Nawęglanie polega na nasycaniu węglem warstwy powierzchniowej przedmiotów stalowych. Celem tego zabiegu jest uzyskanie powierzchni twardej i odpornej na ścieranie przy zachowaniu rdzenia o dobrych własnościach plastycznych. Ponieważ dużą twardość uzyskuje się w stalach dopiero po zahartowaniu, więc przedmioty nawęglone musi się hartować, a następnie poddawać odpuszczaniu w niskich temperaturach.
Nawęgla się stale do 0,25%C. Są to stale niskostopowe, a także niskostopowe, zawierające do 2% dodatków Cr, Ni, Mo (molibden), Ti, V (wanad). Grubość warstwy nawęglanej waha się od 0,8-1,5 mm, ale bywa też 4mm. W warstwie powierzchniowej zawartość węgla powinna mieścić się
od 0,85-1,1%C. Grubość warstwy nawęglonej liczy się do miejsca, w którym zawartość węgla wynosi 0,4%C.
Nawęgla się w ośrodkach stałych, ciekłych i gazowych. Czasy nawęglania, w zależności od ośrodka, mogą wynosić od pojedynczych godzin do ok.20h.
Proces nawęglania musi być przeprowadzany w temp., w których występuje roztwór stały, w którym może się rozpuścić dużo węgla, tj. austenit. Dlatego nawęglamy w temp. 900°-1000°C. Tylko w bardzo nielicznych przypadkach, po nawęglaniu stosuje się jeden z czterech technik obróbki cieplnej.
Cele obróbki cieplnej:
1) uzyskanie prawidłowej, drobnoziarnistej struktury nienawęglonego rdzenia i nawęglonych warstw powierzchniowych (drobnoiglasty martenzyt odpuszczania)
2) uzyskanie powierzchni o wysokiej twardość i odporność na zużywanie ścierne (przy
okazji wzrasta wytrzymałość zmęczeniowa i odporność korozyjna)
■
3) usunięcie siatki Fe3C (cementytu wtórnego) w warstwie powierzchniowej, jeśli zawiera za dużo węgla.
Po prawidłowej obróbce cieplnej, tzn.:
1. normalizowaniu po nawęglaniu,
2. hartowaniu (stosuje się kąpiel oziębiającą właściwą dla użytego gatunku stali, czyli woda lub olej),
3. niskim odpuszczaniu (150-200°C)
na powierzchni przedmiotów nawęglonych powinniśmy uzyskiwać twardość 58-62 HRC. Twardość rdzenia powinna wynosić od 25-35HRC (Twardość poniżej 20HRC podajemy w HB [HRC-skala Rockwella, dla stali hartowanych; HB- skala Brinella]).