3582318152

WYKŁAD II

FINANSE PUBLICZNE A FINANSE PRYWATNE

Do finansów prywatnych zaliczamy finanse gospodarstw domowych, finanse przedsiębiorstw oraz finanse banków komercyjnych i innych instytucji finansowych. Spośród tych innych instytucji finansowych należy w szczególności wymienić zakłady ubezpieczeń gospodarczych, fundusze inwestycyjne czy też emerytalne.

Podstawowa różnica między finansami publicznymi a prywatnymi wynika z faktu, że przemieszczenia prywatnych środków pieniężnych i równowaga finansów prywatnych jest regulowana przez mechanizm rynkowy. Natomiast równowaga lub brak równowagi finansów publicznych oraz przemieszczania publicznych środków pieniężnych wynikają z decyzji władzy państwowej, podejmowanych przede wszystkim w oparciu o przesłanki polityczne i społeczne, a w mniejszym stopniu w oparciu o przesłanki ekonomiczne.

Pozostałe różnice między finansami publicznymi a prywatnymi są następujące:

1.    Państwo jako najważniejszy podmiot finansów publicznych dysponuje prawem zastosowania przymusu i wykonuje to prawo w celu zapewnienia sobie dochodów, mianowicie podstawowym źródłem dochodów publicznych są świadczenia pieniężne osób fizycznych i jednostek gospodarczych o charakterze przymusowym, a więc podatki i inne daniny publiczne, jednocześnie suwerenne państwo nie podlega przymusowi w zakresie ponoszenia wydatków.

W przypadku podmiotów finansów prywatnych sytuacja jest odwrotna. Podmioty te nie mogą legalnie zastosować przymusu w celu zapewnienia sobie dochodów, jednocześnie są zmuszone przez państwo do ponoszenia poważnych wydatków, a w szczególności do płacenia podatków i innych danin publicznych.

2.    Finanse publiczne wyrażają się w pieniądzu. Kreatorem i gestorem tego pieniądza jest przede wszystkich Bank Centralny. Przysługuje mu monopol w zakresie emisji pieniądza gotówkowego. Działalność emisyjna tego banku jest działalnością wysoko dochodową, a zysk Narodowego