Przyrząd pomiarowy - urządzenie przeznaczone do wykonywania pomiarów, samodzielnie lub w połąc Wyposażenie pomiarowe - wszystkie przyrządy pomiarowe, wzorce jednostek miar, materiały odniesienia, aparatura pomocnicza i instrukcje niezbędne do wykonania pomiaru System pomiarowy — zbiór czynności, procedur, wyposażenia pomiarowego i innych urządzeń, oprogramowania i personelu, służący do przyporządkowania mierzonej charakterystyce liczby; kompletny proces służący do przeprowadzenia pomiaru W takim ujęciu system pomiarowy może być traktowany jako proces produkcyjny, w wyniku którego uzyskujemy dane (liczby). Traktowanie systemu pomiarowego jako procesu umożliwia zastosowanie pojęć, metodyk i narzędzi stosowanych w statystyce w kontroli procesu Poprawność, obciążenie (błąd systematyczny) - różnica pomiędzy wartością oczekiwaną wyników badania i przyjętą wartością odniesienia.
Precyzja - stopień zgodności pomiędzy niezależnymi wynikami badania otrzymanymi w ustalonych warunkach (zależy tylko od rozkładu błędów losowych).
Powtarzalność r - stopień zgodności wyników kolejnych pomiarów tej samej wielkości mierzonej, wykonywanych w tych samych warunkach pomiarowych (są to „warunki powtarzalności" i obejmują te same: procedurę pomiarową obserwatora, przyrząd pomiarowy w tych samych warunkach, miejsce; krótki odstęp czasu). Pomiary sa dokonywane w tvch samych warunkach, nie zmienia sie otoczenie, temperatura, itp.
Odtwarzalność R - stopień zgodności wyników pomiarów tej samej wielkości mierzonej, wykonywany w zmienionych warunkach pomiarowych (należy określić warunki podlegające zmianom i mogą one dotyczyć: zasady pomiaru, metody, obserwatora, przyrządu
pomiarowego, wzorca odniesienia, miejsca, warunków stosowania, czasu). Zmieniamy iakąś cechę i ją obserwujemy.
Odchylenie standardowe G - miara rozproszenia wyników. Estymatą (oszacowanie) odchylenia standardowego <J jest albo odchylenie standardowe z próby obliczane jako:
albo jako rozstęp R wyników w próbie (różnica między największym i
R
najmniejszym wynikiem). Rozstęp związany jest z s zależnością: s — .
W zakresie odchylenia standardowego rozróżnia się:
- Bc - odchylenie standardowe powtarzalności
- Bo - odchylenie standardowe odtwarzalności
- Bm - odchylenie standardowe systemu pomiarowego
- Bp - odchylenie standardowe procesu (technologicznego)
- Bt - odchylenie standardowe całkowite procesu (technologicznego+pomiarowego)
Zdolność (systemu pomiarowego) - miara zmienności wyników uzyskana w warunkach powtarzalności (EV) lub odtwarzalności (AV) lub łącznie (R&R), będąca wielokrotnością odchylenia standardowego związanego z precyzją danego przyrządu w danych warunkach. Za miarę zdolności przyjmuje się wielkość 5,15<7 (tzn. zakres, w którym mieści się 99% wszystkich wyników).
Przyjęto następujące miary zdolności:
- powtarzalność - zmienność pomiaru: EV = 5,15* <Xe
- odtwarzalność - zmienność operatora - obliczana przy zmianie jednego z warunków -najczęściej operatora: AV = 5,15*<J0
- zdolność łączna - zmienność pomiaru i zmienność operatora R&R =y/EV2 4-AV2 - zdolność procesu - zmienność między częściami: PV = 5,15*0^
Charakterystyka analizy R&R:
To analiza powtarzalności i odtwarzalności lub średnich i rozstępów. Polega na wykonaniu kilku serii pomiarów danej wielkości mierzonej dla losowo wybranej partii produktów przez kilku operatorów.
Zakłada się przy tym, że: