3582322309

Sprawozdanie nr 3

1. Opis teoretyczny powstawania i przebiegu wiatru halnego.

Wiatr halny jest to wiatr typu fenowego, wiejący w południowej Polsce, w Karpatach i Sudetach. Najgwałtowniejsze wiatry tego typu wieją na Podhalu, gdzie opadają ze szczytów Tatr. Jest to ciepły, suchy i porywisty wiatr, wiejący ku dolinom. Niekiedy przynosi znaczne zniszczenia: zrywa dachy, niszczy lasy (tworząc wiatrołomy). Może mieć wpływ na samopoczucie (bezsenność, bóle głowy itp.). Wiatr halny dociera m.in. do Krakowa oraz miast aglomeracji górnośląskiej.

Z halnym związane są nagłe wzrosty temperatury nawet o 20°C, zazwyczaj czyste, przejrzyste powietrze i występowanie pojedynczych charakterystycznych chmur altocumulus w kształcie soczewki, zwanych również chmurami fenowymi Wiatr ten na podgórzu i w dolinach jest suchy i ciepły - w ciągu nocy pogoda zmienia się z zimowej na wiosenną -topnieje śnieg.

Halny powstaje na skutek różnic ciśnienia pomiędzy jedną a drugą stroną grzbietu górskiego, kiedy po stronie południowej występuje układ wysokiego ciśnienia, a po stronie północnej układ niskiego ciśnienia. Różnica ciśnień musi być na tyle duża, aby powietrze zalegające po stronie południowej mogło wznosić się i przekroczyć grzbiet górski. Poza tym, wysokość grzbietu górskiego lub wilgotność powietrza również musi być odpowiednio duża, aby mogło dojść do skroplenia pary wodnej. Wiatr halny najczęściej występuje w październiku i listopadzie, nieco rzadziej w lutym i marcu.

Po dowietrznej stronie grzbietu górskiego powietrze unosi się wzdłuż stoku ochłądzając się początkowo, do poziomu kondensacji, z gradientem suchoadiabatycznym (Ys= l°/100m). Po osiągnięciu stanu nasycenia (wilgotność względna równa 100%), przy dalszym unoszeniu się powietrza zachodzi ochładzanie z gradientem wilgotnoadiabatycznym (ok. Yw= 0,5°+0,6°/100m). Zgodnie z gradientem wilgotno-adiabatycznym (0,6°C/100m) oraz pozbywając się pary wodnej. Następuje kondensacja pary wodnej, rozbudowują się chmury z których powstaje opad atmosferyczny, często bardzo obfity. Jeśli przeszkoda w postaci grzbietu górskiego jest wystarczająco wysoka, to powietrze będzie się dalej wznosiło, chmury będą gęstniały, pojawi się opad deszczu. Powietrze pozbawia się wilgoci, jego masy osuszają się, wiatr po stronie zawietrznej stanie się suchy i ciepły. Powietrze traci część swojej wilgoci, natomiast otrzymuje dodatkowe ciepło w wyniku wyzwalania się utajonego ciepła kondensacji.

Powstające po dowietrznej stronie chmury wypiętrzają się lekko ponad grzbiet - pojawia się charakterystyczny biały wał chmur (tzw. mur halny). Widoczny z daleka jest nieomylnym zwiastunem pojawienia się wiatru halnego.

Po przejściu szczytu górskiego, pod wpływem sił gradientu ciśnienia i grawitacji powietrze będzie opadać po stoku zawietrznym i ogrzewać się z gradientem suchoadiabatycznym y_s=l °C/1 OOm. Po przekroczeniu grzbietu zimne i suche powietrze gwałtownie opada w doliny. Obniżaniu będzie towarzyszyło sprężenie powietrza i ogrzanie jego masy.