=UKŁAD MIĘŚNI OWY=
Składa się z podłużnych komórek otoczonych błoną podstawną zwanych włóknami mięśniowymi.
Cechy charakterystyczne:
• Pobudliwość (zdolność przyjmowania bodźców i reagowania na nie)
■ Kurczliwość (zdolność do skracania i generowania siły pozwalającej wykonać pracę)
o Skurcz izometryczny- mięśnie w czasie skurczu nie zmieniają swojej długości, tylko swoje napięcie o Skurcz izotoniczny- mięśnie skracają się w czasie skurczu, a napięcie jest stałe o Siła dńałama mięśni jest równa sumie sił poszczególnych włókien mięśniowych
• Rozciągliwość (zdolność do wydłużenia bez uszkodzenia włókna mięśniowego)
• Elastyczność (zdolność do powrotu do pierwotnego kształtu po wykonanym skurczu lub rozciągnięciu)
Na stopień napięcia mięśni mają wpływ:
• Budowa osobnicza
• Wiek
• Gruczoły wydzielania wewnętrznego (jądra/jajniki)
• Układ nerwowy
Czynności mięśni:
• Ruch:
o Może być odruchem lub ruchem wykonywanym dowolnie o Jest wynikiem zintegrowanego działania kości, stawów i mięśni
o Wyróżniamy mięśnie jedno-, dwu- lub wielostanowe w zależności od ich przyczepu i przebiegu o W każdym ruchu działa kilka mięśni, które nazywamy synergis tycznymi (współdziałającymi) o W każdym ruchu czynne są mięśnie przeciwstawne- antagonistyczne
o Harmonijne ruchy są rezultatem pracy zarówno mięśni synergistycznych jak i antagonistyeznych
• Utrzymywanie postawy ciała (prostowniki utrzymują prawidłową postawę ciała)
■ Wytwarzanie ciepła (mięśnie w czasie ruchu wytwarzają ciepło. Ok. 85% wytwarzanego ciepła pochodzi od mięśni)
Rodzaje mięśni:
• Szkieletowe
• Gładkie
• Poprzecznie- prążkowany serca
Mięśnie szkieletowe:
• Mają przyczepy do kości lub skóry
• Są to wydłużone wielojądrowe komórki poprzecznie prążkowane nazywane włóknami mięśniowymi zwanymi miofibrylami mającymi zdolność do kurczenia się
■ Energia konieczna do skurczu znajduje sięwATP i Fosfokreatynie
• W komórkach mięśniowych występują: glikogen i białko- MIOGLOBINA, która wiąże 02 i dostarcza go do mitochondriów
■ Poszczególne włókna mięśniowe otacza luźna tkanka łączna zwana śródmięsną, w której znajdują się naczynia krwionośne, chłonne i nerwy
• Pęczki włókien otacza zbita tkanka łączna zawierająca włókna kolagenowe. Tworzy ona omięsną.
■ Cały mięsień otacza torebka- namiętna
• Każdy mięsień ma minimum 2 punkty przyczepu (np. kości, chrząstki, więzadła, skóra)
• W czasie skurczu mięśnia jeden z jego przyczepów jest punktem stałym nazywany początkiem mięśnia (przyczepem początkowym). Drugi przyczep przyczepem końcowym. Czynność odbywa się najczęściej w kierunku przyczepu początkowego.
• Każdy mięsień składa się z części środkowej zbudowanej z włókien mięśniowych oraz zwężonych końców zaopatrzonych w ścięgno, taki mięsień to WRZECIONOWATY. Jego część środkową określamy jako brzusiec
• Wyróżniamy mięśnie płaskie, pierzaste, półpierzaste. Od kształtu- czworoboczny, równoległoboczny. Od budowy- dwugłowy, czworogłowy. Od czynności- prostownik, nawracacz, rozwieracz. Od położenia- skórny, ramienny. Od przyczepów np. mostkowo-gnykowy, żuchwowo- gnykowy.
Narządy pomocnicze mięśni:
• Powięzie (łączno- tkankowa błona włóknista, która otacza poszczególne mięśnie, zabezpiecza przed urazami, chroni przed utratą ciepła, ogranicza rozprzestrzenianie się zapaleń ropnych)
• Pochewki ścięgniste
■ Kaletki maziowe (uwypuklenia błony maziowej torebki stawowej, znajdują się w miejscach narażonych na tarcie, ułatwiają ruch)
• Trzeszczki
■ Bloczki mięśni
Micula ®