3582322518

PRAWO CYWILNE - ZOBOWIĄZANIA

1.    Pojęcie zobowiązania.

Zobowiązanie jest rodzajem stosunku cywilno-prawnego cywilnoprawnego swoistych cechach wskazanych w odpowiednich normach prawa zobowiązań, (art. 353)

Podmiot uprawniony - WIERZYCIEL, podmiot zobowiązany - DŁUŻNIK, przedmiot zobowiązania -ŚWIADCZENIE.

Wierzytelność jest prawem podmiotowym, które w stosunku zobowiązaniowym przysługuje wierzycielowi. Wierzytelność jest zarazem prawem podmiotowym względnym. Kieruje się ona bowiem przeciwko indywidualnie oznaczonej osobie, jaką jest dłużnik i tylko przez niego może być naruszona.

Ostatecznie każda wierzytelność prowadzi do powstania roszczenia (uprawnienia podmiotowo i przedmiotowo skonkretyzowane).

Prawo podmiotowe wierzyciela może być wzbogacone o uprawnienia kształtujące na mocy, których ma on kompetencje do zniesienia lub zakończenia albo zmiany stosunku zobowiązaniowego przez jednostronną czynność prawną.

2.    Dług i odpowiedzialność.

Korelatem wierzytelności jest dług, rozumiany jako zespół obowiązków dłużnika. Wykonanie tych obowiązków ma na celu zaspokojenie interesu wierzyciela, określonego jego prawem podmiotowym (wierzytelnością). Z tego względu w myśl art. 354 § 1.

Podstawowym obowiązkiem dłużnika jest spełnienie świadczenia. Wierzycielowi mogą przysługiwać względem dłużnika uprawnienia kształtujące, które realizują się bez współdziałania dłużnika. Głównym celem zobowiązania jest zaspokojenie interesu wierzyciela i temu celowi zostały podporządkowane obowiązki dłużnika, a zwłaszcza obowiązek świadczenia. Z tego właśnie względu zobowiązanie gaśnie, gdy wierzyciel został zaspokojony nie tylko przez dłużnika, lecz również przez osobę trzecią, albo, gdy spośród kilku dłużników zobowiązanych z różnych lub tych samych tytułów prawnych jeden wykonał świadczenie. Odpowiedzialność za dług to wszelkie ujemne konsekwencje przewidziane przez prawo za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań. W kręgu tak pojętej odpowiedzi mieści się negatywne następstwo polegające na tym, że dłużnik obowiązany jest naprawić wierzycielowi wynikłą szkodę. Należy się, bowiem liczyć z ewentualnością, że żadne z tych zobowiązań nie zostanie wykonane lub należycie wykonane. W związku z tym system prawny przewiduje rozmaite sposoby przymusowego zaspokojenia interesu wierzyciela.

3.    Wykonanie zastępcze.

4.    Zobowiązanie niezupełne.

Istnieje kategoria tzw. zobowiązań niezupełnych (naturalnych), które polegają na tym, że dłużnik nie ponosi odpowiedzialności za swój dług. Wierzycielowi nie przysługuje kompetencja do zwrócenia się do sądu o wydanie orzeczenia nakazującego dłużnikowi wykonanie świadczenia, a w razie jego niespełnienia prowadzenia egzekucji w celu zaspokojenia się z majątku dłużnika.

Jeżeli dłużnik wykona świadczenie nie może żądać zwrotu spełnionego świadczenia jako nienależnego.

Do zobowiązań niezupełnych należą:

■    Zobowiązania, w których roszczenie wierzyciela przedawniło się

■    Zobowiązania, które wynikają z gry lub zakładu ( z wyjątkiem gier lub zakładów zarządzanych przez właściwe organy państwowe, gier zakazanych i nierzetelnych).

5.    Pojęcie świadczenia

Świadczeniem jest zachowanie dłużnika zgodne z treścią zobowiązania i czyniące zadość interesom wierzyciela. Zachowanie to dotyczy przedmiotu świadczenia, np. gdy zobowiązanie dłużnika polega na przeniesieniu własności i wydaniu rzeczy, na zapłacie określonej sumy pieniężnej.

Zawsze świadczenie powinno być wykonane z zamiarem wywiązania się z zobowiązania.

Podział świadczeń:

■    Świadczenia (zobow.) rezultatu - polegają na osiągnięciu z góry określonego efektu, np. umowa o dzieło

» Świadczenie starannego działania - dłużnik nie ma obowiązku osiągnąć wskazanego celu, np. umowa zlecenie

6.    Rodzaje świadczeń.

■    Zobowiązania przemienne - polegają na tym, że dłużnik jest zobowiązany w ten sposób, że wykonanie zobowiązania może nastąpić przez spełnienie jednego z kilku świadczeń, polegająca na określeniu, jakie spośród kilku świadczeń alternatywnych ma być spełnione, następuje przez wybór,