Ze wszystkich zmysłów, jakie posiadamy najbardziej korzystamy ze wzroku. Ufamy naszym oczom, a to. co niewidoczne jawi się nam jako magiczne lub co najmniej tajemnicze. Jednocześnie nasz narząd wzroku jest zbudowany tak. by prawidłowo funkcjonował w atmosferze ziemskiej. Zupełnie inaczej mógłby się zachować w innych warunkach. Proste doświadczenie z optyki pozwala na obserwacje ciekawych złudzeń optycznych.
Potrzebne materiały
1. Niewielki przedmiot o gęstości większej niż woda 2. Kawałek plasteliny 3. Szklanka lub słoik 4. Woda
Przestrzeń wokół magnesu nazywamy polem magnet nym. Jest ono niewidoczne, a jego wielkość zależy cc magnetycznej magnesu. Nasza planeta również posiada magnetyczne. Wywołują je prawdopodobnie wirowe p elektryczne płynące w jądrze Ziemi. Jest to tzw. teoria ge* nama. Jak wygląda pole magnetyczne poza naszą planet; było do końca oczywiste jeszcze kilkadziesiąt lat temu. Ci wy eksperyment chciała przeprowadzić w warunkach niev kości Sharon Christa McAuliffe. nauczycielka, która zakw, kowała się do zespołu astronautów NASA. Niestety pierv astroedukatorka zginęła razem z całą załogą w czasie st wahadłowca Challender 28 stycznia 1986 r. z Przylądka naveral. Doświadczenie nie zostało przeprowadzone w ; niejszym czasie. Nie znaczy to. że jego uproszczona wersja niemożliwa do wykonania na Ziemi. Zachęcamy, by wyko ją w domu.
1. Czysty słoik (najlepiej z plastikową nakrętką)
2. Probówka
3. Niewielki magnes sza o ok. 25%. a w szkle o ok. 35%. Przy zmianie prędkości na-stępuje załamanie promienia światła przy padaniu ukośnyn Droga, jaką przebywa wówczas światło się wydłuża, ale czas przelotu jest krótszy. Dobrze ilustruje to rysunek 1. Linia przerywana AB jest najkrótszą linią pomiędzy tymi punktami, lecz światło pokonuje nieco dłuższe odcinki drogi w powietrzu, a w szkle odcinki krótsze. Promień wychodzący jest przesunięty względem promienia padającego. To fascynujące, że światło z punktu A pokonuje dłuższą drogę, by dotrzeć do punktu B jak najszybciej.
Załamanie światła jest zjawiskiem bardzo ważnym w optyce. Wszelkie zniekształcenia obrazu mogą nieść poważne błędy przy interpretacji obserwacji. Nasz prosty eksperyment dowiódł. że możemy niewłaściwie odczytać rozmiar. Oprócz tego możemy błędnie określić położenie obiektu - spójrz na zdjęcie, wystająca część długopisu jest przesunięta względem części zanurzonej.
Jak to się ma do obserwacji nieba? Wystarczy w słoneczny dzień pooglądać zachód Słońca. Nasza gwiazda jest jeszcze widoczna przez kilka minut po przekroczeniu linii horyzontu. Wszystko dlatego, że atmosfera ziemska jest rzadsza u gór)', a gęstsza przy powierzchni Ziemi. Światło biegnie szyb<-«J w rzadszym powietrzu, więc biegnąc przez górne warstwy at mosfery, minimalizuje swój czas przelotu. Dzięki temu zjaw. sku dzień trwa dłużej (rysunek 2).
Może warto się zastanowić, jak wyglądalibyśmy na mn€i^a necie. Na pewno na każdej nieco inaczej, bo żadna atmos nie będzie raczej w pełni podobna do ziemskiej.®