PRODUKCJA
odpowiedź na pytanie od czego zależy wielkość produkcji, rachunek dochodu narodowego PNB - narodowy PKB - krajowy,
wielkość produkcji decyduje o poziomie życia w danym kraju (w dużym stopniu).W skrajnej biedzie jest około 70% populacji świata.
ZATRUDNIENIE
będziemy mówili tylko o krajach rozwiniętych, po wojnie do lat 70 wydawało się, że problem bezrobocia był rozwiązany, obecnie jest to duży problem (wyjątki: Holandia 2%, Luksemburg),
Polska ma najwyższe bezrobocie z krajów kandydujących do UE.
WALKA Z INFLACJĄ-STABILNOŚĆ CEN
70's/80’s -> wysoka inflacja (szoki naftowe, kryzys energetyczny), większość krajów rozwiniętych ma inflację na poziomie l%-2%. Deflacja też nie jest korzystna - lepsza jest mała (łagodna) inflacja.
BILANSE
kraje chcą mieć równowagę
ważne w gospodarkach otwartych (muszą być gospodarki małe) w małych gospodarkach aby się rozwijać trzeba było rozwijać handel zagraniczny kursy walutowe, taryfy, subsydia,
GAT -> YVTO - protekcjonizm (nawet USA, np. import stali z UE).
Ocena efektów makroekonomicznych robiona jest pod kątem tych 4-ech zadań. Niewielu krajom udało się zrealizować wszystkie 4 cele.
Makroekonomia obejmuje decyzje wyboru między alternatywnymi, podstawowymi celami, np. wysoka stopa konsumpcji albo wzrostu, walka z inflacją albo z bezrobociem (najtrudniejszy krótkookresowy wybór).
Są to tzw. ..magiczne kwadraty celów" - nie da się idealnie realizować wszystkich.
Narzędzie pewna zmienna ekonomiczna będąca pod bezpośrednią kontrolą rządu.
Zmieniając narzędzie polityki oddziałujemy na jeden lub więcej celów ekonomicznych.
POLITYKA FISKALNA
realizowana poprzez budżet państwa,
nie tylko dochody ale i wydatki budżetowe
Dochody: podatki, cła, pożyczki i pomoc zagraniczna, akcyza, opłaty skarbowe, sektor państwowy (jeśli jest rentowny),
ulgi lub zwolnienia podatkowe jako zachęta dla inwestorów,
podatki osobiste wpływają na wielkość konsumpcji prywatnej, powiększenie sektora
publicznego -zmniejsza się konsumpcja prywatna,
podatki:
pośrednie - w cenach bezpośrednie - od dochodów,
deficyt współcześnie dominuje, niewielkiego nie uważa się za problem, UE przyjęła, że deficyt nie zagrażający stabilności pieniądza jako 3% PKB.
POLITYKA MONETARNA (PIENIĘŻNA)
Bank Centralny,
Kontrola podaży (i ceny) pieniądza - stopy procentowe; drogi pieniądz - mały popyt.