Naszemu życiu nieodłącznie towarzyszą chorobotwórczy intruzi (wirusy, bakterie, grzyby, pierwotniaki i inne pasożyty). Wszystkie ciała obce atakujące organizm noszą nazwę patogenów.
Zarówno patogeny jak i substancje chemiczne (np. białka otoczek wirusa, cukry ściany komórkowej bakterii, kwasy nukleinowe, toksyny), które po wniknięciu do ustroju mają zdolność wywoływania reakcji immunologicznej, noszą nazwę antygenów.
Organizm broni się przed inwazją patogenów, tworząc systemy obronne. Tą zdolność organizmu do rozpoznawania i unieczynniania obcych ciał ksubstancji nazywamy obronnością ustroju (lub odpowiedzią immunologiczną ustroju).
Organizm, aby zapobiec dostawaniu się do niego „intruzów", stworzył dwa systemy obrony immunologicznej: wrodzony nieswoisty oraz nabyty swoisty.
• neutrofiie (obojętnochłonne) wykrywają i fagocytują różne czynniki chorobotwórcze
• bazofile (zasadochłonne)uczestniczą w rekcjach alergicznych, wytwarzają histaminę i heparynę
• eozynofile (kwasochłonne) na drodze fagocytozy niszczą obce białka i sterują reakcjami alergicznymi, zwalczają pasożyty jelitowe
limfocyty T - dojrzewają w grasicy; wywołują odpowiedź immunologiczną typu komórkowego; na ich powierzchni znajdują się przeciwciała wiążące antygeny; po namnożeniu różnicują się na limfocyty cytotoksyczne i limfocyty T pamięci
limfocyty B - dojrzewają w szpiku kostnym i węzłach chłonnych; są prekursorami piazmocytów wytwarzających przeciwciała (humoralna odpowiedź immunologiczna); namnożone komórki różnicują się m.in. na limfocyty B plazmatyczne {produkują przeciwciała) i limfocyty B pamięci
wspólnie z limfocytami T uczestniczą w reakcjach odpornościowych; wytwarzają czynnik hamujący wzrost komórek nowotworowych oraz interferon - czynnik hamujący namnażanie wirusów; fagocytują bakterie, wirusy, grzyby i martwe komórki