3582468759

PRAWO CYWILNE - CZĘŚC OGÓLNA

OPRACOWAŁA JOANNA MAJKOWSKA ROZDZIAŁ I. WPROWADZENIE DO PRAWA CYWILNEGO

Podział norm prawnych na dwa podzbiory: prawo publiczne i prawo prywatne wywodzi się z kultury zachodnioeuropejskiej. Ta systematyka w Polsce została powszechnie zaakceptowana od 1918 r. i wpłynęła na kształt powstającego wówczas systemu prawnego.

4 Prawo prywatne - normy prawne regulujące stosunki między autonomicznymi podmiotami, którym przysługują własne, prawnie chronione, sfery interesów majątkowych, a także niemajątkowych (osobistych) Autonomiczność ta wyrażana jest poprzez:

o brak władczego podporządkowania jednego podmiotu drugiemu - brak możliwości jednostronnego kształtowania sytuacji prawnej o powstawanie między indywidualnymi (wolnymi) ludźmi o kształtowanie relacji między stronami przez nie same

o normy te wskazują zarazem ogólne granice autonomii prywatnej, mając na względzie interes drugiej strony oraz interes powszechny.

o Autonomiczność podmiotów niekoniecznie musi prowadzić do równorzędnego ich usytuowania względem siebie (ochrona słabszej strony - np. konsumenta względem przedsiębiorcy) o Autonomiczna pozycja podmiotów prawa prywatnego znajduje charakterystyczne uzupełnienie w sposobie rozstrzygania sporów i stosowania sankcji przez organy państwowe - rozstrzygane są przez niezależne od stron, lecz powołane z ich inicjatywy sądy polubowne. Egzekucja również toczy się z inicjatywy i w sposób oznaczony przez zainteresowany podmiot.

4 Prawo publiczne - reguluje stosunki prawne, w których co najmniej po jednej stronie występuje organ państwa, samorządu terytorialnego lub innej organizacji powołanej z mocy prawa do realizacji interesów społeczności państwowej lub węższych grup ludności. Organy te są wyposażone w kompetencje do władczego kształtowania sytuacji prawnej człowieka lub jednostek organizacyjnych, prawo to ustanawia bezpośredni przymus realizowany przez organy państwowe w razie nieposłuszeństwa.

Użyteczność wyróżnienia:

o Normy składające się na podzbiór prawa prywatnego znajdują silne uzasadnienie aksjologiczne w społeczeństwach demokratycznych, których gospodarka ma się opierać na zasadach rynkowych (elementarne wartości jak godność, wolność człowieka, integralność mienia) o Znajdują wyraz w międzynarodowym porządku prawnym oraz w konstytucji RP - preferowany sposób regulowania stosunków prawnych między osobami o Często kształtowane są według wzorów sprawdzonych już w praktyce - praktyka ta wywiera bezpośredni wpływ na treść tych stosunków z uwagi na doniosłość zwyczaju w procesie wykładni oświadczeń woli i ustalania ich skutków prawnych

o Pojawiają się czynności prawne otwarte na nieograniczony krąg ich uczestników lub przewidziane do wielokrotnego zastosowania - funkcjonowanie ogólnych reguł postępowania kształtowanych przez podmioty prawne, a jedynie kontrolowanych przez organy państwowe