3582320695

29-X-09

Wykład 5

Ocena toksykologiczna związków chemicznych

Cel:

Wyznaczenie dawki nieszkodliwej dla człowieka dla substancji celowo dodawanych do żywności oraz dla zanieczyszczeń chemicznych występujących w żywności

A następnie:

Wyznaczanie limitu zawartości w produktach spożywczych

Zwierzęta - wyznaczenie najwyższej dawki niedziałającej mg/kg m c:

•    NOAEL - no observed adverse effect level

Najwyższa dawka w badaniach długoterminowych przy której nie występuje statystycznie istotny wzrost częstości lub nasilenie szkodliwych skutków działania substancji badanych zwierząt w stosunku do grupy kontrolnej

•    LOAEL - lowest observed adverse effect level

Najniższa dawka w badaniach długoterminowych przy której występuje statystycznie istotny wzrost częstości lub nasilenia szkodliwych skutków działania substancji badanych zwierząt w stosunku do grupy kontrolnej

Ludzie wyznaczenie ADI mg/kg m.c.

ADI - acceptable daily intake - dopuszczalne dzienne pobranie ilości substancji, która zgodnie z aktualnym stanem wiedzy może być pobierana przez człowieka codziennie przez całe życie, prawdopodobnie bez szkody dla zdrowia

•    ADI wyznacza się głownie dla substancji celowo dodawanych do żywności. Wyłącznie dla substancji, które nie kumulują się w organizmie

•    Dotyczy pobrania ze wszystkich źródeł tj żywność, woda, powietrze, leki, kosmetyki

• Nie wyzn acza si ę dl a sub stancji rakotwórczych (A DI=0)

ADI = NOEAL : współczynnik niepewności Współczynnik niepewności - najczęściej 100 (10x10)

Wynika to z różnic międzygatunkowej (szczury i ludzie, kinetyka i dynamika =10) i różnic między osobnikami (dzieci i dorośli, kinetyka i dynamika =10)

Konieczność stosowania współczynnika niepewności wynika z :

•    liczba zwierząt użytych do doświadczenia jest ograniczona i mała w stosunku do liczebności ludzi

•    zastosowane test czynnościowe i kryteria histopatologiczne mogą okazać się nie najczulsze

•    człowiek charakteryzuje się mniejszą zdolnością metabolizowania i wydalania substancji niż np. szczur

•    z powodu różnic genetycznych, wieku, warunków odżywiania, stanu zdrowia, styl życia, wysiłku fizycznego, klimatu, rozrzut reakcji jest dużo większy w populacji ludzkiej niż wśród dobrze dobranych zwierząt laboratoryjnych

•    możliwość interakcji z innymi substancjami pobieranymi przez człowieka np. z lekami

•    dana substancja może dostać się do organizmu człowieka różnymi drogami

ludzie dla innych substancji: PMTDI, PTWI, PTMI mg/kg m.c.

•    PMTDI - provisionaI maximum tolerable daily intake - tymczasowe maksymalne tolerowanie dzienne pobranie, odpowiednik ADI, ale dla substancji, które stanowią zanieczyszczenie żywności i nie kumulują się w organizmie

•    PTWI - provisionaJ tolerable weekly intake - tymczasowe tolerowane tygodniowe pobranie. Odpowiednik ADI, ale dla substancji, które stanowią zanieczyszczenie żywności i kumulują sięw organizmie (dlatego przeliczenie na tydzień) np. dla Hg, Pb, Cd

•    PTMI - prov/isional tolerable monlhly intake np. dla dioksyn

Produkty spożywcze - wyznaczenie dopuszczalnych ilości w produktach mg lub g/kg produktu