23.05
Podstawowe pojęcia dydaktyki
• Proces kształcenia - rozumiane jako proces nauczania i uczenia się (najpierw procesy uczenia się, następnie procesy nauczania), pojęcie uczenia się jest najważniejszym pojęciem w dydaktyce.
• Uczenie się - jest to zdobywanie przez uczący się podmiot określonych wiadomości, umiejętności i nawyków w drodze bezpośredniego bądź pośredniego poznawania rzeczywistości; nie tylko przekazywanie wiedzy i wiadomości, ale przede wszystkim kształtowanie świadomości.
W podejściu behawiorystycznym uczenie się jest to względnie trwała zmiana możliwości reagowania zdobyta w wyniku odpowiednie wzmacnianego ćwiczenia.
• Nauczanie - organizowanie i kierowanie procesami uczenia.
• Kształcenie - pierwsza różnica między nauczaniem a kształceniem ma charakter czasowy. Nauczanie może mieć różny wymiar czasowy (czas nauczania jest nieregularny), kształcenie natomiast to proces całożyciowy. Kształcenie nabiera z czasem swojego znaczenia. Kolejna różnica między nauczaniem, a kształceniem wynika z tego, że pojęcie nauczania zawiera się w pojęciu kształcenia (patrząc na dwa pojęcia, zastanawiamy się czy są one równoważne). Pojęcie nauczania wiąże się z kształtowaniem cech instrumentalnych osobowości, natomiast cechy kierunkowe wchodzą w zakres pojęcia kształcenia. Trzecia różnica wynika z tego, że człowiek nauczony ma jedynie jakieś informacje, człowiek wykształcony potrafi wartościować to co wie.
• Wychowanie - świadome, planowe i celowe kształtowanie osobowości wychowanka, według przyjętego w jakimś kręgu kulturowym i cywilizacyjnym wzorca.
• Socjalizacja - pojęcie wychowania zawiera się w pojęciu socjalizacji. Jest elementem socjalizacji. Socjalizacja jest pojęciem nadrzędnym w stosunku do wychowania. Wychowanie jest również socjalizacją, prowadzoną w sposób świadomy, zamierzony i celowy. Każdy z nam ma inną biografię socjalizacyjną. Socjalizacja jest to wszelakie oddziaływanie społeczne. Może mieć wymiar zamierzony, celowy i świadomy, ale także niezamierzony, niecelowy, nieświadomy.
Poziomy socjalizacji wg Eriksona:
- poznanie norm życia społecznego, przestrzeganie tych norm i traktowanie ich jako własne -jednostka przestrzega norm życia społecznego, zna je, ale przestrzega je ze względu na relacje z
otoczeniem (Musze się tak zachować, bo co ludzie powiedzą?)
-jednostka zna normy, przestrzega, ale przestrzega je tylko dlatego, że ich nieprzestrzeganie zagrożone jest sankcją. Presja kary powoduje to, ze normy są przestrzegane -jednostka zna normy, nie przestrzega tych norm i nie boi się sankcji.
Brak socjalizacji prowadzi do resocjalizacji.
• Dane - są indyferentne (obojętne wobec innych elementów, nie mają znaczenia)
• Informacje - ważne dla podejmowanych przez człowieka czynności, odnoszą się do treści. Im więcej informacji, tym mniej niewiedzy. Wiadomości to rodzina informacji.
• Wiedza - wiadomości, które zostały włączone do naszych struktur poznawczych,
Wiadomości stają się wiedzą kiedy: