• pierwsze bezżuchwowce (pierwotne strunowce) pojawiły się w dewonie
• przedstawicielami tej grupy są: Pteraspis oraz Hemicyłaspis
• były to organizmy pasożytnicze
• przednia część ciała wyraźnie opancerzoną - płyty kostne (Pteraspis był bardziej zabudowany niż Hemicyłaspis)
- w pancerzu było wiele otworów m .in. zagłębienie na oczy, otwór na narząd ciemieniowy, oraz otwory prowadzące do układu oddechowego, najprawdopodobniej do worków skrzelowych
• na grzbiecie oczy, po bokach kolce, a otwór gębowy bez żuchwy po stronie brzusznej
• były formami przydennymi gdyż słabo się poruszały ze względu na ciężki pancerz
• płetwa typu heterocerkicznego( u Pteraspis bardziej rozwinięty był brzuszny płat, natomiast u Hemicyłaspis rozwinięta była górna część płetwy); nie posiadały płetw parzystych
• Hemicyłaspis miał narząd elektryczny, który służył do obrony oraz do orientacji w terenie, oraz mógł służyć do unieszkodliwienia mniejszych zwierząt
• różnica tych form pancernych od minoga polega na tym, że u minoga była czaszka otwarta, a u nich czaszka zamknięta przez pancerz; łułri skrzelowe które zostały tam zlokalizowane połączone z mozgo czaszką
Bezżuchwowce współczesne charakteryzują się szeregiem prymitywnych cech mimo że są kręgowcami:
■ posiadają zawiązki kręgów
■ brak wyraźnie zamkniętych łuków kręgowych, w których znajduje się cewka nerwowa
* struna grzbietowa przez całe życie
* mozgo czaszka typu otwartego,
* od mózgu odchodzi 10 nerwów ale 8 i 9 odchodzą poza czaszka,
* brak żuchwy, pojawia się lejek
* oddychanie workami skrzelowymi
* brak zębów właściwych ale obecność ząbków rogowych na języku
* brak żołądka
■ pojedynczy narząd węchowy,
■ 2 przewody półkoliste w błędniku błoniastym
CECHY WSPÓLNE:
• brak żuchwy (bezżuchwowce)
• nieparzysty otwór węchowy
• brak płetw parzystych,
• brak zębów właściwych
• 5-10 par endodermalnych worków skrzelowych
• brak żołądka,
• zastawka spiralna hamująca przepływ pokarmu i zwiększająca powierzchnię wchłaniania jelita
• maj ą zawiązki kręgów
• obecność struny grzbietowej
• brak wyraźnie zamkniętych łuków kręgowych,