1. Klasyfikacja budżetowa - uregulowany prawnie sposób grupowaniu wydatków i dochodów, oraz przychodów i rozchodów stosowany w planowaniu budżetowym oraz w ewidencji wykonania budżetu,
• Wyróżniamy 4 rodzaje przedziałek klasyfikacyjnych:
0 Części - wyodrębnione wg kryterium przedmiotowo-podmiotowego 0 Działy - wyodrębnione według kryterium przedmiotowo-funkcjonalnego 0 Rozdziały - wyodrębnione według kryterium podmiotowego (lub przedmiotowego)
0 Paragrafy - wyodrębnione według kryterium rodzajowego
2. Podatek (definicja prawna) - jest to świadczenie pieniężne o charakterze przymusowym, bezzwrotnym, ogólnym, nieodpłatnym, pobierane przez państwo bądź inny związek o charakterze publiczno-prawnym zgodnie z przepisami prawa, określającymi wysokość, warunki i terminy tego świadczenia.
• Kryterium użyteczności społecznej:
0 Publiczne *> korzyści dla ogółu, ogólna dostępność, brak rywalizacji o dostęp 0 Prywatne -> korzyści dla jednostki lub małej grupy, jeżeli jedna osoba
korzysta to dobro nie jest dostępne dla innych, zjawisko rywalizacji o dostęp
• Kryterium ekonomicznej opłacalności:
0 Publiczne -> dla odbiorcy bezpłatne, lub częściowo odpłatne, finansowane z funduszy publicznych i częściowo prywatnych, dostarcza państwo lub inne podmioty publiczne
0 Prywatne pełna odpłatność, finansowanie z funduszy prywatnych, dostarcza rynek
• Finanse publiczne: służą zaspokajaniu potrzeb ogółu (dużych grup społecznych), nienastawione na zysk, gromadzone pod przymusem uświadomionym, wydatkowane bez przymusu, wpływają na zjawiska pieniężne, szeroki zakres, funkcjonuje kontrola społeczna
• Finanse prywatne: służą zaspokajaniu potrzeb jednostki (małych grup), funkcjonuje kryterium zysku, gromadzone bez przymusu, wydatkowane w części pod przymusem (podatki), gospodarka finansowa pojedynczego podmiotu nie ma wpływu na zjawiska pieniężne, zakres wąski, nie funkcjonuje kontrola społeczna
• Jednostka budżetowa - na szczeblu centralnym i terytorialnym, funkcjonuje wg metody budżetowania brutto, ma status jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, wyróżniamy:
o JB państwową o JB gminną o JB powiatową o JB wojewódzką
• Samorządowy zakład budżetowy - działa na szczeblu terytorialnym, funkcjonuje wg metody budżetowania netto, ma status jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej
• Instytucje gospodarki budżetowej - funkcjonuje na szczeblu centralnym,
„mutacja zakładu budżetowego" - kiedyś były zakłady budżetowe,
• Agencja wykonawcza - funkcjonuje na szczeblu centralnym, funkcjonuje według zasady budżetowania netto, ma osobowość prawną, podlega wpisowi do KRS, tworzone przez ministrów, lub szefa rady ministrów
1