Makroekonomia dr Danuta Mitręga
- Rachunek dochodu narodowego
Kiedyś stosowana była metoda (w gospodarkach centralnie planowanych) MPS (Materiał Pmdud System). Dziedzinami tworzącymi dochód narodowy były tylko sfery produkcji materialnej (górnictwo, hutnictwo; szkoła, lekarz - nie produkcyjne). Przeszedł do historii w metodologii ale nie w mentalności.
Obecnie SNA (System ot National Accounts) - system rachunkowości narodowej. Zarówno sfera produkcyjna jak i nieprodukcyjna (usługi) uważane są za tworzące dochód narodowy. Każda działalność przynosząca dochód tworzy dochód narodowy.
/ Różne będą też wartości dochodu obliczanego tymi metodami /
V\fyróżnia się 3 sposoby liczenia dochodu narodowego, które powinny dać ten sam efekt:
a) suma dochodów z tytułu usług czynników produkcji
Sumujemy wszystkie dochody czynników produkcji (płace, renty, procenty, zyski). Tylko te dochody, które wiążą się z produkcją dóbr czy usług (czyli np. kieszonkowe nie liczy się).
b) suma produktów i usług wytworzonych w gospodarce
Sumuje się wartości wytworzonej produkcji dóbr czy usług wytworzonej w danej gospodarce. Istnieje problem : jak uniknąć wielokrotnego sumowania tego samego? Wprowadza się rozróżnienia pomiędzy wartością produktów a wartością nowo wytworzoną.
Dobra finalne - dobra użytkowane przez ostatecznego użytkownika i mogą być:
> konsumpcyjne
> inwestycyjne (kapitałowe - służą do dalszej produkcji).
Dobra pośrednie - służą jako nakład w kolejnym produkcji (np. mąka w procesie wytworzenia pieczywa).
Wartość dodana - przyrost wartości w wyniku określonego procesu produkcji.
Wartość |
Wartość nakładów rzeczowych |
Wartość dodana (obejmuje | ||
produktu |
czynników produkcji (koszty) |
również amortyzację | ||
(cena) |
kapitału) |
Sumowanie wartości dodanej, lub też wartości dóbr finalnych.
Przykład:
CENY SPRZEDAŻY |
ZUZYCIE POŚREDNIE |
WARTOŚĆ DODANA | |
ZBOŻE Zużycie pośrednie Wartość dodana |
4,00 |
0,00 |
4,00 |
MĄKA Zużycie pośrednie Wbrtość dodana |
6,50 |
4,00 |
2,50 |
CHLEB Zużycie pośrednie VWrtość dodana |
10,00 |
6,50 |
3,50 |
RAZEM wartość globalna RAZEM zużycie pośrednie RAZEM wartość dodana |
20,50 |
10,50 |
10,00 |
20,50 |
-10, 50 |
= 10,00 |
Przy wartości dodanej nie mamy podwójnego liczenia. Jest to suma dochodów z czynników produkcji.
| Dochody z czynników ! 1 produkcji =
i i
r----------------------- f---------------------------1 i— —
j Wartość | Nakłady j j Płaca
j finalna - i rzeczowe i = i Zysk