STAN WYJĄTKOWY
• STAN WYJĄTKOWY (ART. 230) MOŻE ZOSTAĆ WPROWADZONY TYLKO W TRZECH SYTUACJACH:
• W RAZIE ZAGROŻENIA KONSTYTUCYJNEGO USTROJU PAŃSTWA;
• W RAZIE ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA OBYWATELI;
• W RAZIE ZAGROŻENIA PORZĄDKU PUBLICZNEGO;
• wg uswy - zagrożenia te mogą wynikać z działań terrorystycznych i gdy nie ma możliwości uniknięcia zagrożenia przez użycie zwykłych środków konstytucyjnych;
• rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wyjątkowego wydaje prezydent na wniosek RM;
• w ciągu 48 godzin przedkłada je Sejmowi, który niezwłocznie je rozpatruje; uchylenie bezwzględną większością przy Vi obecnych;
• czas —> od dnia ogłoszenia w Dz.U. na czas nie dłuższy niż 90 dni, z możliwością 1 raz przedłużenia za zgodą Sejmu na 60 dni;
• teren —»na części lub całości terytorium;
• kierownictwo działaniami zmierzającymi do usunięcia zagrożeń sprawuje premier (lub wojewoda, jeśli tylko w 1 województwie);
• możliwość zawieszenia organów samorządu wraz z ustanowieniem zarządu komisarycznego - lakoniczne uregulowania;
• ograniczenie autonomii szkól wyższych;
• brak możliwości ograniczenia roli parlamentu, sądów i trybunałów (nie można zmienić kognicji sądów wojskowych ani wprowadzić sądów wyjątkowych i trybu doraźnego);
• prezydent na wniosek premiera może postanowić o użyciu SZ do przywracania normalnego funkcjonowania państwa, jeżeli dotychczas zastosowane siły i środki zostały wyczerpane —> kieruje nimi MON, a żołnierze mają niektóre uprawnienia policjantów;
• zakres dopuszczalnych ograniczeń praw i wolności taki jak w stanie wojennym;
• ustawa o stanie wyjątkowym wprowadza możliwość ograniczania praw i wolności (przez premiera, ministrów lub wojewodów):
1 odosobnienie osób (powyżej 18, wyjątkowo 17 lat), gdy uzasadnione podejrzenie, że na wolności ich działalność może zagrażać konstytucyjnemu ustrojowi państwa, bezpieczeństwu obywateli lub porządkowi publicznemu, albo gdy odosobnienie jest konieczne dla zapobieżenia popełnienia czynu karalnego;
• nie uchyla to immunitetów;
• decyduje wojewoda, zaskarżenie do sądu adm. i rozprawa wyznaczona w ciągu 7 dni;
2 1-7 i 9-11 punkt ze stanu wojny;
STAN KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ
• STAN KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ TO KATASTROFA NATURALNA LUB AWARIA TECHNICZNA, KTÓRYCH SKUTKI ZAGRAŻAJĄ ŻYCIU LUB ZDROWIU DUŻEJ LICZBY OSÓB. MIENIU W WIELKICH ROZMIARACH ALBO ŚRODOWISKU NA ZNACZNYCH OBSZARACH. A POMOC I OCHRONA MOGĄ BYĆ SKUTECZNIE PODJĘTE TYLKO PRZY ZASTOSOWANIU NADZWYCZAJNYCH ŚRODKÓW
• MOŻE BYĆ WYWOŁANE DZIAŁANIEM TERRORYSTYCZNYM;
• rozporządzenie RM dla części lub całości terytorium na czas nie dłuższy niż 30 dni (przedłużenie za zgodą sejmu);