3582320788

TEMAT G „STRUKTURA SPOŁECZNA”

JAN BŁUSZKOWSKI „STRUKTURA SPOŁECZNA”

I. PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA, POJĘCIA I TWIERDZENIA TEORII STRUKTURY SPOŁECZNEJ.

1. Definicja struktury społecznej

-    w najszerszym znaczeniu strukturą zwiemy zbiór elementów oraz system relacji między nimi

-    w węższym znaczeniu struktura to system relacji między elementami uwarunkowanych przez ich przynależność do danego układu jako całości

odpowiednikiem pojęcia struktury jest pojęcie całości. Całość to układ, który podlega własnym, nadrzędnym prawidłowościom, nie będącym sumą prawidłowości rządzących jego elementami składowymi

w naukach biologicznych i humanistycznych występują 2 rozumienia pojęcia struktury :

•    w ujęciu rzeczowym- określona całość jest strukturą czyli obiektem zbudowanym w pewien sposób z elementów wyizolowanych z otoczenia, (np. tak rozpatrywane mogą być organizmy roślinne, zwierzęce, organizacje, instytucje społeczne)

•    w ujęciu atrybutywnym- całość ma strukturę czyli jest obiektem składającym się z różnorodnych elementów wzajemnie ze sobą powiązanych (np. w społeczeństwie, jego grupach)

Socjologowie określają strukturę społeczną jako zbiór segmentów, z których składa się społeczeństwo oraz układ zależności zachodzących między nimi. Struktura społeczna to atrybut społeczeństwa. Społeczeństwo zbudowane jest z elementów morficznych (grupy społeczne różniące się kształtem i funkcjami)- zwane jest społeczeństwem morficznym. Przeciwieństwem jest społeczeństwo amorficzne- względnie mezróżnicowane, pozbawione struktury (lub posiadają szczątkową) np. wspólnoty pierwotne.

-    Współczesne społeczeństwa przemysłowe mają złożoną i rozbudowaną strukturę charakteryzującą się wysokim poziomem specjalizacji i funkcjonalności jej elementów składowych. Osoby z różnych grup zawodowych posiadać muszą określoną wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne. Duża liczba specjalności i zawodów (w Polsce 2610) to skutek postępu technicznego i organizacyjnego.

Struktura społeczna może być w różnym stopniu sformalizowana (uregulowana przez system prawny) i zinstytucjonalizowana (chroniona przez instytucje społeczne). Taki charakter miały np. społeczeństwa feudalne w Europie lub system kastowy w Indiach. Ich struktura była sztywna i zamknięta. Współczesne społeczeństwa mają rozwiniętą strukturę o charakterze niezformalizowanym i niezinstytucjonalizowanym. Struktura społeczna jest otwarta i płynna (istnieje możność przepływu jednostki z jednej do drugiej klasy, grupy społecznej, zawodowej). Pozbawienie społeczeństwa struktury prowadziłoby je do dezorganizacji i upadku.

Kształt struktury społecznej: a. bezpośrednio determinują ją:

•    warunki ekonomiczne (poziom rozwoju gospodarczego, techniki wytwarzania dóbr materialnych, społeczny podział pracy, zasoby siły roboczej, stosunki własnościowe itp

•    kształtuje się tez na podłożu demograficznym: potencjał ludnościowy społeczeństwa globalnego, skład ludności ze względu na płeć, wiek itp.