3582326223

1 semestr

I. Historia

PRAWO (ius) - występuję w znaczeniu przedmiotowym i podmiotowym.

1.    Prawo w znaczeniu przedmiotowym - całokształt norm obowiązujących, rządzących _yciem społeczeństwa, bez których społeczeństwo obejść sie nie mo_e. Sa opatrzone przymusem państwowym.

Ich tresc zmienia sie w czasie i miejscu, ale niezale_nie od tych zmian wyodrębnia sie wśród nich zawsze prawo publiczne i prawo prywatne. Podziału tego dokonał ULPIAN a kryterium tego podziału jest interes/korzysc.

•    prawo publiczne - odzwierciedla stosunek społeczeństwa do jednostki. Normy przedstawiają wymagania, jakie społeczeństwo ma względem jednostki.

Oczekiwania te sa określone i zabezpieczone środkami przymusu. Ulpian definiując wskazał, _e prawo publiczne to normy publiczne, chroniące interes publiczny.

Prawo publiczne ma na względzie interes państwa rzymskiego!

•    prawo prywatne - gałaz prawa, w której kluczowa role odgrywa interes jednostki. Normy prawa prywatnego regulują stosunki miedzy równorzędnymi podmiotami, którym przysługuje prawo swobody umów (jednostka mo_e podjąć decyzje, czy chce podjąć relacje z innym podmiotem). Jednostki nie mo_na zmusić do dochodzenia swoich roszczeń (_adanie na mocy norm prawnych). Jednostka ma prawo, ale nie obowiązek ubiegania sie o nie.

Prawo prywatne ma na względzie interes jednostki!

2.    Prawo w znaczeniu podmiotowym - zakres wolności, kompleks uprawnień, przyznanych podmiotowi, np. prawo sprzeda_y, prawo sporządzenia testamentu itp. Pojecie ius ewoluowało. Miało wiec kilka znaczeń.

1*IUS - prawo, słowo wywodzi sie od IUSTITIA - sprawiedliwość. Nazwa ta w okresie republiki oznaczała prawo w znaczeniu podmiotowym, jak i przedmiotowym. Sprawiedliwość - stała wola oddania ka_demu tego, co mu sie nale_y.

Chocia_ prawnicy rzymscy woleli sie zajmować praktycznym zastosowaniem prawa do konkretnych przypadków prawnych (łac. casus), podejmowano pewne próby definiowania prawa.

"Ius est ars boni et aequi" - prawo jest sztuka tego, co dobre i słuszne Celsus

"luris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere" -zasady prawa sa następujące: _yc uczciwie, drugiemu nie szkodzie, ka_demu oddać, co mu sie nale_y.

Prawo jest symbolem wartości. Powy_sze paremie uosabiają te wartości prawa.

"Małe nostro iure uti non debemus" - nie powinniśmy zle korzystać z naszego prawa, gdy_"Non omne quod licet honestum est" - nie wszystko, co dozwolone jest uczciwe.

Sa to paremie wszechobecne w prawie cywilnym. Związane z nadu_ywaniem prawa. 2*IUS - całokształt norm, funkcjonujących w społeczeństwie i obarczonych przymusem państwowym.

Niezale_nie od zmian w prawie wyro_niamy prawo publiczne (ma na względzie interes państwa) i prywatne (ma na względzie interes jednostki).

"Ius civile vlgilantibus scriptum est' - prawo cywilne jest pisane dla ludzi czuwających. Jednostka ma swobodę w dochodzeniu swoich uprawnień. Nikt nie mo_e jej zmusić, aby dochodziła swoich praw, ani dochodzie tych praw za nia. Sama musi wykazać inicjatywę. Na gruncie prawa cywilnego ka_dy sam musi dbać o swoje interesy.

Prawo prywatne dzieli sie na 3 części - składa sie z przepisów ius civile, ius gentium i ius naturale.