziała wypowiedzeniem wojny Serbii (28 VII 1914 r.). Następnie potoczyła się lawina aktów wypowiedzenia wojny, najpierw Niemcy Rosji i Francji, w dalszej kolejności konflikt ogarnął inne kraje, rozpoczynając trwającą ponad 4 lata I wojnę światową. Z jednej strony walczyła koalicja Rosji, Francji i Wielkiej Brytanii i potem dołączyły do nich m.in. Japonia, Włochy i Stany Zjednoczone), / drugiej Niemcy i Austro-Węgry, wspomagane m.in. przez Turcję.

Walki toczyły się przez cztery' lata na kontynencie europejskim, a także w Afryce i w Azji. Na froncie niemiecko-francuskim toczyła się wojna pozycyjna - żadna strona nie zdobywała przewagi, front ustalił się w jednym miejscu. Z czasem przewagę uzyskała koalicja angielsko-francuska. W 1918 r. Austro-Węgry rozpadły się, a w Niemczech wybuchła rewolucja. O kształcie Europy po wojnie rozstrzygnięto na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 r.

LEGIONY

Wybuch wojny światowej poruszył Polaków, którzy od z górą 120 lat czekali na moment, w którym przeciwko sobie staną państwa zaborcze.

W Galicji Józef Piłsudski zaproponował utworzenie polskiej siły zbrojnej. stojącej u boku państw centralnych, która podjęłaby walkę z Rosją. W nocy z 5 na 6 sierpnia 1914 roku I Kompania Kadrowa strzelców pod dowództwem Piłsudskiego wymaszerowała z krakowskich Oleandrów w •■nonę granicy z Królestwem Kongresowym. Celem akcji było poruszenie Polaków mieszkających pod zaborem rosyjskim do wystąpienia przeciwko i watowi. Akcja spotkała się z nikłym poparciem; po kilku dniach oddziały polskie powróciły z Kielc do Krakowa. W Krakowie zaczęły formować się l egiony Polskie walczące u boku armii austriackiej. Do roku 1915 objęły one ok. 25 tys. Polaków zgrupowanych w trzech brygadach. Mimo że żołnierze polscy walczyli ofiarnie, po zajęciu Królestwa Polskiego państwa centralne nie podjęły żadnych zobowiązań wobec Polaków.

147