3582321935

I

Barak wczesny daty 1580-1620

Renesans kończy się w atmosferze sceptycyzmu, ruchreformacyjny zburzył jedność chrześcijańskiego świata, zarysował się kryzys literatury, świadomości społecznej. Coraz częściej pojawiały się propozycje zwołania soboru, który mógłby określić stanowisko kościoła wobec wewnętrznego rozbicia i szerzącej się herezji. Postanowienia soboru Trydenckiego ( 1545-1563) dały początek ruchowi kantrrefarmacyjnemu, dotyczyły one również programów przemian literatury, nauki, sztuki. W tym czasie trwają poszukiwania nowych kierunków w poezji. Powstaje twórczość poetów metafizycznych, poezja światowej rozkoszy, poezja ziemiańska oraz mieszczańsko-piebejska W prozie następuje odnowa tradycji średniowiecznych, np. pisania żywotów świętych, a także rozwój pamiętnikarstwa, kaznodziejstwa, anegdoty.

n

Barak dojrzały 1620-1680

Jest to okres, w którym ośrodki kontrreformacji przystąpiły do realizacji programu przemian kultury w duchu potrydenckim. Poszukiwań nowej syntezy, skonfrontowały się dwa wzorce kultury ziemiański-podtrzymujący tradycje renesansowego klasycyzmu i dworski- poddany rytmowi rozwojowemu cywilizacji, silnie przenikany przez prądy europejskie. Następuje schyłek poezji łacińskiej, pojawia się świadome dążenie do obrany czystości polszczyzny.

n

Barak schyłkowy 1680-1740

Jest to czas kryzysu, pogorszenia warunków rozwoju literatury, zamierania dawnych wzorów, powstawania nowych idei i nurtów estetycznych - rokoka. Wojny pozostawiają zniszczenie wewnętrzne i osłabiają między narodowąpozycję państwa W celu umocnienia pozycjikościołanastępują masowe wygnania arianW drugiej połowie XVII wieku życie kulturalne i obyczajowe szlachty ulegało stopniowemu zwyrodnieniu. Pisarze późnego baraku podjęli zdecydowanąkrytykę wielu przejawów życia szlacheckiego, akcentując zwłaszcza nie realizowanie przez niąpodstawowyćh zasad ideologii sarmackiej. Krytyce, podkreślmy to mocno, podlegała nie sama ideologia, ale właśnie odstępstwa ad niej. W wielu utworach późnobarakowych pojawia się zagadnienie "przywilejów bez obowiązków". Ideologia sarmacka w ujęciu pisarzy tego okresu daje bowiem szlachcie nie tylko ogromne przywilej e w p aristwie, ale nakłada na nią również wiele obowiązków.

Pojęcia

Pamiętnik: relacja prozatorska o zdarzeniach, których autor był uczestnikiem bądź naocznym świadkiem. Pamiętnik opowiada a zdarzeniach z pewnego dystansu czasowego, w związku, z czym autor pamiętnika opowiadać może nie tylko o tym, jak zdarzenia przebiegały, może ujawniać również swoje stanowisko wobec nich w momencie pisania Pamiętnikarz chce pozostawić ślad swego istnienia, utrwalić ważne wydarzenia, szczególne momenty dziejowe. Pamiętnikarstwo występowało wśród stanów wyższych, szlachty, która była przekonana, iż ich obowiązkiem jest prowadzenie pamiętnika. W późniejszym okresie dotlało do mieszczaństwa

1.    Jan Chryzostom Pasek Pamiętniki

2.    Albrecht Stanisław Radziwiłł Memoriale rerum gestarum in Polonia

3.    Augustyn Kordecki Nova Gigantomachia

Diariusz: jest to rodzaj dziennika, pamiętnika zawierający chronologiczne, skrótowe zapiski z życia prywatnego lub publicznego osoby piszącej. Ma charakter ściśle dokumentacyjny a jego podstawową funkcjąjest utrwalenie bieżących wydarzeńbez starań o literacką farmę przekazu.

1.    Jan Piotrowski Dziennik wyprawy Stefana Batorego pod Psków

2.    Stanisław Z ółkiewski Początek i progres wojny maskiewskeij

3.    Jakub Sobieski Diariusza sejmu koronacyjnego w Krakowie w 1633 roku

1