3582308499

ZAJĘCIE2. Przedstawiciele polskiej myśli nedagotptniej doby Renesansu:

MIKOŁAJ REJ

•    Krótkie rozprawy,Zwierciadh (krytyka szkoły polskiej XVI w.),

•    Żywot czbwieka poczciwego (1567) - rozsądne praktyczne uwagi co do uwzględnienia charakteru dziecka, skromności w ubiorze i pokarmach, oduczania gadulstwa, ale nie znalazł miejsca na studia szkolne młodego szlachcica Jego zdaniem zasady religii i łaciny, których można nauczyć się w domu w zupełności wystarczą jako program nauki dla szlachcic a polskiego. Bardziej niż książki pouczające sąrozmawy z mądrzejszymi. Nie lekceważył wychowania, chociaż krytykował jego formy szkolne. Młody człowiek musi pracować nad sobą i wysilać się.

•    Omawiając obszernie edukację młodego szlachcica domagał się zapewnienia mu przez szkołę takiej nauki, która ułatwiałaby wypełnianie jego głównych zadań życiowych, przyczyniała się do wyrobienia zdrowego sądu i przyspieszała formowanie się jego zasad moralnych.

Domagał się dla szlachty wykształcenia dostosowanego do aktualnych potrzeb całej klasy panującej, ponieważ wykształceni synowie szlacheccy mieli zostać niebawem działaczami politycznymi i nie powinni zgłębiać się zbytnio w problemy naukowe, lecz czerpać z nich tylko tyle ile wymaga życie.

Oprócz łaciny i najniezbędniejszych elementów retoryki szlachcic powinien powinien się uczyć filozofii moralnej, historii (zacnych czynów przodków), prawa i konstytucji polskiej, geografii obcych krajów. Przedmioty te miały uczyć miłości do ojczyzny, obowiązków wobec państwa, orientowały w zagadnieniach międzynarodowych.

Młody szlachcic powinien wprawiać się w ćwiczenia rycerskie i dworskie takie jak: jazda konna, władanie dzidą strzelanie do celu, wyjeżdżać do obcych krajów, nie na studia uniwersyteckie, ale dla ogłady towarzyskiej, poznania świata i łudzi i wyrobienia charakteru Kogo nie stać na wyjazdy powinien pójść na służbę dworską

•    Krytykował: łacinę, logikę, geometrię, astronomię, literaturę klasyczną retorykę.

•    W pełni okresu humanistycznego, kiedy szlachta garnęła się da wiedzy i książek, Rej wznawia ideały rycerskiego wychowania średniowiecznego, pogardzającego książką i erudycjąjako rzecząkleru, niewiele je tylko wzbogacając (łaciną). To spóźniona urny słowość epoki minionej, niewrażliwa na zagadnienia wyższej kultury duchowej, jakkolwiek wyposażona w zdrowy rozsądek i zmysł praktyczny.

SZYMON MARCIUS

•    Prof. Literatury łacińskiej na uniwersytecie krakowskim; autor najwcześniejszego polskiego dzieła z zakresu teorii pedagogicznej; prywatny nauczyciel Walentego Herburta we Włoszek, zdobył w tym czasie dr prawa;

•    O szkołach czyli tdumlemiach - pierwsz a p olska książka omawiaj ąca ab szemie ważne z agadnienia organizacyjno-pedagogiczne i dydaktyczne. Była również dramatycznym protestem plebejskiego uczonego przeciwko obojętności ówczesnych władz państwowych wobec potrzeb jedynej szkoły wyższej, przeciwko stałemu krzywdzeniu uczonych przez biskupów przy rozdziale beneficjów kościelnych Była ona również odważną walką postępowego świata naukowego z niskim poziomem umysłowym i nieróbstwem kleru szlacheckiego pochodzenia, z pycha i egoizmem klasowym szlachty i magnatów, z zacofaniem wielu krakowskich profesorów, z ich nędzą materialną i obciążeniem różnymi obowiązkami kościelnymi.

Końcowe rozdziały dzieła poświęcił omówieniu obowiązków i metod pracy studentów. Rozumiał doskonale konieczność zachowania harmonii między rozwojem umysłu i ciała Dlatego doradzał młodzieży, aby każdy wysiłek umysłowy przeplatała zabawą ćwiczeniami fizycznymi lub rozrywką.

•    Zadania szkoły: Kładłnacisk jedynie nanależyte wykonywanie świeckich obowiązków przez szkoły. l)Domagał się od nich, aby podnosiły drzemiące siły narodu, 2)przyczyniały się do jego dobrobytu, 3)do utrzymania pokoju i bezpieczeństwą 4)aby wspierały powagę króla i władz państwowych, 5)utrzymywały jedność całego społeczeństwa

•    Rola wykształcenia w społeczeństwie: odpowiedniego wykształcenia potrzebuje przede wszystkim monarcha, następnie jego bliscy współpracownicy, następnie wszyscy obywatele. Państwo pomnaża swoje siły w przypadku gdy ma dobrych-wykształcanych obywateli Szkoła powinna dostarczać państwu kandydatów do wszystkich urzędów.

•    Domagał się odpowiedniej oświaty nie tylko dla króla i szlachty, ale także dla mas ludowych. Oświata proponowana przez Marciusa miała stać się środkiem poskromienia i opanowania przez klasę rządzącą rewolucyjnych nastrojów mas. Głównym jej zadaniem powinno być przyzwyczajanie ludu do posłuszeństwa i uległoś ci wobec warstw wyższych.

•    Postulat udostępnienia dzieciom szkoły dzieciom mieszczańskim i chłopskim.

•    Rola kleru w szerzeniu oświat. Marcius domagał się z jednej strony opieki władz państwowych nad wychowaniem młodzieży, z drugiej gotów był przyznać klerowi główna rolę w zreorganizowanej szkole. Kościół polski powinien przed objęciem steru wychowania powinien przekształcić się z instytucji służącej głównie szlachcie w organizację przestrzegającą ściśle zasad równości społecznej przynajmniej w stosunku do ludzi nauki.

Krytykował nieuctwo, demoralizację i zacofanie wyższego Wera. Podkreślał, że do wysokich urzędów kościelnych powinien mieć prawo każdy obywatel palsW, jeżeli odznacza się tylko odpowiednim wykształceniem i zaletami moralnymi

•    Organizacja szkolnictwa Podkreślał odpowiedni dobór nauczycieli do szkół elementarnych. Powinni odznaczać się wzorowymi obyczajami i posiadać przynajmniej średnie wykształcenie.

Szkoły średnie (kościelne oraz zakładane i utrzymywane przez miasto) powinny kształcić młodzież w 7 sztukach

1