Podziały komórek. Gametogeneza.
Cykl życia komórki:
Okres między podziałowy, fazy:
• G1 - ekspresja genów związanych z funkcją danej komórki
• S - replika DNA
• G2 - przygotowanie komórki do podziału
• Podział
• GO-faza spoczynkowa Podziały komórek:
1. Mitoza - pośredni podział jądra komórki somatycznej prowadzący do powstania dwóch potomnych komórek, identycznych z macierzystą tj. zawierających genetyczną strukturę jądra komórki wyjściowej. Komórki potomne mają taką samą liczbę chromosomów jak komórka macierzysta. Odbywa się po interfazie, w której następuje podwojenie się zawartości DNA. Składa się z czterech faz: profazy. metafazy. anafazy. telofazy.
(2n - komórka diploidalna)
2. Mejoza - podział redukcyjny jądra komórkowego prowadzący do powstania komórek o zredukowanej, haploidalnej liczbie chromosomów. Zachodzi u zwierząt wyższych wyłącznie w gonadach (jądrach i jąderkach). Składa się z dwóch sprzężonych ze sobą podziałów:
- Pierwszy podział to Redukcyjny tzn. następuje zmniejszenie liczby chromosomów z 2n na n.
- Drugi podział to zachowawczy (czyli ekwacyjny), który prowadzi do powstania 4 komórek o haploidalnej liczbie chromosomów.
1 podział mejotyczny:
- Profaza 1:
• Leptoten - z chromatyny wyodrębnia się chromosomy.
• Zygoten - chromosomy homologiczne układają się w pary tworząc biwalenty, nazywane inaczej tetradami.
• Pachyten - proces crossing-over.
• Diploten - pary chromatyd chromosomów siostrzanych rozchodzą się.
• Diakineza - zanika błona jądrowa i jąderko, zachodzi maksymalna spiralizacja chromosomów w biwalentach, tworzą się włókna wrzeciona podziałowego, chromosomy homologiczne połączone są chiazmami.
- Metafaza 1 - biwalenty ustawione w płaszczyźnie równikowej.
- Anafaza 1 - włókna wrzeciona skracają się i odciągają chromosomy homologiczne do przeciwległych biegunów komórki, w wyniku czego następuje redukcja liczby chromosomów.
-Telofaza 1-tworzenie otoczek jądrowych. Dalej następuje cytokineza i powstają dwie komórki potomne, które mają o połowę mniej chromosomów niż komórka macierzysta.
2 podział mejotyczny:
- Profaza 2- następuje formowanie nowego wrzeciona podziałowego, zanika błona jądrowa.
- Metafaza 2 - kończy się tworzenie wrzeciona podziałowego. Centromery chromosomów ustawiają się w płaszczyźnie równikowej komórki.
-Anafaza 2-wrzeciona podziałowe kurczą się i następuje oddzielenie się chromatyd siostrzanych do przeciwległych biegunów komórki.
Telofaza 2 - następuje tworzenie otoczki jądrowej, wyodrębnienie się jąder potomnych, despiralizacja chromosomów do chromatyny.
Mejoza - podczas mejozy zachodzi losowa segregacja genów, należących do różnych grup sprzężonych, oraz rekombinacja genów sprzężonych danej grupy w wyniku Crossing over. Jest to źródło zmienności genetycznej.
Gametogeneza - proces tworzenia gamet związany z mejozą.
Spermatogeneza - powstają męskie komórki rozrodcze, całkowita realizacja informacji genetycznej, powstają dwa typy plemników.
1