PIOTR ANDRYSZEK GRUPA I ZAOCZNE „POWSTANIE I ZADANIA K.E.N .PROJEKTY SZKOLNE F.BIELIŃSKIEGO I A. POPŁAWSKIEGO. TOWARZYSTWO KSIĄG ELEMENTARNYCH „ druga połowę XVIII stulecia w Polosce cechuje dużźa walka o postęp oraz reforme oświaty oraz szkolnictwa,Postepowa szlachta t mieszczanie zaczęli się domagać i zmierzać do wzocnienia siły gospodarczej .politycznej i kultury polskiej.
Nie mówiło sięę o wzmocnieniu władzy królewskiej i reorganizacji administracji lecz o tym z ePolska potrzebuje reform . Przywódcy obozu postępu zaczęli się domagać zmiany w systemie gospodarki rolniczej. Zaczelosnuć projekty reformy władz państwowych.
Zaczęli przeszczepiać na grunt polski naukę i kulturę umysłowa okresu oświecenia.
Zaczęto organizować na nowych zasadach wychowanie młodiezy, zaczęła się rozwijać literatura satyryczna i polemiczno-polityczna.
Powstają czasopisma.podejmuje się badania naukowe .Zaczęło szerzyć się że powszechne przekonanie ze edukacji młodzieży nie można pozostawić w rękach zakonów.
S .Konarski podkreślał że nadzór nad szkołami powinny sprawować władze państwowe a nie Jezuici
W1773 roku papież pod naciskiem opinii publicznej skasował zakon Jezuitów i w związku z tym zostały zamknięte kolegia Jezuickie i zaistniała konieczność powołania nowego urzędu.. W ten sposób powstała Komisja Edukacji Narodowej jako naturalna i konsekwentna instytucja autonomiczna ,była ona pierwszą w Europie państwową władzą szkolna zależną od Sejmu. Zniesienie i zakonu Jezuitów ułatwiło i przyśpieszyło organizację nowego systemu szkolnictwa w Polsce. Na członków Komisji Edukacji Narodowej zostali powołani najbardziej światli działacze .tacy jak. Biskup wileński Ignacy Massalski,pełniący obowiązki przewodniczącego, biskup płocki Michał Poniatowski, dwóch senatorów -Joachim Chreptowicz i książę August Sułkowski - czterech przedsztwicieli izby poselskiej :Ignacy Potocki, Adam Kazimierz Czartoryski .Andrzej Zamoyski i Antoni Poniński.
W10 dni później Komisja ogłosiła swoje polityczne i pedagogiczne credo,swój program działania.
Franiczek Bieliński w dziele pt. „Sposób edukacji w 15 listach opisany „ (1775)przedstawił szeroki projekt oświaty powszechnej. Miała ona -zachowując stanowe podziały- służyć szlachcie ale także mieszczna i chłopom .Wychowanie szlacheckie miało zyskać charakter bradziej nowoczesny i społeczny .edukacja chłopów i mieszczan powinna służyć praktycznym potrzebom.
Bieliński planował 4 rodzaje szkół:
1 )dla chłopców (czytanie, pisanie, rachunki , religia, początki fizyki i geometrii)
2 )dla mieszczan ( wiadomości elementarne, język niemiecki, prawo cywilne, rzemiosła)
3 )dla szlachty (szkoły średnie,2 stopnie: niższe-trzy letnie-języki, wyższe cztero letnie poświęcone nauką realnym
4 ) dla duchownych (dotyczyło seminariów duchownych) - w tych szkołach obok nauk teologicznych dużo miejsca miało zająć nauczanie sposobu uczenia dzieci.