DSC01770

Rozdział 12

RÓWNOWAGA SYSTEMU FINANSÓW PUBLICZNYCH

12.1. Pojęcie równowagi budżetowej i rodzaje sald budżetowych

Z równowagą budżetową mamy do czynienia wówczas, gdy wydatki budżetu danego szczebla w pełni są pokrywane jego dochodami w danym okresie, którym jest najczęściej rok budżetowy. Idealne zrównoważenie dochodów i wydatków budżetowych jest jednak stanem wyjątkowym [Buchanan 1997, s. 127]. Najczęściej budżet zamyka się saldem, czyli nadwyżką lub deficytem budżetowym, które mogą być różnie rozumiane.

W ujęciu kasowym nadwyżka budżetowa (deficyt budżetowy) oznacza dodatnią (ujemną) różnicę między dochodami a wydatkami budżetowymi w danym roku budżetowym. Dochodami budżetowymi są w tym wypadku rzeczywiste wpływy środków budżetowych, a wydatkami budżetowymi - ich faktyczne rozdysponowanie.

W ujęciu kasowym nadwyżka budżetowa oznacza przyrost stanu środków pieniężnych na rachunku bankowym budżetu na koniec roku budżetowego w' porównaniu z ich stanem na początku roku budżetowego. Środki te zostają w danym roku budżetowym wycofane przez państwo z obiegu, co przy niezmiennych pozostałych warunkach jest zabiegiem deflacyjnym [Marczakow'ska-Proczka 2008, s. 100].

We współczesnych gospodarkach nadwyżka budżetowa występuje zdecydowanie rzadziej niż deficyt budżetowy. W ujęciu kasowym deficyt budżetowy jest tą częścią wydatków budżetowych, która w danym okresie (najczęściej rocznym) nie została pokryta dochodami budżetowymi [Kolanowska-Kowalska 2008, s. 342].