IMG�59

biologiczna rola wapnia wiąże się z podziałem komórek i ich wzrostem na dln^ stanem koloidów cytoplazmy. prawidłowym działaniem chloroplastów i niiia-i *■ driów. Rośliny pobierają stosunkowo niewielkie ilości wapnia i nawet tui glcbachjj kwaśnych z reguły wystarcza tego składnika na pokrycie ich potrzeb pokanna^* Powodem słabego wzrostu roślin w tych warunkach nie jest więc brak Ca, lecT^ miar jonów wodorowych oraz toksyczne działanie jonów glinu i manganu.W upr^J: niektórych gatunków warzyw z niedoborem wapnia związane są niektóre cho^? fizjologiczne, jak: sucha zgnilizna wierzchołkowa owoców pomidora, wewnę^ brunatnienie główek kapusty brukselskiej czy zgorzel liści sercowych selera. ***

Znacznie ważniejsze jest wnoszenie do gleby związków wapnia w celu po*, wienia jej właściwości fizykochemicznych oraz zmniejszenia kwasowości,

Nuwozy wapniowe, w zależności od formy, w jakiej występuje ten skiu nik. dzielimy na węglanowe (CaCO,) i tlenkowe (CaO). Nawozy węglanowej? znacznie trudniej rozpuszczalne w wodzie, należą do nawozów* wolno dziaUjJj których skuteczność jest tym większa, im lepsze jest rozdrobnienie cząstek, wi? w tej postaci można stosować na wszystkie gleby, jednak ze w zględu na swoje al wolne działanie jest szczególnie przydatne do wapnowania gleb lekkich orazsio^ wania on krótko przed siewem czy sadzeniem roślin.

Wapno tlenkowe jest dobrze rozpuszczalne w wodzie i stunowi nawóz ^ działający w glebie. Zaleca się jc stosować na gleby średnic i ciężkie, o dużych 244. nościach bufetowych, i nie później niż na 2 tygodnie przed siewem bądź sadzeni^ roślin. Nic można nim nawozić gleb torfowych, powoduje bowiem nadmiernąau^ ralizację substancji organicznej 1 degradację tych gleb.

Nawozy wapniowe stosuje się zwykle raz na 4 lata. W celu uzupełnienia ub^. ków wapnia na skutek pobierania przez rośliny oraz wypłukiwania, a jednocześni uniknięcia przewapnowama gleby, jednorazowa dawka nawozów wapniowych w przeliczeniu na CaO, nie powinna przekraczać 1 t ha ¹ na glebach lekkich, 1,51 h' na glebach średnich i 2,0 tba*¹ na glebach ciężkich.

Nawozy wapniowe należy rozsiewać podczas suchej pogody, w okresie łanim po zbiorze roślin, przed wykonaniem podory wki lub późną jesionią pod akt przedziałową. Jeśli zachodzi potrzeba wapnowania w okresie wiosennym, to U nawożenia można użyć jedynie wapna węglanowego. Nawozów wapniowych tu należy stosować razem z obornikiem, gdyż mogą nastąpić duże struty azotu amonowego. Do roślin wrażliwych na świeże wapnowanie należą*, groch, fasola, murek*, pietruszka, seler, pomidor, ogórek, dynia. Warzywa tc należy uprawiać w drugim Id dalszych latach po zastosowaniu wapnowania.

Wapno palone rolnicze, o zawartości 60, 70 i 80% CaO, otrzymuje się praw wypalanie rozkmszonej skały węglanu wapniowego, w temperaturze około lOOCTC Wapno palone jest nawozem sypkim, barwy białej lub białoszarcj, o silnych whto-w ościach żrących.

Wapno magnezowe, tlenkowe, zawiera 65% CaO + MgO (10-20%) i jest ptt dukowanc z prażonego dolomitu. Nadaje się szczególnie na gleby ubogie w n» gnez.

Wapniak mielony rolniczy, o zawartości 45% CaO w postaci węglanowej, otrzymuj⁶ się pracz rozkruszenic i zmielenie skały wapiennej.

Wapno rolnicze mieszane, o zawartości 50% CaO. otrzymuje się pracz zmiecie w stosunku 1:1 wapna palonego z wapniakiem mielonym. Wykazuje właści* ^łcj pośrednie między nawozami tlenkowymi i węglanowymi.

Kreda nawozowa zwyczajna zawiera 45% CaO w postaci węglanowej i jest otrzymywana przez zmielenie kredy naturalnej. Nadaje się na wszystkie gleby, szczególnie lekkie i średnie.

Lokalnie do wapnowania gleb można wykorzystywać wapno łąkowe, popioły i węgla brunatnego, stanowiące produkt odpadowy w elektrowniach, oraz dolomi-ty rolnicze mielone, otrzymywane przez zmielenie skał osadowych zawierających minerał o tej nazw ie. Popioły z węgla brunatnego oraz dolomity mielone są, obok wapnia, także źródłem magnezu i niektórych mikroelementów. Stosuje się je na wszystkie gleby, zwłaszcza ubogie w magnez.

7,9. Nawozy naturalne i organiczne

Zgodnie z obowiązującą obecnie ustawą o nawozach i nawożeniu (Dl Ustaw nr 89, z dnia 24 października 2000 r.), obowiązujący uprzednio termin „nawozy organiczne” został zmieniony na -nawozy naturalne i organiczne". Do nawozów naturalnych zaliczone zostały obornik, gnojówka i gnojowica, zaś do organicznych - substancje organiczne i ich mieszaniny, w tym komposty, stanowiące źródło skład-tików pokarmowych dla roślin.

Działanie nawozów naturalnych i organicznych jest wielostronne, ze względu u dużą zawartość substancji organicznej, która po wymieszaniu z glebą ulega przemianom, prowadzącym do tworzenia związków próchniczych bądź mineralizacji i uwalniania składników mineralnych. W intensywnej produkcji warzywniczej nawozy te są w dalszym ciągu liczącym się źródłem składników pokarmowych, w tym niezbędnych dla roślin mikroelementów. Głównym ich zadaniem jest jednak zwiększenie zawartości próchnicy w glebach i przez to poprawa ich właściwości fizycznych, chemicznych oraz biologicznych.

Dzięki nawożeniu nawozami naturalnymi i organicznymi, następuje istotna poprawa struktury gleby, stosunków powietrzno-wodnych, zwiększenie pH i wzrost jej aktywności biologicznej. Gleby ciężkie pod wpływem tych nawozów ulegają rozluźnieniu, stając się bardziej przewiewne i przepuszczalne, gleby lekkie zaś mają większą pojemność sorpcyjną i zdolność do magazynowania wody.

Nawożąc glebę nawozami naturalnymi i organicznymi, wprowadza się do niej wicie mikroorganizmów oraz wzbogaca w związki węgla, stanowiące podłoże do ich rozwoju, jak np. celuloza. Wzmożona działalność drobnoustrojów w glebie przyspiesza rozkład związków organicznych i zwiększa dostępność składników mineralnych dla roślin. Towarzysząca temu sorpcja biologiczna azotu zmniejsza Wypłukiwanie tego składnika z gleby.