1 Wstęp
2.2 Kilka slow o przedmiocie
Tematem zajęć będą Metody Optymalizacji a nie same Badania Operacyjne. Ponieważ większość z tych metod powstała na potrzeby Badań Operacyjnych, pozostaniemy przy tej drugiej nazwie.
Zajmować będziemy się metodami optymalizacji, służącymi do rozwiązywania problemów decyzyjnych. Program zajęć obejmuje zapoznanie się z metodami rozwiązywania następujących problemów
Problemy dynamiczne
Problemy statyczne
Problemy liniowe |
Problemy nieliniowe | |
Problemy ciągłe |
Programowanie liniowe (metoda sympleks, sztuczna bazą |
Programowanie nieliniowe |
dualność) | ||
Problemy |
Programowanie liniowe | |
dyskretne |
całkowitoliczbawe (algorytm Gomory’ego) |
Wieloetapowe procesy decyzyjne Jednowymiarowy proces alokacji (programowanie dynamiczne)
2.2 Problemy i modele decyzyjne
Każdy system działania rodzi tzw. sytuacje decyzyjne. Sytuacją decyzyjną nazywać będziemy ogół czynników, które wyznaczają postępowanie decyzyjne podmiotu podejmującego decyzję, zwanego na ogół decydentem.
Następstwem prawie każdej sytuacji decyzyjnej jest pewien problem decyzyjny, którego rozwiązanie wyznacza racjonalną decyzję. Problem decyzyjny można zdefiniować następująco;
• istnieje cel lub zbiór celi które należy osiągnąć
• istnieją alternatywne sposoby dojścia do celu
• optymalny sposób lub kombinacja sposobów nie jest oczywista,
Badania operacyjne (ang. operational research) należą do tych dziedzin wiedzy, które zajmują się metodami rozwiązywania problemów decyzyjnych, wynikających z potrzeb racjonalnej działalności człowieka.
Rozwiązanie problemu decyzyjnego za pomocą badań operacyjnych jest procedurą składającą się z następujących etapów;
• rozpoznanie sytuacji decyzyjnej i wynikającego z niej problemu decyzyjnego
• budowa modelu decyzyjnego
• rozwiązanie problemu decyzyjnego (metodą badań operacyjnych lub programowania matematycznego)
• ocena poprawności i realności uzyskanych rozwiązań oraz ewentualna weryfikacja modelu decyzyjnego
• przedstawienie rozwiązań decydentowi i ostateczne przygotowanie decyzji.
Nie każdy problem decyzyjny może być rozwiązany za pomocą badań operacyjnych. Rozwiązać można jedynie problemy dobrze ustrukturalizowane, dające się przedstawić w postaci modelu matematycznego. Nie da się rozwiązać metodami badań operacyjnych problemów nieustrukturalizowanych i słabo ustrukturalizowanych.
Budowa modelu decyzyjnego jest jednym z trudniejszych etapów w procedurze podejmowania decyzji. W praktyce najwięcej problemów sprawia;
• wyróżnienie istotnych cech sytuacji decyzyjnej i ujęcie ich w modelu
• modelowanie - tę samą sytuację często można odwzorować za pomocą kilku modeli.
Od postaci sformułowanego modelu zależą szanse jego efektywnego rozwiązania - stąd przy formułowaniu modelu należy mieć rozeznanie co do metod, którymi można go rozwiązać.