CCI00125 (2)

ROZDZIAŁ III

ŹRÓDŁA OBOWIĄZUJĄCEGO W POLSCE PRAWA CYWILNEGO

§ 1. PRAWO CYWILNE STANOWIONE

I. Pojęcie źródeł prawa nie jest jednolite, w szczególności można jako źródła traktować stosunki społeczno-gospodarcze, które stały się powodem takiego, a nic innego uregulowania. Najczęściej jednak przez to pojęcie rozumie się — iw takim znaczeniu termin ten jest używany w niniejszym rozdziale — akt lub postępowanie określonej grupy społecznej, z których wynikają normy prawne^{1 2}. Z teoretycznego punktu widzenia wyróżnia się w związku z tym prawo stanowione oraz prawo zwyczajowe. Źródłem prawa stanowionego jest akt normatywny, natomiast prawo zwyczajowe wywodzi się ze zwyczaju.

Współczesne systemy prawne odróżniają dwa rodzaje ustaw: ^ustawę z a s a cTn i c z ą,j zwaną także konstytucją, oraz ustawy zwykłe. Konstytucja Określa podstawy założeń ustrojowo-gospodarczych kraju oraz w ich ramach sytuację prawną obywateli³. W Polsce dopiero 2 kwietnia 1997 r. doszło do uchwalenia konstytucji dostosowanej w pełni do przemian ustrojowych, jakie wystąpiły na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Do czasu jej wejścia w życie mieliśmy do czynienia zc swoistym prowizorium; obowiązywał surogat konstytucji w postaci dwu grup przepisów: a) Ustawy Konstytucyjnej z 17.10.1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie teryto-

58

1

¹ Por. S. Grzybowski, w: System, s. 55.

¹ Por. S. Rozmaryn: Konstytucja jako ustawa zasadnicza PRL. Warszawa 1961, s. 125 i n.; wszechstronne omówienie różnych teorii związanych z problematyką prawa zwyczajowego

2

zwyczaju zawiera monografia F. Stadnickiego: Działanie zwyczaju handlowego »• zakresie zobowiązań z umowy, Kraków 1949; por. także L. Petrażycki; Zagadnienia prawa zwyczajowego (z. rosyjskiego przełoży! J. Inderland). Warszawa 1938; A. Stelmachowski: Wstęp do teorii prawa cywilnego. Warszawa 1984. s. 456; por. nadto J. Jakubowski: Umowa sprzedaży w handlu międzynarodowym. Warszawa 1966. s. 103 i n.; por. także orz. SN z 29.12.1971 r.. OSN 1972,

3

poz. 133.