Ekonomia - nauka badająca w jaki sposób społeczeństwo decyduje o tym co? Jak? i dla kogo produkować. Jest nauką społeczną, badającą zachowania ludzkie.
- nazwa ekonomia wywodzi się od greckich słów ojkos i namos. Jako pierwszy nazwę ekonomia wprowadza Alfred Marshall pod koniec XIX wieku „economic"
- ekonomia polityczna - zasady i normy postępowania w zarządzaniu gospodarką państwową.
- ekonomia jako oddzielna nauka istnieje od czasów Smitha.
- w starożytności ekonomią zajmowali się Ksenofon („Ojkonomikos" - sposób zarządzania majątkiem) i Arystoteles. W dziele „Polityka" Arystoteles uważa, iż własność prywatna jest czymś naturalnym. Jest przeciwnikiem lichwy (pożyczania pieniędzy na kredyt). W Rzymie dziedziną ekonomii po trosze zajmuje się Katon Starszy, który łączy ją z rolnictwem
- w średniowieczu warto wspomnieć o poglądach św. Tomasza z Akwinu. Uważał on, że:
- własność wspólna jest dobra tylko dla duchowieństwa
- własność prywatna nie jest zła - jest częścią prawa natury - dana jest przez Boga,
- człowiekowi bardziej odpowiada własność prywatna niż własność wspólna
- koncepcja ceny sprawiedliwej - wyraża równość wymiany (równość pomiędzy tym co się daje, a tym co się bierze. Poziom ceny jest uzależniony od kosztów produkcji - kosztów pracy, nakładów, składowania. Cena nie może krzywdzić ani kupującego, ani sprzedającego)
- handlarze nie są źli - handel jest pożyteczny - nieetyczne jest handlowanie jedynie dla zysku
- potępienie lichwy - narusza ona równowagę wymiany handlowej
- Merkantyli/m:
- pierwszy samodzielny kierunek praktyki ekonomicznej powstały w XVI-XVIII wieku
- brak powiązań z religią
- utożsamianie bogactwa z pieniądzem, kruszcem
- bogactwo państwa wynika z ilości posiadanych kruszców
- akumulacja kapitału, bogactwa
- zwolennicy interwencjonizmu państwowego
- chęć zatrzymania pieniądza w kraju
- państwo powinno być samowystarczalne (maksymalny export - minimalny import)
- nacisk na rozwój kolonii zamorskich - źródła metali szlachetnych
- powinno się rozwijać handel i manufaktury
- ograniczenie konsumpcji wewnętrznej
- protekcjonizm państwowy - ingerencja państwa w gospodarkę w celu uzyskania dodatniego bilansu handlowego
- bulionizm (wczesny merkantyiizm) - ograniczanie importu poprzez środki administracyjne i reglamentację
- merkantyiizm rozwinięty - dodatni bilans handlowy
- Fizjokratyzm:
- Francja XVIII wiek
- zwolennicy prawa natury
- oparcie gospodarki na rolnictwie
- praca najemna
- praca konsumpcyjna (jedynie w nowoczesnych gospodarstwach możliwe jest wytworzenie produktu dodatkowego)