97811

System finansowy publiczny:

•    instytucie budżetowe (kontrola budżetów publicznych)

•    instrumenty fiskalne

•    publiczne instrumenty finansowe

•    instytucie fiskalne

Cechy dobra publicznego:

•    niekonkurencyjność (podmioty nie muszą rywalizować o dobro publiczne)

•    nieodnawialność (podmiot nie może odmówić korzystania z usługi)

•    niewykluczalność (podmiotowi nie można zakazać konsumpcji usługi)

Efekty zewnętrzne - powstaję, gdy aktywność jednego podmiotu przysparza korzyści lub koszty drugiemu podmiotowi i za te korzyści lub koszt nie następuje zapłata ani rekompensata.

Efekty zewnętrzne:

•    dodatnie - korzystne dla drugiego podmiotu

•    ujemne - niekorzystne dla drugiego podmiotu

Zestawienie zysków i wydatków określonego podmiotu to budżet publiczny.

Instrumenty fiskalne - prawno-ekonomiczne mechanizmy umożliwiające rozdysponowywanie majątkiem budżetowym:

•    dochodowe (podatki przychodowe, wydatkowe, cło)

•    wydatkowe - instrumenty sterowania wydatkami budżetowymi (dotacje, gwarancje i poręczenia państwowe)

Publiczne instrumenty finansowe:

•    emitent to państwo

•    mogą mieć tylko charakter dłużny (wierzytelnościowy)

•    nikły stopień ryzyka niewypłacalności

•    rynki tych instrumentów mają znaczące rozmiary i wysoki stopień płynności

Instytucje fiskalne - struktury organizacyjno-prawne, na których opiera się funkcjonowanie publicznego systemu finansowego, gromadzą i dostarczają środki pieniężne różnym podmiotom:

•    instytucje sporządzające i uchwalające budżety publiczne

•    realizacja i wdrażanie polityki fiskalnej

•    dokonujące kontroli finansowej

Pieniądz - środek płatniczy prawnie określony i powszechnie akceptowany; oznacza wszystko, co jest powszechnie akceptowane jako zapłata za dobra, usługi oraz spłata długu.

Funkcje pieniądza:

•    środek wymiany

•    jednostka rozrachunkowa (tzn. jest miarą wartości)

•    środek tezauryzacji (tzn. umożliwia oszczędzanie)

Współcześnie pieniądz tworzony jest w systemie bankowym.

Klasyczny model systemu bankowego:

•    I szczebel - bank centralny

•    II szczebel - banki komercyjne

Trzy podstawowe funkcje ekonomiczne banków:

•    kreują pieniądz centralny

•    kreują zdecentralizowany pieniądz wkładowy jako instrument kredytowy i środek płatniczy

•    pośredniczą między posiadaczami środków pieniężnych

Dwa rodzaje pieniądza:

•    gotówkowy - banknoty i monety emitowane przez bank centralny

•    bezgotówkowy - kreowany przez banki komercyjne