Skrypt opracowany na podstawie:
• J. Barcz - Prawo Unii Europejskiej, tom I i II;
• J. Barcz, M. Górka, A. Wyrozumska - Instytucje i prawo Unii Europejskiej;
• Notatki z wykładów z dr. M. Mataczyńskim na U AM w roku akademickim 2009/2010.
PRAWO SYSTEMOWE
INSTYTUCJE UE
Art. 13 TUE zalicza do instytucji UE:
1. Parlament Europejski:
2. Radę Europejską;
3. Radę:
4. Kanii.sj$_Ein:ojięj.Łkj}.;
5. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej:
6. Europejski Bank Centralny;
7. Trybunał Obrachunkowy.
PARLAMENT EUROPEJSKI
1. Uwagi ogólne
• PE istnieje od czasu utworzenia EWWiS, początkowo pod nazwą Wspólnego Zgromadzenia;
• Od 1958 r. jako Zgromadzenie Parlamentarne dla trzech Wspólnot;
• JAE z 1986 r. wprowadził obecną nazwę;
• PE ma siedzibę w Strasburgu, a dodatkowe posiedzenia plenarne odbywają się w Brukseli;
• Komisje parlamentarne obradują w Brukseli, a Sekretariat Generalny PE i jego służby znajdują się w Luksemburgu.
2. Skład i status członków
• PE składa się z przedstawicieli narodów państw należących do UE;
o Pierwotnie w jego skład wchodzili delegaci z parlamentów krajowych, a dopiero na mocy Aktu z 1976 r.
deputowani są wybierani w powszechnych wyborach bezpośrednich; o Pierwsze wybory odbyły' się w 1979 r.;
• Skład PE nie może przekraczać 750 posłów + przewodniczący - od TL;
o TL: reprezentacja obywateli ma mieć charakter degresywnie proporcjonalny, z minimalnym progiem 6 członków na państwo członkowskie i maksymalnym progiem 96 członków1;
• Kadencja wynosi 5 lat;
• Mandat posła może wygasnąć w wyniku:
a. Rezygnacji;
b. Śmierci;
c. Utraty mandatu (prawo krajowe wskazuje przesłanki);
• Ordynację wyborczą regulują przepisy każdego kraju,
o Choć PE został uprawniony do opracow ania projektu jednolitej procedury' wyborczej - do tej pory nie udało się jej ustalić;
o Jednak decyzja Rady z 2002 r. ustanowiła pewne wspólne zasady :
■ W każdym państwie członkowie PE mają być wybierani na zasadzie proporcjonalnej;
■ Państwa mogą przyjąć swoją procedurę glosowania na podstawie systemu list preferencyjnych;
■ Wybór dokonywany jest w wyborach powszechnych, wolnych i tajnych;
■ Zakaz łączenia mandatu posła PE z wykonyw aniem innych funkcji, m.in. z mandatem posła parlamentu krajowego, członka rządu, sędziego TSUE itd.
• Posłowie sprawują mandat w sposób niezależny,
o Przysługują im przywileje oraz immunitety.
3. Struktura wewnętrzna i organizacja pracy
• Na czele PE stoi przewodniczący wraz z Prezydium (przewodniczący + 14 w iceprzewodniczących + 6 kwestorów z głosem doradczym);
o Wszyscy w/w wybierani na 2,5 roku;
o Przewodniczący: kieruje całością prac PE i jego organów', pełnia uprawnień do przewodniczenia obradom PE; o Prezydium: wewnętrzne funkcjonowanie PE;
• Konferencja Przewodniczących - przewodniczący PE + przewodniczący grup politycznych;
o Organizacja prac PE;
o Kontakty z innymi instytucjami UE, państwami trzecimi i organizacjami pozawspólnotowymi;
• Konferencja Przewodniczących Komisji - przewodniczący wszystkich komisji stałych i tymczasowych;
o Przekazywanie KP zaleceń dotyczących prac komisji i ustalania porządku dziennego sesji miesięcznych;
• Grupy polityczne:
o Posłowie mogą się łączyć w grupy polityczne wg kryterium podobieństwa poglądów politycznych;